Azərbaycan tarġXĠ ÜZRƏ qaynaqlar

9. BÖYÜK PĠLĠNĠ ― TƏBĠƏT TARĠXĠ‖
 
Böyük Plin i (Qay Plini Sekundi) b. e. ə. I yüzildəki A lbaniya və albanlar 
haqqında yazan antik müəlliflərin ən tanın mıĢıdır. Ro mza yazıçısı, alim və 
dövlət xad imi B.Pilini (23-79) imperator Tit Falv i Vəspasianın (69-79) 
himayəsində olmuĢ, Na rbon Qa liyası və Ġspaniyada imperator prokuratoru
vəzifəsini daĢımıĢ, ka mpaniya vilayətindəki Mizenda donanma baĢçısı ikə m, 
Vəzuv i vulkanın püskürməsi za man ı həla k o lmuĢdur.
B.Pilinin tarixə a id əsərləri (Ta ist adları çəkib) zə manə mizə gə lib
çatmamıĢdır. Yalnız 37 kitabdan ibarət ―Təbiət tarixi ‖- ―Naturalis histora‖ 
müstəsnadır. Təb iət elmlə ri üzrə antik dövr ensiklopediyası sayılan bu əsərdə 
(327 yunan və 146 latınd illi əsərdən istifadə edilib ) tarixi üçün də q iy mətli 
mə lu mat tapılır. O cü mlədən, A lbaniyanın baĢ Ģ əhəri, ölkənin təbiəti əhalisi, 
albanların məiĢəti haqında maraqlı parçalar vardır. 
Əsərdəki Skifiya və Qafqaza aid materialları V.V. LatıĢev latın d ilindən 
rus dilinə çevirmiĢdir. (ba x: Извес тия древних писа телей, греческих и
1
Qədim Albaniyanın hüdudları, onun Ģəhər və kəndlərinin tarixi, Albaniyada Ģəhərsalma və 
baĢqa problemlərinin həll edilməsi üçün Ptolemeyin göstərdiyi coğrafi adların öyrənilməs böyük 
əhəmiyyət daĢıyır. Bu iĢə ötən yüzilin ortalarından baĢlanmasına baxmayaraq, tədqiqatçılar 
(A.Yanocvski, B.A.Dorn, S.V.YuĢkov, K.V.Terevər, S.N. Muravyov və b.) söylədikləri fikirlərdə 
uyğunsuzluq çoxdur. Bunun səbəbi odur ki, Ptolemeyin göstərdiyi coğrafi enlik və uzunluqlar indiki 
meridian və paralellərdən kəskin Ģəkildə fərqlənir, ona görə də həmin tədqiqatçılar çıxardılaqları 
nəticələri ehtimallardan almıĢ, tarixi-filoloji səpkidə araĢdırma aparmamıĢlar. Beləliklə, Ptolemey 
xəritəsi tarixĢünaslıqda problem olaraq qalır və öz elmi tutarlarını gələcək üçün saxlayır.

---

28 
латинских, о Скифии и Кавказе т. II, вып. 1, СПб, 1904, с. 16-200), Albaniya 
haqqındakı aĢağıdakı parçalar həmin çevirmədən götürülmüĢdür.
VI KĠTAB