192
Yoxlama – test sualları
1.Səhər gigiyenik gimnastikasının başlıca əhəmiyyəti nədir?
2.Dərsəqədər səhər gigiyenik gimnastikasının təşkili qaydalarını
göstərin.
3.Səhər gigiyenik gimnastikası üçün hərəkətlərin seçilməsi
qaydaları hansılardır?
4.Bədən tərbiyəsi dəqiqələrinin əhəmiyyətini göstərin.
5.Bədən tərbiyəsi dəqiqələrinin təşkilinin mühüm şərtləri.
6.Böyük tənəffüslərdə fiziki tərbiyə tədbirlərini şərtləndirən
amillər hansılardır?
7.Günüuzadılmış qruplarda idman «saatı»nın təşkilinin zəruri
şərtlərini göstərin.
Yaradıcılıq işi üçün təxmini mövzular
1. Kiçik məktəbyaşlı uşaqlarla fiziki tərbiyə və idman işlərinin
təşkili.
2. Səhər gigiyenik gimnastikası üçün fiziki hərəkətlərin və
oyunların seçilməsi və təşkili prinsipləri.
3. Günüuzadılmış qruplarda fiziki tərbiyə işləri.
4. Bədən tərbiyəsi dəqiqələrinin təşkili prinsipləri.
6.2. Sinifdən və məktəbdənxaric fiziki tərbiyə idman
məşğələləri
193
PLAN
2.1.Sinifdənxaric fiziki tərbiyə- idman sağlamlıq məşğələləri
1.1.Sinifdənxaric məşğələnin-məqsədi
1.2.İbtidai təhsil pilləsində fiziki tərbiyə-sağlamlıq
məşğələləri
1.3.Ümumi orta təhsil pilləsində fiziki tərbiyə-idman
sağlamlıq məşğələləri
2.2.Məktəbdənxaric fiziki tərbiyə-idman sağlamlıq tədbirləri
2.3.Ümumməktəb bədən tərbiyəsi-sağlamlıq və kütləvi idman
işləri
Ə D Ə B İ Y Y A T
1.İ.Aslanov. Ümumtəhsil məktəblərində bədən tərbiyəsi və
idman işləri. Bakı, «Maarif» nəşriyyatı, 1976-cı il.
2.T.Abasov. İdman və mütəhərrik oyunlar. Bakı, «Maarif»
nəşriyyatı, 1987-ci il.
3.B.Quliyev. Tələbələrin orta məktəbin I-VIII siniflərində bədən
tərbiyəsi və kütləvi-idman işlərinin təşkilinə hazırlanması məsələləri.
Bakı, 1994-cü il.
4.B.Nərimanov, Ş.Əliyeva, E.Nərimanov. İdman gimnastikası.
«Müəllim» nəşriyyatı, 2004-cü il.
5.B.Dosenko. Uşaqlarla məktəbdənkənar iş. Bakı, «Maarif»
nəşriyyatı, 1973-cü il.
6.2. Sinifdən və məktəbdənxaric fiziki tərbiyə idman
sağlamlıq məşğələləri
2.1. Sinifdənxaric fiziki tərbiyə-idman sağlamlıq məşğələləri
1.1.
Sinifdən xaric məşğələlərin
məqsədi
194
İbtidai siniflərdə sinifdənkənar sağlamlıq bədən tərbiyəsi və
kütləvi idman tədbirləri bir sıra məqsədlə təşkil edilir və burada
müxtəlif məktəb şagirdləri cəlb edilir. Daha konkret desək:
1.İdman işləri şagirdlərlə idmanın bu və ya digər növləri üzrə
bilik, bacarıq və vərdişləri aşılamaq onları həmin istiqamətdə inkişaf
etdirmək məqsədilə keçirilir. İdman üzrə təşkil olunan bölmələrdə
şagirdlər bir tərəfdən konkret idman növü üzrə öz ustalığını artırır,
bacarıqlarını təkmilləşdirir. İkinci tərəfdən onlar idmançı kimi yetişir
və sinfinin, məktəbinin və hətta yaşadığı rayonun idman şərəfini
qoruyurlar. Həmin bölmələrdə məşğul olanlar öz sağlamlığını
möhkəmləndirir, fiziki hazırlıqlarını və imkanlarını artırırlar. Həmçinin
kollektivinin şərəfini yüksək tutmaq, kollektivçilik, dostluq və
yoldaşlıq, kollektivinə məhəbbət və s. ruhda tərbiyə olunur.
2.Məktəblərimizdə səhhətində bəzi qüsurlar olan şagirdlərə rast
gəlmək olur. Həmin şagirdlərin səhhətinə müsbət təsir göstərmək,
onların fiziki inkişafını formalaşdırmaq və fiziki hərəkət
keyfiyyətlərini artırmaq üçün ümumi fiziki hazırlıq qruplarında
müntəzəm olaraq məşğul olmaq uşaqların mənəviyyatına həm də
təliminə müsbət təsir edir, tez-tez dərs buraxmaq hallarının qarşısını
alır.
3.Məktəbdə bir qrup uşaqların idman məşğələlərinə və
bölmələrinə cəlb olunmasında əsas məqsəd onların fiziki
keyfiyyətlərini təkmiləşdirməkdən ibarətdir. Əlbəttə, bu cür
məşğələlər könüllülük prinsipi əsasında uşaqların arzu və xahişi
nəzərə alınaraq təşkil edilir.
Sinifdənkənar bədən tərbiyəsi işlərinə şagirdlər cəlb olunarkən
bir sıra vacib pedaqoji-psixoloji məsələləri nəzərə almaq hökmən
lazımdır. Xüsusən uşaqların marağı, fiziki hazırlığı, fiziki inkişafı,
fərdi xüsusiyyətləri, qabiliyyətləri diqqət mərkəzində olmalıdır. Ayrı-
ayrı idman hərəkət növünə şagirdlərin cəlb olunmasında seçmə
(fərdiləşdirmə) üsulundan geniş istifadə olunur. Bu şagirdlərin marağı
ilə yanaşı onların fiziki inkişafı, qabiliyyətləri öyrənildikdən sonra
həyata keçirilməlidir. Müşahidə olunmuşdur ki, deyilənlər bəzən
nəzərə alınmır, nəticədə tədricən idman məşğələlərinə gələnlərin sayı
günbəgün azalır və ya lazımi göstərici əldə etmək mümkün olmur.
Elmi tədqiqatlar və təcrübə göstərir ki, kiçik məktəbyaşlılar
idmanın üzgüçülük, bədii gimnastika və mürəkkəb koordinasiya
hərəkətlərini buz üzərində daha yaxşı icra edirlər. Həmin hərəkət