B a L o ğ L a n q u L i y e V
Yüklə 3,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
204
olduqca zəruridir. Gözləmək olmaz ki, uşaq böyüyəcək və hansı siniflərdə isə ona yeriş, qaçış, tullanmaları düzgün yerinə yetirmək qaydası öyrədiləcəkdir. Hərəkət texnikasına kiçik məktəb yaşlarından yiyələnmək 2 cəhətdən çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Əvvəla, bu yaş dövründə uşaqların bədəni lazımınca bərkiməmiş olur, xüsusən sümüklər elastiklik dövrünü keçirir. Buna görə də həmin yaş dövründə hərəkət texnikasına daha asan yiyələnmək imkanı vardır. İkinci, ümumtəhsil məktəblərində bədən tərbiyəsi və idmanın qarşısında duran mühüm vəzifələrdən biri şagirdlərə təbii hərəkət vərdişlərini aşılamaqdan ibarətdir. Bu isə şagirdlərin düzgün fiziki inkişafı, bədənin lazımınca formalaşması və
sağlamlığın möhkəmləndirilməsi ilə nəticələnir. Məsələyə həmin baxımdan yanaşdıqda şagirdlərin nəinki təbii hərəkətlər vərdişlərinə düzgün yiyələnməsi, həm də fiziki tərbiyə prosesində görülən işlərin bütövlükdə məqsədəuyğun surətdə aparılmasının vacibliyini gündəmə gətirir. Bədən tərbiyəsi müəllimləri yadda saxlamalıdır ki, atletika növlərinin öyrədilməsində yalnız dərs üçün nəzərdə tutulan hərəkətlərdən istifadə kifayət etmir. Bunun üçün də müəllimlər atletika hərəkətlərinin öyrədilməsinə kömək məqsədilə yardımçı müxtəlif növ terminlər seçməli və yeri gəldikcə tətbiq etməlidir. Bu hərəkətlər aşağıdakı məqsədlər üçün seçilə və tətbiq oluna bilər: uşaqların ümumi fiziki hazırlığının yüksəldilməsi, hərəkət texnikasının qısa vaxt ərzində düzgün icrası və məqsədyönlü formalaşdırılması. Bədən tərbiyəsi və idman işlərinin lazımi nəticə verməsində dərsin sinifdənxaric və məktəbdənkənar tədbirlərlə əlaqələndirilməsi də başlıca rol oynayır. Bu nöqteyi-nəzərdən dərs ilinin əvvəlindən tədris idman işləri planlaşdırılarkən, tədris günü rejimində, sinifdənxaric və məktəbdənkənar formalarda aparılan tədbirlər üçün də müvafiq oyunlar, hərəkətlər seçilməli və yeri gəldikcə tətbiq olunmalıdır. Çox təəssüf ki, bu işə bəzən ikinci dərəcəli bir məsələ kimi yanaşılır, əsas diqqəti dərs prosesinə verməklə işi bitmiş hesab edirlər. Lakin unutmamalıdır ki, dərsin qarşısında qoyulmuş başlıca vəzifələr sinifdənxaric sağlamlıq tədbirləri ilə və məktəbdənkənar kütləvi idman işləri ilə həyata keçirilməli və tamamlanmalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, bədən tərbiyəsi və idman işlərinin müvəffəqiyyətlə nəticələnməsində bu sahədə şagirdlərin müəyyən
205
biliklərə yiyələnməsinin və qarşıda duran məqsədin və vəzifələrin başa düşülməsinin özünəməxsus əhəmiyyəti vardır. Çünki, şagirdlərin hər hansı bir idman atletika elementlərini nə məqsədlə icrası bu işin mahiyyətini dərk etməsi onların dərsə olan fəallığını və şüurlu münasibətini artırır. Bilik, bacarıq və vərdişlərin aşılanmasında isə fəallıq, dərketmə həlledici əhəmiyyət kəsb edir. Bir cəhəti də qeyd etməliyik ki, hərəkət texnikasının az vaxt içərisində mənimsədilməsi üçün şuürluluq və fəallıq nə dərəcədə vacibdirsə öyrətmə prosesində izahetmənin özü də bir o qədər əhəmiyyətlidir. Hərəkətlər üzrə izahatlar sadə, aydın və dəqiq olmalı, uşaqların dərk edəcəyi səviyyədə aparılmalıdır. Anlaşılmaz terminlər, təmtəraqlı cümlə və sözlər işlədilməlidir. İzahetmə zamanı hərəkət texnikasının göstərilməsi də vacibdir. Müəllimin izahatında, hərəkətlərin nümayiş etdirilməsində emosionallıq, çeviklik və gümrahlıq, yüksək əhval-ruhiyyə hiss olunması çox vacibdir. Atletika hərəkətləri öyrədilərkən qurğu və
alətlərin, avadanlıqların səliqəliliyinə və şagirdlərin gücünə münasibliyinə də diqqəti artırmaq lazımdır. Burada hərəkətin hansı tempdə icrası və hansı sürətlə yerinə yetirilməsi və onun təkrar olunma miqdarı nəzərə alınmalıdır. Bunlar hərəkətin müvafiq şəkildə öyrədilməsinə əlverişli şərait yaradır. Hərəkət elementlərinin müvafiq sürətlə icrasında şagirdlərin idman göstəricisinin təlim vaxtı nəzərə alınması da faydalıdır. Təcrübəli müəllimlər yeriş, qaçış, uzununa tullanmaların qrup halında icrasını təşkil edirsə, hündürlüyə tullanmada isə yarım qruplara bölünməklə hərəkətləri icra etdirir. Yəni hündürlüyə tullanma üzrə ən yaxşı nəticə və ya zəif nəticə göstərənlər üçün hündürlüyə tullanmalar ayrıca təşkil olunur. Məşğələlərin belə təşkili hər bir şagirdə öz qabiliyyətini daha yaxşı inkişaf etdirməyə imkan verir. Atletika üzrə hərəkət növlərinin öyrədilməsi prosesində tətbiq olunan metodlara da xüsusi əhəmiyyət vermək lazımdır. Atletikada 2 metoddan geniş istifadə olunur: birinci, metodda başlıca diqqət hərəkətlərin hissə-hissə
nəzərdə tutulur. Məsələn, əgər müəllim uzununa tullanmanı öyrədirsə, o, əvvəlcə hərəkət texnikasına az vaxt içərisində düzgün yiyələnmək üçün zəruri komponentləri müəyyənləşdirir. Sonra isə bu komponentləri ayrı-ayrılıqda mənimsədir, daha sonra isə onlar arasında uyğunluq-əlaqə yaradır. Uzununa tullanmanı başlıca öyrətmə Yüklə 3,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|