Azərbaycanın müstəqilliyinin
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
64 iyun, 26 iyun, 16 avqust, 3 oktyabr, 12 oktyabr, 14 oktyabr, 2 noyabr, 5 və 10 noyabr tarixlərində öz iclaslarını keçirmişdi. Yeni Konstitusiya layihəsinin hazırlanması üzrə Komissiyanın qərarı ilə layihə ümumxalq müzakirəsi üçün 1995-ci il oktyabrın 15-də dərc edilmişdir. 1995-ci il noyabrın 4-dək olan vəziyyətə görə layihə barədə Komissiyaya 2450 təklif daxil olmuşdu. Təkliflərin bir qismi Konstitusiya layihəsinin 1995-ci il noyabrın 8-də keçirilən referendumdan bilavasitə əvvəl dərc edilmiş axırıncı variantında nəzərə alınmışdı. Ümumxalq müzakirəsinə çıxarılan layihə 199 maddədən, referenduma çıxarılan Konstitusiya layihəsi isə 158 maddədən ibarət idi. Mərkəzi Seçki Komissiyasının referendum üzrə 20 noyabr 1995-ci il tarixli qərarına əsasən 4 milyona yaxın seçici korpusundan 12 noyabr 1995-ci il tarixli referendumda seçicilərin 86 faizi iştirak etmişdi və səs verənlərin 94,8 faizi yeni Konstitusiyanın qəbulunun lehinə səs vermişdi. Müstəqil Azərbaycanın ilk Konstitusiyası Azərbaycan Respublikasının dövlət quruculuğunun əsaslarını qoymuşdur. Azərbaycan demokratik, hüquqi, dünyəvi bir dövlət kimi ilk dəfə olaraq insan hüquqlarının prioritetini və hakimiyyətlər bölgüsünü özünün gələcək inkişaf yolu kimi seçmişdir. Konstitusiyaya görə Azərbaycanda hakimiyyətin yeganə mənbəyi xalqdır. Azərbaycan xalqını yalnız onun demokratik surətdə seçdiyi səlahiyyətli nümayəndələri təmsil edə bilər, digər heç kəsin Azərbaycan xalqı adından danışmaq, onun adından müraciət etmək və xalqı təmsil etmək hüququ yoxdur. Konstitusiya ilə müəyyən edilir ki, Azərbaycan xalqının heç bir hissəsi, sosial qrup, təşkilat və ya heç bir şəxs hakimiyyətin həyata keçirilməsi səlahiyyətini mənimsəyə bilməz və hakimiyyətin mənimsənilməsi xalqa qarşı ən ağır cinayətdir. Dövlətin əsaslarını müəyyən edərkən Konstitusiya ilk növbədə hər bir demokratik dövlətin ayrılmaz atributları olan təsisatlara xüsusi yer ayırır. Söhbət insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının dövlətin ali məqsədi olmasından, mülkiyyətin toxunulmazlığına təminat verilməsindən, təbii ehtiyatların yalnız dövlətə mənsub olmasından, Azərbaycan Respublikası vətəndaş- larının sosial müdafiəsinin dövlətin xüsusi diqqət mərkəzində olmasından, ailəyə və uşaqlara dövlət tərəfindən qayğı göstərilməsindən və sair bu kimi məsələlərdən gedir. Dünyada çox az konstitusiya tapılar ki, onun maddələrinin üçdə bir hissəsi insan hüquqlarına və onların təminatlarına həsr edilsin. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 158 maddəsindən 48-i insan hüquq- larına həsr edilib. Konstitusiyaya görə insan və vətəndaş hüquqlarını və azadlıqlarını gözləmək və qorumaq qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyətinin borcudur. İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının həyata keçirilməsini heç kəs məhdudlaşdıra bilməz. Yalnız müharibə, hərbi vəziyyət və fövqəladə vəziyyət, habelə səfərbərlik elan edilərkən insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının həyata keçirilməsi Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq öhdəliklərini nəzərə almaq şərti ilə qismən və müvəqqəti məhdudlaşdırıla bilər. Həyata keçirilməsi məhdudlaşdırılan hüquq və azadlıqlar haqqında əhaliyə qabaqcadan məlumat verilir. Ənənəvi hakimiyyətlər bölgüsü konsepsiyasına uyğun olaraq Konstitusiya müəyyən edir ki, icra hakimiyyəti Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə mənsubdur, qanunvericilik hakimiyyətini Azərbaycan Respublikasının Parlamenti - Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi, məhkəmə hakimiyyətini isə müstəqil məhkəmələr həyata keçirirlər. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti təsisatının ikili hüquqi təbiəti vardır. Ali icra hakimiyyətinin ona mənsub olması ilə yanaşı, o, birinci növbədə Azərbaycan dövlətinin başçısıdır və bu şəkildə bütün Azərbaycan xalqını bütövlükdə təmsil edir və Azərbaycan xalqının vahidliyinin rəmzidir. Azərbaycanın tarixində ilk dəfə olaraq Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası məhkəmələrin müstəqilliyini təmin edən əsas prinsipləri özündə əks etdirmişdir. Konstitusiyaya görə hakimlər müstəqildir, yalnız Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və qanunlarına tabedirlər və səlahiyyətləri müddətində dəyişilməzdirlər. Hakimlər işlərə qərəzsiz, ədalətlə, tərəflərin hüquq bərabərliyinə, faktlara əsasən və qanuna müvafiq baxırlar. Hər hansı bir şəxs tərəfindən və hər hansı bir səbəbdən bilavasitə, yaxud dolayı yolla məhkəmə icraatına məhdudiyyət qoyulması, qanuna zidd təsir, hədə və müdaxilə edilməsi yolverilməzdir. Ədalət mühakiməsi vətəndaşların qanun və məhkəmə qarşısında bərabərliyi əsasında həyata keçirilir. Bütün məhkəmələrdə işlərin icraatı açıq aparılır. İşə qapalı iclasda baxılmasına yalnız o halda icazə verilir ki, məhkəmə açıq icraatın dövlət, peşə və kommersiya sirrinin açılmasına səbəb olacağını güman edir, ya da vətəndaşların şəxsi və ya ailə həyatının məxfiliyini qorumaq zərurətinin mövcudluğunu müəyyən edir. Qanunda nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, cinayət işlərinin qiyabi məhkəmə icraatına yol verilmir. Məhkəmə icraatı çəkişmə prinsipi əsasında həyata keçirilir. Məhkəmə icraatının istənilən mərhələsində hər kəsin müdafiə hüququ təmin olunur. Ədalət mühakiməsi təqsirsizlik prezumpsiyasına əsaslanır. Azərbaycan Respublikasında məhkəmə icraatı Azərbaycan Respublikasının dövlət dilində və ya müvafiq yerin əhalisinin çoxluq təşkil edən hissəsinin dilində aparılır. İşin iştirakçısı olub məhkəmə Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|