Azərbaycan xalqinin maddi VƏ MƏNƏVİ MƏDƏNİYYƏTİNİn qəDİm köKLƏRİ
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
209 Ekranda "Çingiz xan" filmindən kadrlar nümayiş etdirilir. Diktor: "Əldə olan mənbələr maniçilərin Çingiz xanın Xlll əsrdə qurduğu imperatorluqda da mühüm rol oynadığını söyləməyə əsas verir." Ekranda hərəkət edən karvan görünür və Soltan Hacıbəyovun eyniadlı əsəri çalınır.Bu görüntüləri "Azərbaycan tarixi" kitabı əvəz edir. Kitab yavaş-yavaş açılır və səhifələr bir-birini əvəz edir. Diktor: "İslamdan öncə Azərbaycanda şamanizm, maniçilik və xristianlıqdan başqa tək Tanrı inancının da izlərinə rast gəlmək mümkündür. Tarixi mənbələrdən belə aydın olur ki,tək Tanrıya inam, başqa sözlə Tenqriçilik türklərin əsas dini olmuşdur.Professor Osman Turan özünün türk cahan hakimiyyəti məfkurəsi tarixi" adlı 2 cildlik kitabının l cildinin 48- ci səhifəsində yazır..." Ekranda yazılır: "Hunlar dövründə "tanrı" kəlməsi həm göyü, həm də Allahı ifadə edirdi.Bu dövrün hökmdarlarına verilən "tanrı qulu" ünvanı da türklərin ilahi hakimiyyət şüurunun formalaşmasını ,göylə bağlı olduğunu və tək Allah inancına doğru bir təkamülün mövcudluğunu göstərir.Eləcə də göytürklər dövründə göylə əlaqəsi olmaqla bərabər, mücərrəd mənası ilə, tək bir Tanrının varlığı inancı çıxmışdı. Professor Osman Turan" Diktor yazılanları oxuyur və deyir: "De Quiqnes isə özünün "Türklərin ümumi tarxi" kitabında bildirir..." Ekrandakı yazını aşağıdakı yazı əvəz edir: "...Türklər bu dövrdə yüksəliş və süqutlarını, qabiliyyətli və ya qabiliyyətsiz xaqan və bəylərin özləri-özlərinə vasitə olmasını ilahi himayə və cəzanın nəticəsi olduğuna və Tanrının qadiri-mütləq olduğuna inanırdılar. De Quiqnes" Diktor yazılar oxuyur və əlavə edir: "İbn Fədlan da bu barədə öz müşahidələrini qeydə almışdır." Ekranda yazılır: 210 "Bir türk zülmlə üzləşdiyi və çətinliyə düşdüyü zaman göyə baxıb, "Bir Tan- rı" deyərək dua edir. İbn Fədlan" Diktor yazıları oxuyur. Ekranda "Qlozel" kitabələri görüntülənir. Diktor: "Türklərin tək Tanrı inancları barədə ilk yazılı mənbə Fransadan tapılan və eradan əvvəl 2500-ci ilə aid edilən "Qlozel" kitabələri hesab edilməlidir.Oradakı türkcə qələmə aiınmış bir cümlə xüsusi diqqət çəkir..." Ekranda yazılır: "Oda tapınarkən Tək Tanrını bulduq." Diktor yaını oxuyur və əlavə edir: "Bu cümlədə ifadə edilən fikir təqribən 3200 il sonra Bizans salnaməçisi Feofilakt Simokattanın söylədikləri ilə, demək olar ki, üst-üstə düşür." Ekranda peyda olan aktyor əlindəki kitabdan oxuyur: "Türklər hər şeydən çox oda ehtiram edirlər,hava və suya da ehtiramları böyükdür,torpağa həsr edilmiş himnlər oxuyurlar.Sitayişi isə "Tək Tenqri" adlan- dırdıqları yeri və göyü yaradana edirlər.Ona at,qoc və öküz qurban verirlər." Ekranda Çingiz xan filmindən kadrlar canlanır. Diktor: "Eyni inancın moğol-tatarlar arasında da hakim inanc olduğunu söyləmək üçün əldə bəzi əsaslar var.Məsələn, tatarların arasında missionerlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuş İohan de Plano Karpini 1246-cı ildə yazmışdır..." Ekranda yazılır: "Onlar görünən və görünməyən bütün şeylərin yaradıcısı olan tək bir Tanrıya inanır,onu həm bütün ləzzət və sərvətlərin, həm də əzabların yaradıcısı hesab edirlər.Fəqət onlar Onu həmd və ayinlərlə zikr etmirlər." Diktor yazıları oxuyur və davam edir: 211 "...Vilhelm de Rubruk da tatarlaın inanc sistemi barədə təqribən eyni şeyləri söyləmişdir..." Ekrandakı yazını aşağıdakı yazı əvəz edir: "Mən soruşdum: -Siz Allaha necə inanaırsınız? Onlar cavab verdilər: -Biz yalnız bir və tək olan Tanrıya inanııq. Soruşdum: -Siz onun mənəvi-ruhani, yoxsa maddi bir varlıq olduğuna inanırsınız? Dedilər: -Biz onun mənəvi-ruhani bir varlıq olduğuna inanırıq. O zaman mən yenə soruşdum: -Siz onun heç bir vaxt insan qiyafəsinə girmədiyinə inanırsınızmı? Onalar cavab verdilər: -Heç vaxt!" Diktor yazını oxuyur və əlavə edir: "Teologiya tarixi üzrə böyük mütəxəssis Derferin fikirləri isə çox böyük maraq doğurur." Ekranda peyda olan aktyor əlindəki kitabdan oxuyur: "Göy Tanrı dini öz forma və məzmununa görə, Ön Asiya mənşəli dinlərə, xüsusən də xristianlıqla bənzər xüsusiyyətlərə malikdir...Lakin bu din, deyəsən, həm xristianlıqdan, həm də musəvilikdən daha qədimdir...İşin ən maraqlı tərəfi isə budur ki, bu dinə sitayiş edən Sibir və Altay türkləri içərisində Bibliya süjetlərindən, demək olar ki, heç nə ilə fərqlənməyən süjetlər də yer almaqdadır. Derfer." Ekranda "Nuh Peyğəmbər" filmindən kadrlar canlanır. Diktor: "Türklərin böyük əksəriyyətinin sitayiş etdikləri Göy Tanrı dininin əsasının Həzrət Nuh əleyhissəlam tərəfindən qoyulduğu heç bir şübhə oyatmır.Hər halda, həm Tövrat, həm İncil, həm də Qurani-Kərim bu şəxsin Tanrı elçisi olsuğunu və Tövhid dinini, yəni təktanrıçılığı təbliğ etdiyini təsdiq etməkdədir. Doğrudur, "Bilqamıs" dastanında Hərət Nuh çoxtanrıçı və bütbərəst kimi təqdim edilir və bu fakt ortaya cavabını gözləyən çox sayda sual çıxarır.Çox güman ki, qədim şumerlər məlum süjeti öz dinlərinin kanonlarına uyğun şəkildə dəyişdirmiş, bu üzdən də Nuh tövhidi təbliğ edən peyğəmbərdən çoxtanrıçı bir dastan qəhrəmanına çevrilmişdir.Fakt isə budur ki, şumerlərin böyük bir qismi Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|