Azßrbaycan dèLÈ
Yüklə 3,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÖZÜNÜZÜ YOXLAYIN IV Mətn üzrə işləyin. Zərdüşt
- Çap üçün deyil
- Onlar əsl ovlağa ceyran düzünə gəlib çatdılar.
- Xəzər Bakının aynasıdır
131 29. Emil Yelinsk kimdir? a) alim b) ixtiraçı c) idmançı d) sahibkar e) həvəskar 30. Daymler dördtəkərli avtomobili nə vaxt yaratdı? a) Bens avtomobilindən əvvəl b) 1886-ci ildə c) 1899-cu ildə d) İli məlum deyil e) Əsrin əvvəllərində ÖZÜNÜZÜ YOXLAYIN IV Mətn üzrə işləyin. Zərdüşt Otuz yaşlı Zərdüşt səhərdən payız meşəsinə baxa-baxa düşünürdü. Birdən- birə bu saysız-hesabsız ağaclar, yarpaqlar onun gözlərində canlı varlıqlara – ........ çevrildi. İnsanlar bu yarpaqlar kimidir. Əvvəl təravətli, yumşaq olur. Sonra get-gedə bərkiyib quruyur. Nəhayət, məhv olur. On ildən bəri vətənində tənhalığa çəkilən, atadan qalan sərvəti, mülkü, hər şeyi atıb mağaraya çəkilən Zərdüşt dünəndən bəri sanki tamam dəyişmişdi. On illik yuxusuz gecələrinin, gərgin düşüncələrinin bəhrəsi olan “Avesta” indi onun üçün gərəksiz görünürdü... O, düşüncələr içində yavaş-yavaş gəlib bir çayın kənarında dayandı. Dörd adam çayı keçmək barədə mübahisə edirdi. Zərdüşt bir az onlara qulaq asdı. Sonra dedi: – Gəlin, keçin. Mübahisə etməyin! – Necə keçək? Onlar gülməyə başladılar. Zərdüşt əlini qaldırıb çaya sarı uzatdı. Çay ikiyə bölündü. Zərdüşt sakitcə o taya keçdi. Möcüzə görmüş adamlar qorxa-qorxa çayı keçib dayandılar. Zərdüşt yenə əlini qaldırdı. Ram olmuş çay gurultu ilə axıb getdi... 1. Nöqtələrin yerinə hansı sözü yazmaq lazımdır? a) ağaclara b) çiçəklərə c) insanlara d) çaylara e) yarpaqlara Çap üçün deyil 132 2. Altından xətt çəkilmiş sözün tərcüməsi: a) уединиться b) уехать с) жить один d) грустно жить е) жить в семье 3. Mətnin birinci cümləsinin mübtədası nə ilə ifadə olunub? a) sifətlə b) sayla c) əvəzliklə d) isimlə e) söz birləşməsi ilə 4. Mətndə “gərəksiz” sözünü hansı sözlə əvəz etmək olar? a) vacib b) mənalı c) lazımsız d) dəyərli e) qiymətli 5. Cümlədəki feili birləşməni göstərin. “Otuz yaşlı Zərdüşt səhərdən payız meşəsinə baxa-baxa düşünürdü”: a) Otuz yaşlı b) səhərdən payız c) payız meşəsinə baxa-baxa d) baxa-baxa düşünürdü e) payız meşəsinə 6. Hansı söz birləşməsi deyil? a) canlı varlıqlar b) mübahisə etmək c) gərgin düşüncələr d) yuxusuz gecələr e) çayın kənarı 7. Cümlənin xəbəri nə ilə ifadə olunub? “İnsanlar da yarpaqlar kimidir” a) əvəzliklə b) sifətlə c) qoşmalı sözlə d) fellə e) qoşma ilə 8. “Bu sözü sizə deyirəm ha...” cümləsindəki “ha” sözü ədatın mənaca hansı növünə daxildir? a) məhdudlaşdırıcı b) arzu c) dəqiqləşdirici d) qüvvətləndirici e) əmr 9. 2-ci cümlədə məntiqi vurğulu sözü göstərin. Mal-qara özünü kölgəyə vurub kövşəyir, quşlar budaqlarda gizlənir, itlər dilini bir qarış çıxararaq ləhləyirdi. a) kövşəyir b) budaqlarda c) gizlənir d) bir qarış çıxararaq e) quşlar 10. “Mənim adım Ələsgərdir” cümləsində mübtəda nə ilə ifadə olunub? a) İsmi birləşmə ilə b) Feli birləşmə ilə c) Qoşmalı sözlə d) İsimlə e) Əvəzliklə 11. Hansı birləşmənin hər iki tərəfi isimdir? Çap üçün deyil 133 a) Çoxmərtəbəli bina, çətin suallar, incə bel b) Daş ev, yeddi qardaş, qızıl üzük c) Dəmir qapı, əmim Kərim, taxta döşəmə d) Kiçik qayıq, milyonlarla adam, arxalı köpək e) Üç badam, qaşsız üzük, döyüşən şəhər 12. Antonim sözlərin cərgəsini göstərin. a) Sevinc-kədər, qəm-qüssə b) El-oba, yurd-yuva c) Xeyir-şər, oğul-uşaq d) əziz-hörmətli, tünd-açıq e) ağ-qara, tez-gec 13. Hansı cərgədəki sifətlər quruluşca sadədir? a) Sınıq, xarici, badamı b) Kəsik, dairəvi, xurmayı c) Soyuq, elmi, sıravi d) Yumşaq, bədii, mədəni e) Böyük, tibbi, kütləvi 14. “Səlahiyyət” sözünün tərcüməsini göstərin. a) Полномочие b) Опрятность c) Результат d) Путеществие e) Преданность 15. Hansı cümlədə “danış” sözünün əvəzinə “söylə” işlətmək olmaz? a) Mənimlə bu barədə çox danış. b) Dərsi yaxşı danış. c) Sən də gördüklərini danış. d) Əvvəl düşün, sonra danış. e) Danış görək məqsədin nədir? 16. “Ömrün uzun olsun!”, “Canın sağ olsun”, “Bəxtin ağ olsun!” nümunələri nitq etiketlərinin hansı növünə aiddir? a) alqış b) görüşmə c) müraciət d) təbrik e) ayrılma 17. Bu əməli yazı nümunəsi sinif iclasında tərtib edilir: a) bildiriş b) teleqram c) arayış d) məktub e) protokol Çap üçün deyil 134 18. Sıra saylarının yazılışında səhv variantları göstərin. 1. 5-inci gün 2. 5-ci otaq 3. V əsr 4. V-nci sinif 5. V-ci əsr a) 1, 2, 4 b) 1, 4, 5 c) 2, 5 d) 3, 5 e) 2, 4 19. Cümlədə hansı durğu işarəsi buraxılmşdır? Onlar əsl ovlağa ceyran düzünə gəlib çatdılar. a) tire b) mötərizə c) vergül, tire d) iki vergül, tire e) iki vergül 20. Hansı bənddəki sözü “elan” sözü ilə əvəz etmək olar? a) ərizə b) bildiriş c) çağırış d) arayış e) protokol Xəzər Bakının aynasıdır Günəş sularda bərq vuranda Xəzər Bakının başına pərvanə kimi dolanır. Təbiət Xəzəri Bakıya ........... yaratmışdır. Gündüzləri əlvan, gecələri çıraqban Bakı Xəzərdə əks olunanda daha da gözəlləşir. Dənizdən əsən xəzrisi və ya gilavarı səngiyəndə Bakının təbiəti mehriban və mülayim olur. Belə vaxtlarda insanların üzündən sevinc , səadət, bəxtiyarlıq əskik olmur. Xəzərdən xəzri və ya gilavar əsəndə isə Bakı coşan, hayqıran, çarpışan pələnglər şəhərinə bənzəyir. Dəli küləklər əsdimi, deməli, Bakıda qışdır. Soyuq havalar başalıyır. Bu cür havalar insanların xasiyyətinə də öz təsirini göstərir. Soyuqqanlılıq, əsəbilik, tələskənlik halları hərəkətlərində, bir-birinə münasibətlərində müşahidə olunur. 21. Nöqtələrin yerinə hansı sözü yazmaq lazımdır? a) Su vermək b) yaraşıq vermək üçün c) sərinlik vermək d) sərvət vermək e) şöhrətli olmaq üçün 22. Altından xətt çəkilmiş sözün tərcüməsi: a) утихающий b) северный ветер c) южный ветер d) хладнокровность 23. Mətndə “hayqıran” sözünü hansı sözlə əvəz etmək olar? a) qışqıran b) sakitləşən c) vuruşan d) çalışan e) ləpələnən 24. Mətnin birinci cümləsinin mübtədası hansıdır? a) Bakının b) pərvanə c) günəş d) Xəzər e) Bakının başına 25. Mətndə hansı sualın cavabı öz əksini tapmayıb? a) Dənizdən Bakıya hansı küləklər əsir? b) Bakıda nə zaman qışdır? c) Soyuq havalar Bakı sakinlərinin xasiyyətinə necə təsir edir? Çap üçün deyil Yüklə 3,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|