Azərbaycan Texniki Universiteti “Avtomobil texnikası” kafedrası

63 

 

2

D

 diaqnostik parametrlərinin yaranması sistemdə 

1

x

, 

1

D

və 

3

D

-ün törənməsi 

2

x

, 

2

D

 və 

4

D

-

ün yaranması 

3

x

, 

3

D

 və 

4

D

 -ün yaranması isə 

4

x  nasazlıqlarının olmasına dəlalət edir. 

Real  şəkildə  qarşıya  çıxan  belə  məsələlərin  həlli  çox  çətin  və  mürəkkəb  olduğu  üçün 

diaqnostik  əlamətləri  qəbul  edən,  müxtəlif  vericiləri  olan  məntiqi  (avtomatik  təsir  edən) 

qurğulardan  istifadə  edilir.  Bu  halda  mexanizmin  qeyri-müəyyənliyini  azaldan  məlumatlar 

(istifadə  olunan  diaqnostik  parametrlərdə  olan  məlumat  dozaları)  ardıcıl  olaraq  (fasiləsiz) 

maşina  verilir və proses, obyektin qeyri-müəyyənliyi  minimuma  düşənədək davam  etdirilir. 

Son nəticədə indikator mexanizmin əsas nasazlığını qeydə alır. 

Diaqnostik matritsanın elektron cihaz şəklində nümunəsinin sxemi şəkil ...-də verilir. 

 

 

 

Şəkil 4.12. Diaqnostik matritsanın elektron cihaz şəklində nümunəsinin sxemi: 

 

1

D

,

2

D

,

3

D

  və 

4

D

-  elektrik  siqnallarla  çevrilmiş  diaqnostik  parametrlər;  T-  yaddaş  blokları 

(triggerlər);  E-  diaqnostik  parametrlərin  müvafiq    nasazlıqların    mövcudluğunun  mümkün  olduğu 

kombinasiyasını müəyyən edən üst-üstə düşmə elementləri. 

 

Həddi  qiymətə  çatmış  ölçülən  diaqnostik  parametrlərə  uyğun  elektrik  siqnalları  cihazın 

elektrik  dövrəsində  triggerlər  vasitəsilə  daxil  edilir.  Bu  siqnallardan  hər  biri  müvafiq  dövrədən 

keçərək  həmin  diaqnostik  parametrin  mövcudluğunun  mümkün  olduğu  nasazlığı  qeyd  edən 

nəzarət lampasının (

2

1

, X

X

 və s.) üst-üstə düşmə elementinə (E) gəlir. Əgər lampa işıqlanmırsa, 

bu  onu  göstərir  ki,  baxılan  diaqnostik  parametrdən  alınmış  informasiya  dozası  nasazlığın 

lokallaşdırılması  üçün  kifayət  deyildir  və  diaqnozun  qoyulması  üçün  digər  diaqnostik 

parametrlərdən əlavə informasiyanın daxil edilməsi tələb olunur. Məsələn, şəkil .. də göstərilmiş 

sxemdə  nasazlıq  lampası   

1

X

  yalnız  iki  parametrdən: 

2

D

və

4

D

-dən    siqnallar  daxil  edildikdən 

sonra işıqlanacaqdır. Nasazlıq lampası  

2

X

 yalnız iki parametrdən: 

1

D

və

3

D

-dən  siqnallar daxil 

edildikdən  sonra,    nasazlıq  lampası   

3

X

  yalnız  dörd  parametrdən: 

1

D

,

2

D

,

3

D

  və 

4

D

-dən  

siqnallar  daxil  edildikdən  sonra  işıqlanacaqdır.  Beləliklə,  baxılan  məntiqi  qurğunun  işləmə 

(funksional)  alqoritmi  aşağıdakı  kimi  olacaqdır: 

;

4

2

1

S

S

X



;

3

1

2

S

S

X



;

4

2

1

3

S

S

S

X



;

3

2

4

S

S

X



,

4

3

1

5

S

S

S

X



 

    Elektron  cihaz  sxemi  şəklində  göstərilmiş  məntiqi  matritsa  avtomatlaşdırılmış  diaqnostika 

kompleksinin, kompüter diaqnostikasının yaradılmasında əsas kimi istifadə olunur. 

 

 

 

 

 

 

---

64 

 

  Diaqnostik 

parametrlər 

 

 

 

                            Nasazlıqlar 

 

1

X

 

 

2

X

 

 

3

X

 

 

4

X

 

 

5

X

 

1

D

 

0 

1 

1 

0 

1 

2

D

 

1 

0 

1 

1 

0 

3

D

 

0 

1 

1 

1 

0 

4

D

 

1 

0 

1 

0 

1 

 

Şəkil… . Diaqnostik matritsanın sxemi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---