Azərbaycan tarġXĠ ÜZRƏ qaynaqlar
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Soltan topu
- Zənganə kəndinə
- ƏmirAvas
- Kiçikgöl və Yusi kəndi
- Qara Həsənli
- Kiçik Makuçay
316 317 318 319 320 №3 321 829 - cu il 18 yanvar. — Türkmənçay müqaviləsi əlavə Ġran ilə Rusiya arasındakı sərhəd xəttinin təyin edilməsi barədə protokol Əsnadi öz rəvabete ba məntəqe-ye Qafqaz. Tehran, 1994, s. 355-370. Türkmənçay müqaviləsinin IV maddəsinə əsasən Rusiya tərəfindən polkovnik Ramqarov, Ġran tərəfindən birinci mühəndis müĢavir Mirzə Məsud Müstovfi, II mühəndis müĢavir Mosyo Bartolomi, onların köməkçisi Mirzə Əhməd Abbas-Abad qalasında görüĢüb, həmin protokolun mətnini hazırlamıĢlar. Protokolu Ġran tərəfindən Abbas Mirzə, Rusiya tərəfindən Paskeviç imzalayıb möhür vurmuĢlar. Onlar sərhəd xətlərini Ģəxsən yoxlayıb və aĢağıdakı sərhəd xəttini müəyyənləĢdirmiĢlər. Sərhəd xətti: Bəyazid ərazisi yaxınlığındakı nöqtədən çıxdıqdan sonra Kiçik Ağrıdağ zirvəsinə, əksinə yararsız olan daĢlıq yerlərdən keçib, oradan AĢağı Qarasu mənbəyinə birləĢir. Belə ki, Rusiyaya aid olan Soltan topu dağı bu xəttin solunda qalır. AĢağı Qarasu mənbəyi Buralan daĢlığı ayağındadır. Elə bir səhradakı hər iki Ağrının müqabilindədir. Bu daĢlar Araza tökülən Yuxarı Qarasu dəhnəsinə çox yaxındır və Kiçik Ağrının zirvəsindən 27 verst uzaqdadır (hər verst 1-1,06 kilometrə bərabərdir - S.O.). Mənbəyi axdığı yerdən müĢahidə etdikdə küncü bu yerdən Ģimala doğru gedir və 55 dərəcə cənubdan qərbə və Böyük Ağrı dağın zirvəsindən küncü 87 dərəcə cənubdan qərbə, Soltan topu dağı ətəyində sərhəd xətti ilə baĢ yoldan keçir ki, bu yol Ġrəvandan Makuya gedir və bu nöqtədən 8 verst məsafədə əkinə yararlı olmayan səhradan keçib, mənbəyə və oradan sərhədi AĢağı Qarasu axını məcrası təyin edir. Mənbədən bu çayın gözünə qədər (dəhnəsinə qədər - S.O.) onun mənbəyi olan Suralan (Buralan) daĢlarından sonra Ģimal və Ģərq tərəfindən Arazdan ġarur dağı müqabilində yerləĢən Arazın o biri qapısı dəhnəsinə çatır. Sonra 24 verst məsafə keçir. Belə ki, Məzkur Qarasuyun sol tərəfdə qalmıĢ bütün ərazi Rusiyaya, onun müqabil tərəfi Ġrana aid olur. "AĢağı Qarasu dəhnəsindən sonra 3,5 verst Abbas-Abad qalasına çatmamıĢ sərhəd xətti Araz çayı məcrası ilə müəyyən edilir. Bu çayın məcrasında yerləĢmiĢ adalar bir-birinə yaxın olduğu üçün çayın hər iki terəfinin sərhəddi təyin edildikdən sonra Ġran və Rusiyaya aid olacaqdır. Çayın sol sahilinə yaxın bütün adalar Rusiyaya aiddir və onun bölgüsü aĢağıdakı kimidir: AĢağı Qarasu dəhnəsindən 4 verst aĢağı Araz çayının sağ sahilində yerləĢmiĢ Qaraqoyunlu kəndi müqabilində, onun solunda yerləĢmiĢ ProĢinli qıĢlağı müqabilindədir. Burada üç ada vardır ki, bunlardan biri Ġran müqabilində olanı Ġrana aid və rus kəndi müqabilində olan digər iki ada Rusiyaya aiddir. Araz çayının bu nöqtəsindən 8,5 verst müxtəlif yollar keçib, Zənganə kəndinə çatır ki, onun sağ kənarında yerləĢir. Oradan isə Araz çayı 5 verst cərəyan etdikdən sonra çayın solunda yerləĢmiĢ Muğanlı kəndinə çatır və bu nöqtədən 5,5 verst axdıqdan sonra Qulun gölü, Min və Ağa gölü Avasti adalarından sola doğru meyl edir və ondan 1,5 verst sonra ƏmirAvas və Neminobərdi Avas adaları sağda qalır. Bu iki ada elə bir baĢ yoldadır ki, Əmbas adh keçid vasit əsilə Xoydan Ġrəvana gedir. Araz çayı buradan 3 verst axdıqdan sonra iki kiçik adadan keçir ki, Arazın sol sahilindədir. Həmçinin o çayın kənarında XarabaKörfəz kəndi çayı yaxınlığında bir keçid var. 3,5 verst aĢağıdakı, təqribən bir verst uzunluğu olan bir ada vardır və sağ kənara aiddir. 2,5 verst aĢağıdakı Arpa çayının iki dəhnəsi yerləĢir. Onun sağ t ərəfində 0,5 verst fəsilədə Kiçikgöl və Yusi kəndi yerləĢir. Arpa çayı dəhnəsindən sonra Yusi kəndindən cari olan Qarasu kimi məĢhur olmuĢ Kiçik çayın dəhnəsinə qədər axır. Araz çayı 5 verst davam edir. Onun sağ tərəfində Qara Həsənli kəndi yerləĢir. 3 verst aĢağıda Xacələr kəndi yaxınlığında keçid vardır. Onun müqabilində bir ada vardır. Bu kənd kimi Ġrana aiddir və Arazın 3 verst və üç rüb aĢağısında Qarasu adlanan digər kiçik çayı, Ġran tərəfindən axan dəhnəsinə cərəyan edir və Arazdan bir verst aĢağı Rusun Dizə kəndinə yetiĢir ki, onun rnüqabilində bu çayın keçididir. Bunun müqabilində 10 ada vardır. Onlardan biri o kəndə aiddir. Araz çayı 8,5 verst axdıqdan sonra Arazın sağ sahilindən axan Kiçik Makuçay dəhnəsinə çatır və ona yaxın az bir məsafədə Ərəblər kəndi dəhnəsi yerləĢir. Araz çayı bu 8,5 verst məsafəni keçdikdən sonra bu Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|