Azərbaycan və avropa şurasi
Yüklə 1,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
94 noyabr 1994-cü il tarixli qətnaməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Qətnamədə deyilir: "Assambleya məmnunluqla qeyd edir ki, 1994-cü il mayın 12-də qüvvəyə minmiş atəşkəsə nisbətən yaxşı riayət olunmuşdur və ümid edir ki, bunun ardınca müharibə edən tərəflər arasında tezliklə sülh müqaviləsi imzalanacaq; 1988-ci ildə başlanmış bu münaqişə 20 min nəfərin ölümünə və bir milyondan çox adamın qaçqın olmasına gətirib çıxarmışdır; Assambleya ATƏM-in Minsk qrupunun, Rusiya Federasiyası hökumətinin, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şurasının, BMT Parlamentlərarası Assambleyasının, özünün iştirakçı olmayan Avropa dövlətləri ilə münasibətlər üzrə Komitəsinin müharibə edən tərəfləri sülh müqaviləsi imzalamağa inandırmaq cəhdlərini məmnunluqla qeyd edir; O, Ermənistan və Azərbaycan müdafiə nazirlərinin və Dağlıq Qarabağ ordu komandanının atəşkəsi gözləmək Öhdəliyini və siyasi sazişin imzalanmasını sürətləndirmək barədə istəyi bəyan etdikləri 26 iyun 1994-cü ildə imzalanmış sazişi alqışlayır və bütün müharibə edən tərəfləri 1994-cü il mayın 12-dən qüvvədə olan atəşkəsin mövcudluğuna təhlükə törədəcək hər hansı bir hərbi hərəkətlərdən çəkindirməyə təkidlə çağırır; O, sülh müqaviləsinin bərqərar olmasının tezləşməsində ən yaxşı vasitələrlə, xüsusən maraqlı tərəflərin parlament nümayəndələri arasında dialoqu həvəsləndirməklə kömək etməyə hazır olduğunu bəyan edir; Yekun olaraq o, müharibə edən tərəfləri, 1251 saylı Tövsiyədə nəzərdə tutulduğu kimi, birinci dərəcəli vacib iş kimi qaçqınların və məcburi köçkünlərin doğma torpaqlarına qayıtmaları üçün şərait yaratmağa və azlıqların hüquqlarına hörmət etməyə, Azərbaycan və Türkiyəni Ermənistana qarşı kommunikasiya blokadasına dərhal son qoymağa çağırır". III. Daxili qanunvericiliklə bağlı bütün layihələr Avropa Şurası ekspertlərinin, o cümlədən Venesiya Komissiyası mütəxəssislərinin rəy və tövsiyələri nəzərə alınmaqla hazırlanmış və bu əməkdaşlıq davam etdirilməkdədir. 2003-cü il oktyabrın 15-də keçirilmiş Azərbaycan Respublikasında prezident seçkiləri ilə əlaqədar olaraq 3 iyun 2003-cü il tarixdən Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsi qüvvəyə minib. Qəbul edilmiş bu məcəllənin əhəmiyyətindən söz açarkən ilk növbədə qeyd olunmalıdır ki, Seçki Məcəlləsi Avropa Şurası ekspertlərinin iştirakı və tövsiyələri nəzərə alınmaqla, xüsusilə də Venesiya Komissiyası mütəxəssislərinin hazırladıqları və təklif etdikləri alternativ variantdan yararlanmaqla qəbul edilmişdir. Vətəndaşların seçki və referendumlarda öz iradələrini sərbəst surətdə bildirməsinə dövlət demokratik prinsipləri və seçki hüququ normalarını müdafiə etmək yolu ilə təminat verir. 1995-ci ildə Konstitusiya qəbul edildikdən sonra seçki qanunvericiliyi bütövlükdə təzələnmişdir. Seçki hüququ isə qanunvericiliyin ən çox işlənilmiş sahələrindən birinə çevrilmişdir. 95 İlk öncə "Referendum haqqında" 1997-ci il 30 dekabr tarixli Qanun, daha sonra "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin seçkiləri haqqında" 1998-ci il 9 iyul tarixli Qanun qəbul edilmişdir. Bu qanun müasir seçki qanunvericiliyinin əsasını qoyaraq, bir növ, örnək qanun olmuşdur. Daha sonra "Bələdiyyələrə seçkilər haqqında" 1999-cu il 27 iyun, "Milli Məclisə seçkilər haqqında" 2000-ci il 5 iyun tarixli qanunlar qəbul edilmişdir. Yeni qəbul edilmiş Seçki Məcəlləsi seçkilər haqqında mövcud olan beş qanundan ibarət toplu əsasında tərtib olunmuşdur: Milli Məclisə seçkilər haqqında Qanun Prezident seçkiləri haqqında Qanun Referendum haqqında Qanun Bələdiyyələrə seçkilər haqqında Qanun Mərkəzi Seçki Komissiyası haqqında Qanun Beləliklə, Seçki Məcəlləsi seçkilərin və referendumun keçirilməsi barədə vahid sənəddir. Son 15 ildə Azərbaycanda seçkilərlə bağlı kifayət qədər təcrübə toplanıb. Təkcə son 5 ildə prezidentliyə, Milli Məclisə, bələdiyyələrə seçkiləri və referendumu yada salmaq kifayətdir. Ancaq daim bir problem mövcud olub. Bu, qanunun eyni cür tətbiqi ilə bağlı problemdir. Yəni, hər bir seçki ayrı-ayrı qanunlarla tənzimlənirdi və müxtəlif formalarda həyata keçirilirdi. Bu baxımdan məcəllənin əsas məqsədi seçkiləri və referendumu eyni qaydada tənzimləməkdir ki, bu da irəliyə doğru çox müsbət bir addımdır. III.a. Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi 1948-ci ildə qəbul ediləndə Azərbaycan müstəqil olmadığından ona səs verə bilməmişdir. Yalnız müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra Azərbaycan Respublikası insan hüquqlarına və demokratiyaya sadiq qalacağını bəyan etmişdir. 1995-ci ildə qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında böyük bir fəsil məhz insan hüquqlarına həsr edilmiş və bəyannamənin müddəalarını özündə əks etdirmişdir. Ombudsman təsisatının yaradılması ilə Azərbaycanda demokratikləşmənin inkişafının davam etdirilməsi üçün sonrakı islahatların təməli qoyuldu. Ölkəmizdə belə bir təsisatın yaradılması üçün kifayət qədər əsaslar olmuşdur. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 fevral 1998-ci il tarixli "İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında" Fərmanı və "İnsan hüquqları müdafiəsinə dair Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında" 18 iyun 1998-ci il tarixli Sərəncamına uyğun olaraq respublikamızda bu sahədə bir çox işlər görülmüşdür. Təbii ki, Avropa Şurası qarşısında götürülmüş öhdəliklərin yerinə yetirilməsi baxımından da ombudsman təsisatının yaradılması zəruri idi. Ombudsmanın mahiyyətinin nədən ibarət olduğuna aydınlıq gətirək. Bəzi dövlətlərdə (Fransa, ABŞ) ombudsman icra strukturu tərəfindən təyin edilir ki, bu da təklif olunur. Ancaq elmi və ictimai fikirdə "ombudsman" daha çox qəbul olunur, çünki bununla bu xidmət başqa hüquq müdafiə sistemlərindən seçilir. Yüklə 1,11 Mb. Dostları ilə paylaş:
|