Bank-moliya akademiyasi banking and finance

« Longhorn Group » MChJ tur firmasining o’z zimmasiga oladigan va
olmaydigan xizmatlari

Xizmatlarni o’z ichiga oladi		Xizmatlarni o’z ichiga olmaydi
1. Shaharlararo yodgorliklar va	1. Qo’shimcha xizmatlar
mehmonxonagacha bo’lgan			(mehmonxonalarda
transfert harajatlari.			ko’rsatiladigan qo’shimcha
2. Mehmonxonaga joylashish va			xizmatlar).
tunni o’tkazish (jamoa	2.		Yo’ldagi nonushta yoki kechki
ehtiyojidan kelib chiqqan			ovqat.
xolda).	3.		Foto, kamera va boshqa tasvir
3. Oziq-ovqat taminoti jamoa			xizmatlari.
ehtiyojidan kelib chiqqan xolda	4.		Fuqarolik javobgarligi va
(nonushta, tushlik, kechki			xayotiy sug’irta.
ovqat).	5. Spirtli va boshqa yaxna
4. Eekskursavod va tarjimon			ichimliklari.
(zarur xollarda).	6.		Suviner yoki boshqa turdagi
5. Tarixiy yodgorliklarga kirish			estalik sovg’alari uchun
chiptalari.			to’lovlari.
6. Agentlik tomonidan hamroxlik	7.		Shaxsiy ehtiyojlar (qo’shimcha
qiluvchi.			yuk, nomerdagi qo’shimcha
				xizmatlar, tibbiy xizmat va
				h.k.).

Manba « Longhorn Group » MChJ ma’lumotlaridan
1-jadvaldan ko’rinib turibdi, « Longhorn Group » MChJ turistik firmasida turistik xizmatlarni ikki turga bo’lish mumkin:

• 
  Asosiy
  
• 
  Qo’shimcha turistik xizmatlar.
  

Asosiy turistik xizmatlar (tashish, joylashtirish, ovqatlantirish) turpaketga kiritiladigan xizmatlardir.
Qo’shimcha turistik xizmatlar esa turistik paketga kiritilmaydi.
Asosiy turistik xizmatlar oldindan sotib olingan (sayohatni bronlashtirishdan oldin), yani to’lov oldindan amalga oshirilgan bo’ladi.
Qo’shimcha turistik xizmatlarda to’lov xizmatidan foydalanish bilan birgalikda amalga oshiriladi.
Turistik xizmatlar (bronlashtirish, olib o’tish, joylashtiri, ovqatlantirish,o’yinlar), turistik ishlar (foto xizmati, sug’urta, axborot, moliya, bank xizmati), turistik tovarlar (yestalik sovg’alar, xilma-xil tur tovarlari, istemol tavarlari, parfyumeriya, tamaki, spirtli ichimliklar, maishiy texnika, kiyim kechak) dan iboratdir.
« Longhorn Group » MChJ turistik firmasi turistik xizmatlarni yaratuvchi va turistik xizmat(turpaket)larni sotuvchi tashkilot hisoblanadi. Turpaket xizmatlar harakatining 24 soatdan vaqtiga ega va tunab qolish, joylashtirish va joydan joyga ko’chib o’tish, yuk tashishni o’z ichiga oladi. Turpaketda barcha ko’rsatilgan xizmatlar va barcha harajatlarni o’z ichiga olgan umumiy narx bo’yicha taklif etiladi. Xozirgi kunda tur firma o’ndan ortiq turistik marshrut bo’ylab servis xizmatlarini ko’rsatadi. Umuman xizmatlar- bu ko’zga ko’rinmas tovarning o’ziga xos turidir.
Xizmat bevosita istemol jarayonida yuzaga keladi va aloxida xolda bo’lmaydi, bu xizmatning moddiy tovarlarga (sotishga) ga nisbatan asosiy farqidir. Bundan tashqari tovar istemolchiga olib kelib beriladi. Turistik xizmatda istemolchi bevosita xizmatning amalga oshiriladigan joyiga olib boriladi. Shuning uchun ham turistik xizmatlarni ishlab chiqarish va sotish moddiy tovarlarni sotishga aloqador bo’lgan qonunlar asosida emas, balki boshqa o’ziga xos qonunlar majmui bilan boshqariladi.
« Longhorn Group » MChJ turistik firmasida turaperatorlar faoliyatining asosiy vazifasi tegishli xizmat ko’rsatish dasturi bilan mustaxkamlangan tur tashkil qilish hisoblanadi. Aynan shu mahsulot turaperator tomonidan bozorga chiqariladigan asosiy turistik mahsulot hisoblanadi. Sotishni tashkil etish usuli va turist talabnomasi turiga qarab turlar individual va guruxli bo’lishi mumkun.
Individual turlarda turistarga ko’proq mustaqil harakatlanish imkonini beradi ammo bunday turlar guruxli turlarga nisbatan qimmatroq, chunki individual turlar tarkibiga kiruvchi ivhki marshrutdagi transport, gid xizmatlari va bazi boshqa xizmatlar uchun to’lov to’liq turist zimmasiga to’shadi.
Guruhli turlarda esa to’lov ular o’rtasida taqsimlanmaydi. Aynan shuning shuning uchun individual turlar ko’pchilik turistlar orasida unchalik talabga ega
emas. Guruhli turizm nisbatan arzon, ko’p sonli turistlar uchun hamyonbob ammo bunda guruxning barcha azolari o’rnatilgan tartibga bo’ysunishlari lozim.
« Longhorn Group » MChJ tur firmasining sotuv hajmi guruhli turizm uchun mo’ljallangan va 2018 yilda turfirmaga kelgan turistlar soni 2-rasmda keltirilgan.
Turistik xizmatlar yaratishda madaniy majmualarning jozibadorligi ularning tarixiy va tasviriy bahosiga foydalanish qulayligiga bog’liq. Ma’lum turistik xizmatlarning davomiyligini oshirish va ulardan ko’proq foydalanish uchun xorijlik turistlarni malum bir turistik hududda ushlab turish uchun turistik resurslardan samarali foydalanish kerak. Samarali foydalanish uchun esa har bir turistik resursni mukammal o’rganish kerak. Chunki ma’lum vaqt oralig’da ayrim turistik resurslarning foydalanish koefisenti yuqori bo’lgan masalan: bahor va yoz mavsumiga mo’ljallangan turistik xizmatlarda turistlarning dam olishi uchun ko’plab ko’ngil ochar tadbirlar va turli xil animatsion xizmatlar yaratish imkonlari ko’proq. Bu jarayonda turistik paketlarning narxlarini hisobga olish zarur. Hozirgi kunda turfirma o’ndan ziyod turistik marshrut bo’ylab servis xizmatlari ko’rsatmoqda. Bular ichida eng ko’p sotilgan turpaketlar quyidagi jadvalda ko’rsatilgan.
« Longhorn Group » MChJ turistik firmasining iqtisodiy ko’rsatgichlarini barqaror bo’lishida firma boshqaruvining yaxshi yo’lga qo’yilganligi, marketing tatqiqotlarining o’z vaqtida samarali olib borilayotganligi va hozirgi kunda O’zbekiston turizm bozori holatining har jihatdan yaxshi o’rganilganligi sababli o’sishga erishildi.
Iqtisodiyotning bozor munosabatlariga va xo’jalik yuritishning iqtisodiy usullariga o’tishi, shuningdek hukumatimiz tomonidan turizmga berilayotgan bu sohaning o’sish sur’atlariga tasirini kuchaytirib, barcha mexnat jamoalarini tez ishlab chiqarish imkoniyatlaridan yanada samaraliroq foydalanishga undamoqda. Keying yillarda joriy qilingan qonun va nizomlar hamda meyoriy hujjatlar xalq xo’jaligining, barcha korxona, tashkilot va xo’jaliklarida har xil mulkchilik sharoitida iqtisodiy faoliyat va uning holatini yaxshilashga qaratilgan.
3-jadval
« Longhorn Group » MChJ turfirmasining xaridorgir turpaketlari².

Manba: « Longhorn Group » MChJ ma’lumotlaridan

Bozor munosabatlari sharoitida tashkilotlarning iqtisodiy ko’rsatkichlari, jumladan tashkilot erishayotgan xizmatlar sotuv xajmi, harajatlar va foyda ko’rsatkichlari asosiy hisoblanadi.