Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsi

372.3.  Tərəflər  ilkin  olaraq  birinci  instansiya  məhkəməsinin  baxışına  təqdim  etdikləri 
iddialarının hüquqi əsasını dəyişə bilərlər. 
372.4.  Apellyasiya  instansiyası  məhkəməsi  tərəfindən  birinci  instansiyada  işə  baxılmanın 
predmeti olmayan yeni tələblər qəbul edilmir və onlara baxılmır. 
372.5.  Tərəflər  apellyasiya  instansiyasının  baxışına  yeni  tələbləri  yalnız  o  hallarda  təqdim 
edə  bilərlər  ki,  bunlar  qarşılıqlı  tələbin  ödənilməsinə,  əks  tərəfin  tələbinin  rədd  edilməsinə, 
üçüncü şəxslərin işə cəlb edilməsinə, faktın  aşkar  olunmasına və ya  fakt haqqında məlumatın 
verilməsi əsasən məsələlərin həll edilməsinə yönəlmiş olsun. 
372.6.  Apellyasiya  instansiyası  məhkəməsi  birinci  instansiya  məhkəməsinin  qətnaməsinin 
əsaslılığını onun düzünə və ya dolayısı ilə mübahisələndirilən hissəsində, şikayət qərarın ləğv 
edilməsinə yönəldikdə və ya apellyasiya şikayətində və ona etirazlarda ifadə olunmuş dəlillərə 
əsasən mübahisənin predmeti bölünməz olduqda isə tam yoxlayır. 
372.7.  Apellyasiya  instansiyası  məhkəməsi  şikayətin  dəlillərindən  asılı  olmayaraq, 
məhkəmənin maddi və prosessual hüquq normalarına riayət etməsini yoxlayır. 
M a d d  ə  3 7 3 .  İşə baxılması 
Sədrlik  edən məhkəmə  iclasını  açır  və  hansı  işə,  kimin  şikayəti  ilə  və  hansı  məhkəmənin 
qətnaməsinə  baxıldığını  elan  edir,  işdə  iştirak  edən  şəxslərdən və  nümayəndələrdən  kimin 
gəldiyini  aydınlaşdırır  və  gəlmiş  şəxslərin  şəxsiyyətini  müəyyən  edir,  həmçinin  vəzifəli 
şəxslərin və nümayəndələrin səlahiyyətlərini yoxlayır. 
M a d d  ə  3 7 4 .  Məhkəmə tərkibinin elan olunması və etiraz hüququnun izah edilməsi 
Sədrlik  edən məhkəmə  tərkibini  elan  edir  və  işdə  iştirak  edən  şəxslərə  etiraz  etmə 
hüququnu  izah  edir.  Etiraz  üçün  əsaslar,  edilmiş  etirazın  həlli  qaydası  və  etirazların  təmin 
edilməsinin nəticələri bu Məcəllənin 19‐23‐cü maddələri və bu fəsillə müəyyən olunur. 
M a d d  ə  3 7 5 .  İşdə iştirak edən şəxslərə onların hüquq və vəzifələrinin izah edilməsi 
Sədrlik edən işdə iştirak edən şəxslərə onların prosessual hüquq və vəzifələrini izah edir. 
M a d d  ə  3 7 6 .  İşdə iştirak edən şəxslərin məhkəmə iclasına gəlməməlirinin nəticələri 
376.1. İşə baxılmanın vaxtı və yeri haqqında lazımi qaydada xəbərdar edilməmiş işdə iştirak 
edən  şəxslərdən hər  hansı  biri  məhkəmə  iclasına  gəlmədikdə  məhkəmə  işə  baxılmasını  təxirə 
salır. 
376.2. İşə baxılmanın vaxtı və yeri haqqında lazımi qaydada xəbərdar edilmiş bu maddədə 
qeyd olunan şəxslərin  gəlməməsi işə baxılmasına mane olmur. Lakin  işdə iştirak  edən şəxslər 
üzürlü səbəblərdən gəlmədiyi hallarda məhkəmə işin baxılmasını təxirə sala bilər. 
376.3.  İşə  qiyabi  baxılması  və  həllinin  bu  Məcəllə  ilə  müəyyən  olunmuş  qaydaları 
apellyasiya icraatına da şamil edilir. 
M a d d  ə  3 7 7 .   İşdə  iştirak  edən  şəxslərin  müraciətlərinin  məhkəmə  tərəfindən həll 
edilməsi 
İşdə  iştirak  edən  şəxslərin  işə  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsində  baxılması  ilə  bağlı 
olan bütün məsələlər barəsində müraciətləri və vəsatətləri, işdə iştirak edən digər şəxslərin fikri 
dinlənildikdən sonra məhkəmə tərəfindən həll edilir. 

---

M a d d  ə  3 7 8 .  İşin məruzə edilməsi 
İşə  apellyasiya  instansiyası  məhkəməsində  baxılması  sədrlik  edənin  və  ya  hakimlərdən 
birinin  məruzəsi  ilə  başlanır.  Məruzəçi  işin  hallarını,  birinci  instansiya  məhkəməsi 
qətnaməsinin məzmununu, apellyasiya şikayətinin dəlillərini və ona dair daxil olmuş etirazları, 
məhkəməyə  təqdim  olunmuş  yeni  sübutların  məzmununu  izah  edir,  habelə  məhkəmə 
qətnaməsinin yoxlanılması üçün zəruri olan digər materiallar haqqında məlumat verir. 
M a d d  ə  3 7 9 .  İşdə iştirak edən şəxslərin izahatları 
Məruzədən  sonra  məhkəmə, məhkəmə  iclasına  gəlmiş  işdə  iştirak  edən  şəxslərin  və 
nümayəndələrin  izahatlarını  dinləyir.  Birinci  apellyasiya  şikayətini  vermiş  şəxs  və  onun 
nümayəndəsi çıxış edir. Qətnamədən hər iki tərəf şikayət verdikdə, birinci iddiaçı çıxış edir. 
M a d d  ə  3 8 0 .  Sübutların araşdırılması 
380.1.  Tərəflərin  izahatlarından  sonra  məhkəmə  zərurət  olduqda  işdə  olan  sübutları  elan 
edir,  habelə  yeni  təqdim  olunmuş  sübutları,  əgər  onların  birinci  instansiya  məhkəməsinə 
təqdim edilməsinin qeyri‐mümkün olduğunu hesab edərsə, araşdırır. 
380.2. Tərəflər əlavə şahidlərin çağırılması və dindirilməsi, birinci instansiya məhkəməsinin 
araşdırmadan imtina etdiyi digər sübutların tələb edilməsi haqqında vəsatətlər verə bilərlər. 
M a d d  ə  3 8 1 .  Məhkəmə çıxışları 
Apellyasiya  instansiyası məhkəməsi tərəfindən  yeni sübutlar araşdırıldığı halda məhkəmə 
çıxışlarına yol verilə bilər. Bu zaman birinci apellyasiya şikayətini vermiş şəxs çıxış edir. 
M a d d  ə  3 8 2 .  Qətnamənin çıxarılması və elan edilməsi 
Məhkəmə  çıxışlarından  sonra  məhkəmə  qətnamə  çıxarmaq  üçün  müşavirə  otağına  gedir. 
Müşavirədən sonra hakimlər qəbul edilmiş qətnaməni elan edirlər. 
M a d d  ə  3 8 3 .  Məhkəmə iclasının protokolu 
Apellyasiya  icraatında  bu  Məcəllənin  22‐ci  fəsli  ilə  müəyyən  edilmiş  qaydada  protokol 
yazılır. 
M a d d  ə  3 8 4 .  Apellyasiya instansiyası məhkəməsinin səlahiyyətləri 
384.0. Apellyasiya instansiyası məhkəməsi: 
384.0.1. qətnaməni dəyişmədən, apellyasiya şikayətini isə təmin etmədən saxlaya bilər; 
384.0.2.  qətnaməni  tamamilə  və  ya  qismən ləğv  edə  bilər və  birinci  instansiya 
məhkəməsində  müəyyən  edilmiş  hallar  və  ya  əlavə  təqdim  olunmuş  sübutlar  əsasında  yeni 
qətnamə qəbul edə bilər; 
384.0.3. qətnaməni dəyişdirə bilər; 
384.0.4.  qətnaməni  tamamilə  və  ya  qismən ləğv  edə  bilər,  iş  üzrə  icraata  xitam  verə  və 
yaxud ərizəni baxılmamış saxlaya bilər. 
M a d d  ə  3 8 5 .   Məhkəmə  qətnaməsinin  apellyasiya  qaydasında  ləğv  olunması  üçün 
əsaslar 

---