əsas infrastruktur elementi kimi nəinki bərk məişət tullantılarının emalını və
ləğvini, həm də tullantıların yandırılmasından alınan elektrik enerjisindən tam
istifadəni təmin edəcəkdir.
- Bununla belə, məişət tullantılarının yandırılması zamanı
ayrılan qazların miqdarının və eyni zamanda onun tərkibindəki
ekoloji təhlükəli dioksinlər və furanlar kimi maddələrin azaldılması
üçün termiki emala göndərilən tullantıların qabaqcadan - həm əmələ
gəldiyi yerlərdə və qəbul məntəqələrində çeşidlənməsi, həm də
yandırılmağa verilməmişdən əvvəl çeşidlənməsi üçün zəruri
tədbirlər görülməsi bərk məişət tullantılarının idarə olunması
sahəsində iqtisadi- milli siyasətin tərkib hissəsi olmalıdır.
- Bərk məişət tullantılarının toplanmasına, daşınmasına,
zərərsizləşdirilməsinə, emalına, təkrar istifadəsinə münasibətdə
əhalinin ekoloji mədəniyyətinin formalaşdırılması sahəsində
müvafiq səviyyələrdə adekvat tədbirlər hazırlanmalı və həyata
keçirilməlidir.
3. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA TƏBİƏTİ MÜHAFİZƏNİ
VƏ TƏBİİ SƏRVƏTLƏRDƏN İSTİFADƏNİ TƏNZİMLƏYƏN
QANUNVERİCİLİK
Azərbaycan Respublikasında ətraf mühitin mühafizəsi və təbii sərvətlərdən istifadə
sahəsində cəmiyyət və təbiət arasındakı münasibətlərin tənzimlənməsi bir sıra qanunlar və
normativ aktlar vasitəsilə həyata keçirilir.
Bu bölmədə layihələndirilən Bakı Məişət tullantılarının emalı zavodunun tikintisi və
istismarı dövründə ətraf mühitə gözlənilən təsirlərin qiymətləndirilməsi prosesində istifadə
olunmuş qanunvericilik sənədləri haqqında ümumi məlumat verilmişdir.
3.1. Təbiəti mühafizə və təbii sərvətlərdən istifadədə dövlət idarə etməsi
Təbiəti mühafizə və təbii sərvətlərdən istifadə sahəsində dövlət idarəetməsi bir sıra
dövlət orqanları və strukturları tərəfindən həyata keçirilir. Bu orqanlar ümumi səlahiyyətli, xüsusi
səlahiyyətli və funksional orqanlar olmaqla aşağıdakılardan ibarətdir:
- Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
- Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi
- Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti
- Yerli idarəetmə orqanları.
Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən dövlətin ekoloji
siyasətinin formalaşdırılması və həyata keçirilməsi, ətraf mühitin ekoloji vəziyyətinə nəzarət,
bioloji müxtəlifliyin mühafizəsi, təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə olunmasına nəzarət, ətraf
mühitin mühafizəsi üzrə nazirlik və təşkilatlararası funksional tənzimləmə və əlaqələndirməni
təmin etmək, təbii ehtiyatlardan istifadə və ətraf mühitə təsirlə bağlı hər bir fəaliyyətin dövlət
ekspertizasının təşkili, ətraf mühitin mühafizəsi qanunverciliyinə zidd fəaliyyətin dayandırılması,
təbii sərvətlərdən istifadəyə dair qanunda nəzərdə tutulmuş lisenziyaların və tullantıların
yerləşdirilməsinə görə icazələrin verilməsi, təsərrüfatın, dövlət orqanlarının, respublika əhalisinin
və hərbi qüvvələrin hidrometeoroloji təminatı; ətraf mühitə atılan və yerləşdirilən tullantıların
normalarının müəyyənləşdirilməsi və bu normalar əsasında ətraf mühitə atılan və yerləşdirilən
tullantılara görə ödəmələrin alınması və cərimələrin təyini, ətraf mühitin ekoloji monitorinqi, iqlim
dəyişkənliyinin, aqroiqlim, səth suları və təbii sərvətlərin ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
və s. funksiyalar yerinə yetirilir.
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Meliorasiya və Su təsərrüfatı Agentliyi Respublika
Prezidentinin və Nazilrər Kabinetinin fərman və qərarlarına müvafiq olaraq aşağıdakı vəzifələri
həyata keçirir:
Mərkəzləşdirilmiş su təchizatından istifadəyə, çirkab suların axıdılmasına və yeraltı suların
istismarına icazə verir;
Su obyektlərinə və digər su sərvətlərinə təsir edə biləcək fəaliyyət növlərinə icazənin
verilməsi.
Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi öz sahəsində aşağıdakıları həyata keçirir:
Torpaq sərvətlərindən səmərəli istifadə, torpaq münbitliyinin qorunması və bərpası üzrə
dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi;
Dövlət torpaq kadastrının və monitorinqinin təşkili və aparılması;
Torpaq quruluşu üzrə işlərin aparılması və təşkili;
Ekoloki kartoqrafiyanın aparılması üzrə dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi.
Fövqəladə Hallar Nazirliyi başqa funksiyalarla yanaşı, sənayedə işlərin təhlükəsiz aparılması
üzrə təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq respublika ərazisində fəaliyyət göstərən bütün
müəssisələrdçə, birlik və təşkilatlarda istehsal prosesi zamanı ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsi
üçün dövlət texniki nəzarətini təşkil edir və həyata keçirir;
Dövlət Gömrük Komitəsi ekoloci təhlükəli, nadir və qiymətli yüklərin, o cümlədən,
Azərbaycanın Qırmızı Kitabına daxil edilmiş nəsli kəsilməkdə olan və ya beynəlxalq mühafizə
statusuna malik bitkilərin və heyvanların qanunsuz olaraq xaricə aparılmasının qarşısını alır.
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi əhalinin sağlamlığı və sanitar-epidemioloji
nəzarətin təmin edilməsi sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirir.
3.2. Azərbaycan Respublikasının təbiəti mühafizə qanunvericiliyi
Azərbaycan Respublikasında ətraf mühitin mühafizəsi qanunvericiliyi cəmiyyətlə təbiət
arasındakı münasibətləri tənzimləyən normativ aktların cəmindən ibarətdir. Təbiəti mühafizə
qanunvericiliyində bu və ya digər fəaliyyət növünün təbii mühitə ziyanlı təsirinin qarşısının
alınması və təbiətdən səmərəli istifadənin təşkili, gələcək nəsillər üçün təbii balansın qorunub
saxlanması məsələlərinin təsbiti müxtəlif vaxtlarda qəbul edilmiş aşağıdakı qanunlarda öz əksini
tapır:
«Sanitar epidemioloji təhlükəsizlik haqqında» Qanun, 199
«Radioaktiv tullantılar haqqında» Qanun, 1994,
«Əhalinin radiasiya təhlükəsizliyi haqqında» Qanun – 1997,
«İstehsalat və məişət tullantıları haqqında» Qanun – 1998,
«Yerin təki haqqında» Qanun – 1998,
«Sənaye və məişət tullantıları haqqında» Qanun -1998,
«Ətraf Mühitin Mühafizəsi haqqında» Qanun -1999,
«Ekoloji Təhlükəsizlik haqqında» Qanun – 1999,
«Heyvanat aləmi haqqında» Qanun -1999,
«Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektləri haqqında» Qanun (2000)
«Atmosfer havasının qorunması haqqında» Qanun – 2001 və s.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 14-cü maddəsində göstrilir ki, təbii
ehtiyatlar hər hansı fiziki və ya hüquqi şəxslərin hüquqlarına və mənafelərinə xələl gətirmədən
Azərbaycan Respublikasına mənsubdur.
Təbii sərvətlərin qorunmasında və səmərəli istifadəsinin nizamlanmasında əsas
qanunlardan biri «Ətraf Mühitin Mühafizəsi haqqında» Qanundur. Bu qanun ətraf mühitin
mühafizəsinin hüquqi, iqtisadi və sosial əsaslarını müəyyən edir. Qanunun məqsədi ətraf mühitin
ekoloji tarazlığının mühafizəsi sahəsində ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsindən, təbii ekoloji
sistemlərə təsərrüfat və başqa fəaliyyətin zərərli təsirinin qarşısının alınmasından, bioloji
müxtəlifliyin
qorunub
qorunub
saxlanılmasından
və
təbabətdən
istifadənin
səmərəli
təşkilindənibarətdir.
Dostları ilə paylaş: |