Азярбайъан Республикасынын
Yüklə 1,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bütün türkl ərin tərcümanı
- Abid Tahirli
• Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 213 ~ • Avropanın yalnız parlaq cəhətlərini deyil, çürük hallarını da bilm ək zəruridir, zamanımızın rəhbəri, xocası deyilmi, ya? («Ədəbiyyat çirkabları»). • Ədəbiyyat ağıl, fikir, fəhm, bilik və ibrət xəzinəsidir. Belə bir x əzinəyə malik olmaq üçün çalışmaq və qeyrət lazımdır. Ədəbiyyatsız bir qövm çılpaq adama bənzəyər, çılpaqlıq isə xoş hal deyildir («Ədəbi bəsirət»). • Ara- sıra kitab nəşr olunan şəhərlərdən biri Bakıdır. Bu şəhərin mühərrirlərindən Sultan Məcid bəy Qənizadə ilə Nəriman N ərimanovun milli ədəbiyyatın inkişafı naminə çox çalışdıqları şükranlıqla görülməkdədir («Ədəbi bəsirət»). • «Dağılan tifaq» Qafqaz türk şivəsində yazılmış bir komediyadır. Əbdurrahim bəy Haqverdiyevin əsəri olan bu risalə çox ibr ətlidir. Qafqazda bir neçə dəfə teatrda oynanılıb, çox təsirli olmuşdur («Ədəbi bəsirət»). • H ər bir kitab və risalə milli xəzinəyə maldır: həm də qızıldan daha qiymətli, daha mühüm maldır («Rəşid Əfəndinin «Mirat»ı»). • …kitab bazarında, ədəbiyyat və maarif meydanında hər nec ə bir əsər görünsə, nəzər yetirib, diqqət edib mühərririnə və naşirinə təşəkkür etmək insanlığın borcudur («Rəşid Əfəndinin «Mirat»ı»). • …ortaq dil ə sahib olsaydıq… bağrı yanıq, gözü yaşlı, sözl əri atəşli Tukay (böyük tatar şairi Abdulla Tukay nəzərdə tutulur – T.A.) h ər yerdə tanınardı (məqalə 1913-cü ildə qələmə alınmışdır), çünki şair Tukayev həqiqətən milli şair, tam mənası ilə türk oğlu idi… yazıları, şeirləri söz yığını və qafiyə uydurması • Abid Tahirli ~ 214 ~ deyildi: h ər sətrində can, hər cümləsində fikir işləyirdi («Millət oğlu»). • Fikir doğulduqdan sonra ölməz: işlər və işlər («Mizan»). • Neç ə illərdən bəri (məqalə 1914-cü ildə qələmə alınmışdır – T.A.) Tiflisd ə çıxan «Molla Nəsrəddin» jurnalı mətbuatımız arasında bəlli bir mövqe tutmuşdur. Adından da göründüyü kimi, «Molla N əsrəddin» lətifə danışar, lakin lətifəsi arxasında acı bir h əqiqət gizlənər. Gülər, lakin gülüşü istehzalıdır, yaxud düşmən gülüşü deyildir, gülə-gülə verilən nəsihətdir. Əhval və adətlərimizi ara- sıra iynələr, biz kimi sənə, mənə sancılar. Bəlkə bir az incidər, lakin incits ə belə, məqsədi xeyir və irşaddır, nəticəsi şəfa verir («Molla N əsrəddin»). • «Molla N əsrəddin»in rəsmləri çox mənalıdır. Bir rəsm bir hekay ə qədər məlumat, duyğu, düşüncə və fikir verir («Molla N əsrəddin»). • «Molla N əsrəddin» jurnalı çox məqbul və mötəbər bir jurnaldır, lakin lazımi dərəcədə yayılmır. İmkanı olanlar alıb oxum alıdır. Əyləncəli ibrət dərsidir («Molla Nəsrəddin»). • …Bakıda üç ildən bəri (1911-ci il nəzərdə tutulur – T.A.) n əşr olunan «Məktəb» jurnalı ilə bağlı oxuculardan soruşuruq: Əzizlərim! Siz bu jurnalı aldınızmı? Çocuqlarınıza oxutdunuzmu? «Xeyr!» - des əniz, «Niyə?» - deyə soruşarıq, axı, «Məktəb» jurnalı oğlan və qız uşaqları üçün ən faydalı bir jurnaldır» («Molla N əsrəddin»). • Elm v ə maarif intişarına xidmət etmək padişahları da böyük ed ər. («İstanbulda bir neçə gün»). • Avropa q əzetləri hər nə yazırlar – yazsınlar, həqiqət yenə h əqiqətdir. Osmanlı torpağında hər qövm və millətə verilmiş • Bütün türkl ərin tərcümanı ~ 215 ~ hüquqlar çox böyükdür. Ən çox izin verən Qoşma Amerika Cümhuriyy əti (ABŞ – T.A.) iş dalınca gələn Çin mühacirlərini d ənizə atmaq istəyir («İslam ölkəsinin məişəti»). • Uc a Osmanlı hökumətinin verdiyi hüquqlardan bolqarlar, rumlar, erm ənilər, yəhudilər minnətdarlıqla istifadə edirlər. Bütün sah ələrdə çalışır, rahatlıqlarını təmin edirlər. Yalnız bizim müs əlmanlar bundan şanları və haqları olan dərəcədə istifadə etmirl ər, küçə boyu səyahətimdə ilk nəzərimi çəkən də bu idi… («İslam ölkəsinin məişəti»). • …Qafqaza s əyahətimi xatırlayır və bir məclisdə içimdən g ələn sualları təkrar (İstanbuldakı mənzərəni gördükdən sonra – T.A.) dilim ə gətirmək istəyirəm: «Ey türklər, nədir bizdə bu hallar?! Tiflisd ə «Elmi-hal» çap edirik, Qaraqaşyan mətbəəsində, Bakıda «Koroğlu» nəşr edirik, Adamyan mətbəəsində, Qarabağda şeir, ya m ərsiyə nəşr edirik, Vanlıyan mətbəəsində. Belə ki, Qaraqaşyan, Vanlıyan cənabları bizim etməli olduğumuz işi icra etməsəydilər, «Koroğlu» dünya üzünü görməyəcəkdimi? Beləmi? Biz haradayıq – dem əyə haqqım yoxmu? («İslam ölkəsinin məişəti»). • K ənddə müəllimlik edən bir qeyrət əhli alimin ən f əzilətlisidir («İslam ölkəsinin məişəti»). • Sağ gülüş könlü təmizlər, acıları unutdurar, bir neçə d əqiqəlik olsa da, ağır dünyanı yüngüllədər, fəqət nadir təsadüf olunar («İstanbul məişəti»). • Savadlı və öyrənməyə meylli vəlihət ilə (Osmanlı imperiyası və islam xilafətinin vəliəhdi Yusif İzzəddin Əfəndi n əzərdə tutulur – T.A.) Osmanlıları təbrik edirəm. «Tərcüman» q əzetini oxuduğunu və daim göndərilməsini əmir buyurdular («S əltənət və xilafət vəliəhdinin hüzurunda»). Yüklə 1,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|