Bəhruz Kəngərli nadir istedada malik bir insandır. O, Azərbaycan xalqının
Yüklə 37,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bəhruz Kəngərli Muzeyinin ekspozisiyası.
- R¬sml¬r B.Kəngərli. “Baş əzələləri”. 1913.
- B.Kəngərli. “Antik heykəl”. 1913. 76 R sml r B.Kəngərli. “Apollon”. 1915.
72 S n t dünyası neçəsinin satıldığı barəsində yenə də heç bir məlumat verilməmişdir. Onu da qeyd edək ki, əsərlərinin satışından əldə edilən gəlirin üçdən bir hissəsi rəssamın təşəbbüsü ilə Naxçıvan şəhər uşaq evinə (yetimxanaya) bağışlansa da, Bəhruz bəy Kəngərliyə çatacaq məbləğ təşkilat komitəsi üzvləri tərəindən mənimsənilmişdir. Bununla əlaqədar rəssamın Hərbi – Dəniz Ko missarı Ə.Qarayevə ünvanladığı diləkcə hazırda Naxçıvan Dövlət Arxivində saxlanılır. Bəhruz bəy Kəngərlinin əsərlə- rinin izinə düşərkən onun Naxçıvan teatrındakı çoxşaxəli fəaliyyətini də unutmamalıyıq. 1912-ci ildən 1922- ci ilə kimi böyük rəssam bu teatrın səhnəsində oynanılan müxtəlif tamaşalara iri həcmli pannolar işləmiş, səhnə tərtibatı və geyim eskizləri hazırlamışdır. Lakin bu pannolar, geyim eskizləri və dekorasiyalar zaman keçdikcə teatrın arxivindən it- bata düşmüş, günümüzə kimi gəlib çatmamışdır. Ayrıca onu da qeyd etməliyik ki, Bəhruz bəy Kəngərlinin yaxın qohumlarında olan əsərləri və şəxsi əşyaları muzeylər tərəindən alınıb fonda təhvil verilsə də, onun bədii irsinin böyük bir qismi özlərini muzey əməkdaşları kimi təqdim etmiş naməlum adamlar
tərəindən mənimsənilmişdir. Rəssamın Rusiyaya yaşamağa yollanan kiçik qardaşı Rüstəmin də ora özü ilə çoxlu rəsm əsəri apardığı deyilsə də, onun İkinci dünya müharibəsindən sonra yaşadığı ehtimal olunan Valuysk şəhərinin muzeylərinə yazılan məktublar cavabsız qalıb... Rəssam sağlığında doğma Naxçıvan şəhərində bir-neçə dəfə fərdi sərgisini təşkil etmişdir. Adil Qazıyev öz xatirələrində onun üç sərgisinin keçirildiyini qeyd etmişdir. Təəssüf ki, bu sərgilərin hansı illərdə təşkil olunduğunu göstərməmişdir. Məlum faktlara əsasən ilk böyük sərginin 1914, son sərginin isə 1921-ci ildə baş tutduğunu söyləmək olar. Yəqin ki, iki sərgi arası üçüncü sərgi keçirilib. Amma müxtəlif xatirələrə əsasən demək olar ki, o, evlərində və kirələdiyi kiçik yerlərdə də vaxtaşırı özünün satış-sərgilərini təşkil etmişdir. Sovet dönəmində Bakıda onun bir-neçə fərdi sərgisi keçirilmişdir. Onlar 1947, 2002 və 2012-ci illərdə baş tutmuşdur. Rəssamın 1958- ci ildə Moskvada, 2002 və 2012-ci illərdə doğma Naxçıvan şəhərində əsərlərinin sərgisi açılmışdır.
73
R sml r
B əhruz bəy Kəngərlinin bə- dii irsində onun bütün yara- dıcılığı boyu müxtəlif rəsm texnikalarında yaratdığı əsərlərin özünəməxsus yeri vardır. Onun xüsusilə də tələbəlik illərində kömürlə ərsəyə gətirdiyi rəsmlərdə nümayiş etdirdiyi səy və yüksək sənətkarlığın qarşılığında demək olar ki, gənc rəssamın rəsmə böyük sevgisi olmuşdur. Bəlkə də hələ Naxçıvanda ikən, yəni, atasından evlərində dərs alıb, rəssamlığa sevgisini müxtəlif kitab və jurnallardakı şəkillərin üzün köçürməklə ifadə edən Bəhruz bəyə təsviri sənətdə rəsmetmənin əhəmiyyətini izah edən yoxdu. Amma Tilisdə vəziyyət bambaşqaydı. Burada məktəbdə ünsiyyətdə olduğu hər kəs, xüsusilə də ona təsviri sənətin bədii- texniki sirlərini aşılayan görkəmli rəssamlar rəsmetmənin əhəmiyyətini vurğulamaqdan usanmazdılar. Təhsil günləri bir-birini əvəz etdikcə Bəhruz bəy ona rəsmetmə barəsində deyilənlərin həqiqət olduğuna bir daha əmin olurdu. Odur ki, rəsmetməni cilalayacaq bütün yaradıcı işləri görməyə çalışırdı. Onun bu günümüzə gəlib çatan və içərisində üç yüzdən çox qaralama və eskizlər toplanmış albomu ilə tanışlıq da göstərir ki, gənc rəssam demək olar ki, hər gün, başqa sözlə desək, davamlı olaraq yaradıcılıq imkanlarının reallaşmasında ona yardımçı ola biləcək rəsmetməyə xüsusi diqqət yetirmişdir. Bu albomda demək olar ki, müəllimləri tərəindən tələbələr qarşısına yerinə yetirilməsi bir tədris vəzifəsi kimi qoyulmuş bütün naturaların, eləcə də məşhur gips iqur və başların qaralama eskizinə rast gəlmək mümkündür. Gənc rəssamların istifadə etdikləri gips naturalarla tanışlıq göstərir ki, dünyanın ən məşhur təhsil ocaqlarında rast gəlinən nümunələrdən Tilis rəssamlıq məktəbində də tələbələr tədris prosesində istifadə etmişlər. Müxtəlif rəsm texnikalarında icra olunmuş bu bitkin rəsmlər, qaralama və eskizlər gənc rəssamın bütün yaradıcılığını
74 R sml r B.Kəngərli. “Gips baş”. 1913. 75
R sml r
B.Kəngərli. “Antik heykəl”. 1913. 76 R sml r B.Kəngərli. “Apollon”. 1915. Yüklə 37,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|