Babaxanova Nigar Xan qızı
Yüklə 213,05 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Ölkəşünaslığa (Azərbaycanşünaslığa) dair Rusiya Döv lət Kitabxanasında, Rusiya Milli Kitabxanasında, Kazan, Tbi lisi şəhər və digər milli kitabxanalarda saxlanılan ədəbiy - ya tın (o cümlədən dövrü mətbuatın) müəyyənləşdirilməsi və onların çatışmayan nüsxələrinin Azərbaycan Respub li ka - sına gətirilməsi məqsədi ilə layihələrin həyata keçirilməsi; -Azərbaycanın kitab mədəniyyətinin qorunması və dün yaya tanıdılması məqsədi ilə layihələrin həyata keçiril - mə si; - Azərbaycanın elektron kitabxanaları üçün Rusiyanın LİBNET Mərkəzindən rus və digər xarici dillərdə olan yeni ədəbiyyatların biblioqrafik təsvirlərinin alınması; - Azərbaycan kitabxanalarının dünyanın ən böyük kitabxanalarının məlumat bazalarına daxil olmasının və onların resurslarından istifadənin təmin edilməsi; - Dünyanın böyük kitabxana mərkəzlərində saxlanılan diyarşünaslıq (ölkəşünaslıq) xarakterli qiymətli və nadir kitabların (əsli, yaxud surəti və elektron variantı) “Heydər Əli yev Mərkəzi”ndə toplanması ilə bağlı zəruri tədbirlərin təşkili; - İslam Konfransı Təşkilatı dövlətlərinin kitabxanaları ilə informasiya mübadiləsinin həyata keçirilməsi; - YUNESKO-nun “İnformasiya hamı üçün” Proq ra - mının Azərbaycan komitəsinin təşkili; - Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 90 illik yubileyi ilə əlaqədar “Heydər Əliyev Mərkəzi-Milli yad daşımızın Mərkəzidir” mövzusunda Bakıda kitab xa na çı - BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ 166 la rın beynəlxalq simpoziumunun təşkili və həyata keçirilmiş bu kimi sair fəaliyyətlər beynəlxalq əməkdaşlıq imkanlarının genişlənməsinə, təcrübə mübadiləsinə öz töhfəsini vermişdir. Göründüyü kimi, sadalanan məsələlər arasında Azər - bay canın kitab mədəniyyətinin qorunması və dünyaya ta nı - dılması məqsədi ilə layihələrin həyata keçirilməsi də yer al mışdır. Milli kitab mədəniyyətinin təbliği, milli çap məh - sulunun xarici bazarlara çıxarılması və üçün kitabxana və nəşriyyat fəaliyyətinin ayrılmaz tərkib hissələrindən olan sərgi-konfrans tədbirləri xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Monoqrafiyanın növbəti bölmələrində bu xüsusatlar təh lil edilir, Azərbaycan ki tab xanalarının, o cümlədən Mər - kəzi Elmi Kitabxananın müvafiq sahədə əldə etdiyi təc rü bə - lər müəyyənləşdirilir. ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA 167 ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA: TARİXİ VƏ ELMİ-TƏŞKİLATİ ASPEKT II Dünya müharibəsindən sonra dövlətlər arasında inteqrasiya, qloballaşma meylləri güclənməyə baş lasa da, milli identiklik ümumun içində itib-batmadı, ək - si nə, milli-mədəni irsin qarşılıqlı təqdimatı, elmi-mədəni resursların sivil cəmiyyətə məxsus ali dəyər kimi təbliği, məq - sədli nümayişi öz aktuallığını, ideoloji missiyasını qoruyub sax ladı. Bu baxımdan, kitab-tarixin bütün dövr lə rin də top - lanması, mühafizəsi, ötürülməsi mümkün olmuş informasiya yükünün daşıyıcısı kimi milli irsin, milli yaddaşın müxtəlif xalqlar, millətlər arasında yayılması üçün ən uzunömürlü və etibarlı təbliğat vasitəsidir. Milli-mədəni irsin informasiya daşıyıcısı rolunda çıxış edən kitabların başlıca təbliğat arealı isə kitabın satış və yaxud sadəcə nümayiş üçün sərgiləndiyi məkanlardır. Əl-bət - tə, terminoloji təhlilə varmasaq, istər kitab sərgiləri, istərsə də kitab bazarları, kitab yarmarkaları, kitab salonları, kitab pasajları mahiyyət etibarilə, kitabın təbliği üçün düşünülmüş vasitələrdir. Sadəcə, kitab sərgiləri istisna olmaqla, digər vasitələrin kitab satışının aktivləşməsinə, başqa sözlə, iqtisadi BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ 168 maraqların təmin olunmasına xidmət etməsi, hələ onları bizim maraq və tədqiqat çevrəmizdən çıxarmır. Və hələlik kitab sərgiləri kitab əmtəəşünaslığının predmeti olan həmin mexanizmlərdən fərqli olaraq, eyni zamanda, mədəni və tex - niki tərəqqinin təcəssüm olunduğu yeganə informasiya mü - badiləsi məkanı olaraq qalır. Beynəlxalq kitab sərgiləri isə həm beynəlxalq elmi-mədəni əlaqələrin inki şa fı nı təmin et - mək, həm kitab çapı sahəsində baş verən də yi şik likləri iz - ləmək, həm də, ən başlıcası ayrı-ayrı milli mə dəniyyətləri, milli elmi-texniki uğurları təbliğ etmək üçün çox vacib sosial forumlardan biridir. Təsadüfi deyil ki, bugün dünyada 300- dən artıq daimi beynəlxalq kitab sərgisi keçirilir. Mədəni əməkdaşlığın geniş yayılmış formalarından biri kimi kitab sərgi və yarmarkalarının tarixi qədimdir. Qutten- berqin kitab çapını ixtira etməsi nəticəsində, XV əsrin ikinci ya rısında Almaniyanın Frankfurt şəhəri və ona yaxın əra zi - lər də və Leypsiq kimi başqa iri şəhərlərdə kitab yar mar ka la - rının keçirilməsi məsələsi aktuallaşmağa başladı. Və dünyada ilk dəfə 1473-cü ildə, Frankfurtda bir neçə dövlətin kitab əmtəəşünaslarının təşəbbüsü ilə yarmarka təşkil olundu. Kitab sərgi və yarmarkalarının keçirilməsi sahəsində 5- 6 əsrlik tarixi təcrübəyə malik olan Avropa ölkələrindən fərqli olaraq Azərbaycan, bu sahədə fəaliyyətə ötən əsrin 60- cı illərindən qoşulub. Tarixçi alim M.Qasımlı qeyd edir ki [59-60], o dövrdə şəxsiyyətə pərəstiş sisteminin tam hökmranlığı SSRİ-ni demək olar ki, qapalı cəmiyyətə çevirmişdi. Bu vəziyyət 60- ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA 169 cı illərin ortalarına kimi davam etdi. 60-cı illərin ikinci yarısından etibarən mədəniyyət günlərinin, dekadalarının (ongünlüklər), aylıqlarının keçirilməsi ilə əlaqədar olaraq kitab sərgi və yarmarkaları təşkil edilməyə başlandı. Azər - bay canda əsasən, bədii və elmi ədəbiyyat, xaricdə isə–belə kitablarla yanaşı təbliğat ədəbiyyatı da nümayiş etdirilirdi. Alimin Dövlət Arxiv idarəsində, Mədəniyyət Nazir- liyinin arxivində apardığı araşdırmalardan məlum olur ki, hələ 1967-ci ildə Havana və Ulan-Batorda təşkil olunmuş kitab sərgilərində Azərbaycan nəşriyyatları tərəfindən bura - xılan 700-dən artıq kitab nümayiş etdirilmişdir. 1969-cu ildə Varşavada Sovet Mədəniyyəti Evində Azərbaycana həsr edilmiş illüstrasiyalı kitab sərgisi açılmışdı. Faktlar təkcə bununla bitmir. Professor M.Qasımlı Azərbaycan naşirlərinin beynəlxalq kitab sərgi və yarmar ka - larında iştirakı ilə bağlı xeyli sayda məlumat toplamış və on- lardan vahid mənbədən bəhrələnməyimiz üçün yaxşı imkan yaratmışdır. Həmin məlumatları davam etdirərək qeyd edək ki, 1975-ci ildə Moskvada Mərkəzi Elmi Kitabxananın da iştirak etdiyi Beynəlxalq kitab sərgisi keçirilmişdir. 1976-cı ildə Monqolustan Mədəniyyət günləri zamanı Bakıda MXR- in kitab sərgisi təşkil olunmuşdur. 1977-ci ildə Avstriyada Azərbaycanın kitab sərgisi açılmışdır. 1978-ci ildə Yapon- Sovet dostluq aylığı çərçivəsində Yaponiyada Azərbaycan Respublikasına həsr olunmuş səyyar sərgi təşkil edilmişdir. 1981-ci ildə Leypsiq Beynəlxalq Yarmarkasında “Beynəlxalq kitab” vasitəsilə Azərbaycanda nəşr edilmiş 25 ən yaxşı kitab BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ 170 Yüklə 213,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|