Azərbaycan təqribən doqquz milyon əhalisi olan və hökumətə prezidentinin rəhbərlik etdiyi bir respublikadır
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 11 Mart, 2010
- İNSAN HÜQUQLARINA HÖRMƏT
| Demokratiya, insan hüquqları və əmək bürosu 2009 İnsan Hüquqlarının vəziyyətinə dair Ölkə Hesabatları
Azərbaycan təqribən doqquz milyon əhalisi olan və prezident üsuli-idarəsi respublikasıdır. Qanunvericilik səlahiyyəti Milli Məclisə həvalə edilmişdir. Praktikada prezident hakimiyyətin icra, qanunvericilik və məhkəmə qolları üzrə üstünlük təşkil etmişdir. Sabiq prezident Heydər Əliyevin oğlu İlham Əliyev demokratik seçkilər üçün mövcud olan beynəlxalq standartlara tam olaraq cavab verməyən seçkilər vasitəsi ilə 2008-ci ilin oktyabr ayında ikinci müddətə prezident seçilmişdir. Seçki zamanı baş vermiş qüsurlara siyasi iştiraka və kütləvi informasiya vasitələrinə tətbiq edilən ciddi məhdudiyyətlər, müşahidəçilərə tətbiq edilən təzyiq və məhdudiyyətlər, və səslərin qüsurlu sayılması prosesi və tabulyasiyası prosesi daxildir. Mart ayında ciddi qüsurlarla keçirilmiş referendum vasitəsi ilə prezidentliyə şamil edilən iki müddətlilik məhdudiyyət ləğv edilmişdir. Baxmayaraq ki, 50-dən çox siyasi partiya mövcud olmuşdur, hakimiyyətdə olan Yeni Azərbaycan Partiyası siyasi sistemdə üstünlük təşkil etməkdə davam etmişdir. Ermənistanın dəstəyi ilə etnik erməni separatçıları ölkənin Dağlıq Qarabağ bölgəsinin əksər hissəsinə və ətrafda olan yeddi rayona nəzarət etməkdə davam etmişdir. Dövlət həmin ərazilərdə baş vermiş hallara heç bir nəzarət etməmişdir. Ümumilikdə, mülki qurumlar təhlükəsizlik qüvvələrinin üzərində effektiv nəzarəti həyata keçirmişdir. Dövlət və yerli səviyyədə təhlükəsizlik qüvvələrinin nümayəndələri çox saylı insan hüquqları pozuntuları törətmişdirlər.
Vətəndaşların öz hökumətini dinc yolla dəyişmək hüququ 2008-ci ilin oktyabr ayında keçirilmiş prezident seçkilərində, mart ayında keçirilmiş referendumda və dekabr ayında keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində məhdudlaşdırılmışdır. Polis və hərbi orqanlarda saxlanılan şəxslərin döyülməsi və onlara işgəncələr verilməsi nəticəsində 4 nəfər vəfat etmiş və hüquq mühafizə orqanları cəzasızlıq şəraitində fəaliyyət göstərmişlər. Həbsxanalarda şərait sərt və insan həyatı üçün təhlükəli olmuşdur. Xüsusilə, hakimiyyətə siyasi müxalif hesab edilən şəxslərə münasibətdə həyata keçirilən əsassız həbs və saxlamalar, habelə məhkəmədən öncəki uzun- müddətli saxlamalar davam etmişdir. Dövlət siyasi motivlər səbəbindən insanların həbs edilməsini davam etdirmişdir. Hüquq mühafizə orqanları və məhkəmələr də daxil olmaqla geniş yayılmış korrupsiya halları davam etmişdir. Xüsusən siyasi təşkilatlanma, dinc yolla etirazın bildirilməsi və dini fəaliyyətlə bağlı sərbəst toplaşma azadlığına, məhdudiyyətlərin qoyulması davam etmişdir. Kütləvi informasiya vasitələrinə təzyiq və məhdudiyyətlər və siyasi iştiraka məhdudiyyətlər daha da pisləşmişdir. Hökumət qeydiyyatdan keçməmiş bir sıra müsəlman və xristian qrupların fəaliyyətini məhdudlaşdırmış və yerli rəsmilər bəzi üzvlər və dini icmalarla pis rəftar etmişdir. Həmçinin, qadınlara qarşı zorakılıq hallarının baş verməsi barədə məlumat verilmişdir. Cinsi istismar məqsədi ilə insan alveri və məcburi əmək də problem olaraq qalmışdır.
Hökumət və ya onun nümayəndələri əsassız və ya qanunsuz heç bir qətl törətməmişlər; lakin insan hüquqlarının monitorinqini həyata keçirən şəxslər məlumat vermişlər ki, polis və ya hərbi orqanlar tərəfindən nəzarət olunan təcridxanalarda ən azı dörd nəfər qaba və ya pis rəftar nəticəsində vəfat etmişdir.
14 yanvar tarixində, Vaqif Süleymanov Biləsuvar rayonunda polis şöbəsində vəfat etmişdir. Etibarlı mənbələrin məlumatına əsasən həmin şəxs döyülərək öldürülmüşdür.
19 may tarixində 70 yaşlı Toğrul Məmmədzadə Ədliyyə Nazirliyinin tibb müəssisəndə vəfat etmişdir. Nazirliyin ölüm halını özünə qəsd kimi bildirməsinə baxmayaraq etibarlı mənbələr hesab etmişlər ki, həmin şəxs döyülərək öldürülmüşdür.
11 iyun tarixində Rüstəm Əliyev Lənkəranda polis şöbəsində bir həftə saxlanıldıqdan sonra vəfat etmişdir. Polisin həmin şəxsin kamerada özünü asaraq intihar etməsini iddia etməsinə baxmayaraq etibarlı mənbələr qeyd etmişdir ki, həmin halın baş verməsi fiziki cəhətdən mümkün deyil və tibbi sübutlar həmin şəxsin döyülərək öldürülməsini özündə əks etdirmişdir.
2 avqust tarixində Ağa Turabov Bakıda Nərimanov Rayon Polis İdarəsində polis işçiləri tərəfindən döyülmüşdür. Turabov infarkt keçirib və hadisə yerində vəfat etmişdir.
Rəşad Həziyev, Məhəmməd Rəhimov və ya Zaur Məmmədovun işlərinə dair hər hansı bir yenilik barədə məlumat olmamışdır. Onların dördünün də cəsədi 2008-ci ildə polis şöbələrinin içində və ya ətrafında tapılmışdır.
Hökumət il ərzində orduya çağırılmış 6 əsgərin vəfatı barədə məlumat vermiş və bunları ermənilərlə təmas xəttində baş vermiş hadisələrə aid etmişdir.
Ermənistanın dəstəyi ilə etnik erməni separatçıları ölkənin Dağlıq Qarabağ bölgəsinin əksər hissəsinə və ətrafda olan yeddi rayona nəzarət etməkdə davam etmişdir. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində hər iki tərəfi ayıran hərbiləşdirilmiş təmas xəttində il ərzində baş vermiş atışmalar nəticəsində yenə də hər iki tərəfə aid çox saylı tələfatlar baş vermişdir. Xarici İşlər Nazirliyi təmas xəttində iki mülki şəxsin həlak olması barədə məlumat vermişdir.
Ərazilərin minalardan təmizlənməsinə dair milli agentliyin verdiyi məlumata əsasən minaların partlaması nəticəsində iki nəfər həlak olmuş, onlardan biri mülki şəxs olmuş, 17 nəfər isə xəsarət almış və onlardan 15-i mülki şəxs olmuşdur. Yerli qeyri-hökumət təşkilatı (QHT) olan Azərbaycan Minaların Qadağan edilməsi Kampaniyası məlumat vermişdir ki, il ərzində minaların partlaması iki nəfərin ölümü və altı nəfərin xəsarət alması ilə nəticələnmişdir. Həlak olmuş iki şəxs hərbçi, xəsarət almış altı şəxs isə mülki şəxslər olmuşdur.
İl ərzində siyasi motivlər səbəbindən itkin düşmə hallarına dair heç bir məlumat olmamışdır. Lakin, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar olaraq itkin düşmə halları haqqında məlumat verilmişdir. Hökumət Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində 4 133 nəfərin itkin düşməsi barədə il ərzində məlumat vermişdir.
Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi (BQXK) Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində itkin düşmüş şəxslərlə bağlı işləri araşdırmaqla fəal məşğul olmuş və itkin düşmüş şəxslərin vahid siyahısının tərtib edilməsi üçün hökumətlə birgə iş aparmışdır. BQXK-yə əsasən münaqişənin hər iki tərəfinin itkin düşənlərin təsdiq edilən sayı 4478-dən 4558 nəfərədək artmışdır. BQXK məlumat vermişdir ki, il ərzində o, yeni 105 itkin düşmüş şəxslərə aid işin araşdırmasına başlamışdır. 2008-ci ildə hökumətlə imzalanmış çərçivə sazişinin nəticəsi olaraq BQXK il ərzində 2000 ailədən vəfata qədər olan vəziyyət barədə məlumat toplamışdır., Təmas xəttində hər iki münaqişə Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|