198
ilk pillənin norma və tələblərinə hazırlığa və ödənilməsinə tam şəkildə
istiqamətləndirilməlidir.
Yüngül atletika idman məşğələlərini ləvazimat və avadanlıqla
təmin etmək üçün məktəb rayon və şəhərin uşaq-gənclər idman
məktəbi ilə daha sıx əlaqədə olmalıdır. Uşaq-gənclər idman məktəbi
ümumtəhsil məktəbinə 2 cəhətdən kömək etmək imkanı vardır.
İşlədilən avadanlıq və ləvazimatların müəyyən hissəsini və yaxud da
köhnəlmiş, sıradan çıxmış idman əşyalarını onlara verməklə. Əlbəttə,
məktəb ictimaiyyətinin köməyi ilə yararsız idman əşyalarını təmir edə
və yararlı hala da sala bilər.
Stolüstü tennis
İbtidai sinif şagirdləri üçün ən maraqlı və cəlbedici idman
növlərindən biri stolüstü tennisdir. Stolüstü tennis idman növünün
özünəməxsus qaydaları hərəkət texnikası və taktikası vardır. Bu idman
oyunu zamanı sürətlə hücuma keçmək, cəldliklə və çevikliklə müdafiə
olunmaq, həmçinin müxtəlif əyilmələrə, topu (şarı) qəbul etmək,
nəhayət, rəqibin sahəsinə güclü zərbələr endirmək elementləri
mövcuddur. Yaxşı tennis oynamaq üçün birinci növbədə şagirdlərin
cəldliyini, çevikliyini, qüvvəsini və dözümlülüyünü inkişaf etdirməli
və
iradəsini
möhkəmləndirməlidir.
Bu
məqsədlə
də
ümuminkişafetdirici əşyalı və əşyasız hərəkətlərdən istifadə etmək
faydalıdır.
Stolüstü tennis oyunu üçün xüsusi top, 2 ədə raket və şar
olmalıdır. Stolüstü tennis oyununu keçirməkdən ötrü oyun keçirən
sahənin eni 4 m., uzunluğu isə 7,75 m x 4,5, 5x3 m ölçülü sahədə də
stolüstü oyununu təşkil etmək olar. Məktəbin stolu yoxdursa,
emalatxanada möhkəm taxtadan həmin stollardan düzəltmək
mümkündür. Bu zaman stolu rəngləmək və xətləri çəkməyi
unutmamalı. İbtidai siniflərdə stolun ölçüləri 152, 5x274 sm olmalıdır,
yerdən isə 76 sm hündürlükdə durmalıdır.
Stolüstü tennis üzrə məşğələyə də şagirdlərin cəlb olunması üçün
onlarla müxtəlif mövzularda söhbətlər aparmalı, idman kinofilmləri
göstərməli, güşələr düzəltməli, yaxşı idmançıların çıxışlarını təşkil
etməlidir. Bu işə məşhur idmançıları da cəlb etmək lazımdır.
199
Stolüstü tennis oyununda əvvəlcə duruşlar, raketləri tutmaq
qaydaları, sonra isə müdafiə və hücumetmə priyomları öyrədilməlidir.
Stolüstü tennis oyununun səmərəli təşkili qaydalarını bilmək üçün
aşağıdakı kitabları oxumağı məsləhət görürük: «Pravila sorevnovaniy
po nastolnomu tennisu» (izd.FiS, 1975), V.S.İvanovun «Tennis na
stole» tədris vəsaiti (izd.FiS, 1970 q.), «Fiziçeskaya kulğtura v şkole»
jurnalından başlayaraq müxtəlif illərdə 1975-ci ildə dərc olunmuş
materiallar və s. Eyni zamanda «Məktəbdə bədən tərbiyəsi»
məcmuəsində dərc olunmuş məqalələrdən istifadə etmək olar.
Bədii gimnastika
Fənlərarası əlaqə həmişə tədrisin elmi səviyyəsini yüksəltməkdə
böyük rol oynamışdır. İbtidai siniflərdən başlayaraq şagirdlərə bədii
gimnastikanın elementlərinin öyrədilməsi onlarda estetik zövqü inkişaf
etdirir, klassik və müasir musiqiyə, xalq musiqisinə, sənətkarlarımıza
məhəbbəti daha da artırır. Sinifdənkənar bədii gimnastika
elementlərinin öyrədilməsi, həm də hərəkətlərində dəqiq olmağı,
çevikliyi, gözəlliyi, başqa sözlə desək, estetik formanı təşəkkül etdirir,
ürəyi oxşayır. Buna görə də kiçik məktəbyaşından başlayaraq qızların
bədii gimnastikaya yüksək həvəs göstərməsi təsadüfi deyil,
qanunauyğun bir haldır. Bədii gimnastika texnikasını qızlar 7-10
yaşlarında daha tez mənimsəyirlər. Bu hərəkətlər qüvvə, dözümlülük
və cəldliyin inkişafına səbəb olur, ayrı-ayrı əzələ qrupunu
möhkəmləndirərək qamətin düzgün formalaşmasına kömək edir.
Bədii gimnastika məşğələlərini keçirməzdən əvvəl qızlarla
söhbət aparmaq, onun bədən üçün əhəmiyyətini başa salmaq lazımdır.
Elan verib onları gimnastika zalına və ya meydançaya toplamalıdır.
Bədii gimnastika məşğələsi musiqinin müyşayiəti ilə
aparılmalıdır. Məşğələdə müvafiq idman və hərbi marşları, yeri
gəldikcə Vətən, əmək veteranları, kosmonavtlar haqqında bəstələnmiş
mahnılar, musiqilər səslənməlidir. Bu vaxt maqnitafondan da istifadə
etmək mümkündür.
Bədii gimnastika məşğələlərinin emosionallığını artırmaq
məqsədilə hərəkətlər məşqçi tərəfindən düzgün, gözəl və çevikllliklə
yerinə yetirilməlidir. Bundan əlavə, göstərməyə, aydın izah verməyə
çalışmalıdır. Çətin hərəkətlərin birləşməsinə tələsməməlidir. Çətin
200
hərəkətləri birləşdirərək şagirdlər onun yerinə yetirməkdə çətinlik çəkir
və ruhdan düşür. Əlbəttə, eyni hərəkətlərin uzun müddət təkrar
olunmasında bədii gimnastika məşğələsinin təlim-keyfiyyətinə mənfi
təsir göstərir. Buna görə də bədii gimnastikada fiziki təlim yükü
tədricən artırmalı və qızların qabiliyyətlərinə, fiziki hazırlığına
uyğunlaşmalıdır.
Fərdi məşğələlər
Fərdi məşğələlər ayrı-ayrı uşaqlarla və yaxud bədəncə qüsurlu
olanlarla təşkil olunur. Həmin məşğələlər proqram materiallarını yerinə
yetirə bilməyən, səhhət sağlamlığı günü-gündən geri gedən, həmçinin
qamətində və yastıayaqlılıq qüsuru olan uşaqlarla da təşkil edilə bilər.
Fərdi məşğələlər səhərlər gəzintilərdə və günün ikinci yarısında
keçirilir. Müəllim məktəb həkimi ilə birlikdə fərdi məşğul olunacaq
uşaqları və onlarla yerinə yetiriləcək fiziki hərəkətləri, oyunları
müəyyənləşdirirlər.
Fərdi məşğələlərin keçirilməsi metodikası, təlim-tərbiyənin
ümumi prinsiplərinə əsaslanır. Burada uşaqların fiziki inkişaf
qanunauyğunluqları nəzərə alınmalıdır. Hərəkətlər qarşıda duran
vəzifələrə uyğun olaraq seçilir.
Məşğələnin gedişini daima müəllim və həkim müşahidə və təhlil
edir. Xüsusən, uşaqların səhhəti və davranışı nəzərdən keçirilir.
Antronometrik göstəricilər öyrənilir, ayaqların inkişafı müşahidə
olunur. Bütün bunlar məşğələnin effektlliliyini artırır, onun
metodikasının təkmilləşdirilməsi yollarını aşkara çıxarır.
1.3.Ümumi orta təhsil pilləsində fiziki tərbiyə-sağlamlıq
məşğələləri
Ümumi fiziki hazırlıq qrupları
Ümumi fiziki hazırlıq qruplarında başlıca olaraq ayrı-ayrı
siniflənrdən toplanmış şagirdlər iştirak edirlər. Məqsəd şagirdlərin
ümumi fiziki hazırlığını artırmaqdan ibarətdir. Bölmələr təşkil
olunarkən yaş qruppu, fiziki inkişaf və fiziki hazırlıq mütləq nəzərə
alınmalıdır. Bölmə məşğələlərində istifadə olunan hərəkətlərin əsasını
Dostları ilə paylaş: |