Bəhruz Kəngərli nadir istedada malik bir insandır. O, Azərbaycan xalqının
Yüklə 37,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kəngərli rayonu
- Portret cizgil¬ri
194
Son söz v zi... Belə bir durumda onun təkliyini ona unutduracaq rəsm çəkmək qabiliyyətinin aşkarlanması da onu sınağa çəkməkdən “usanmayan” Yaradanın yalnız özünə bəlli olan bir lütfü idi... Əslində bu Tanrı lütfünün mahiyyətində də Bəhruz bəyi növbəti dəfə sınağa çəkmək niyyəti vardı və bunun nəticəsi onsuz da təzadlı yaşantılar burulğanında çırpınan gənci ya birdəfəlik sındırmalı, yaxud da ona verilən yaratmaq gücünün sayəsində ölümsüzlüyə yüksəlməliydi... Bəhruz bu sınaqdan da üzüağ çıxdı. Yəqin ki, Allah-təala bir müsəlman balasının yeniyetmə yaşlarında xristianların arasında nümayiş etdirdiyi çalışqanlığı və fədakarlığı əvəzsiz qoya bilməzdi və qoymadı da... Beləcə, ruhunda yaşayıb- yaratmaq istəyi coşub-daşan Bəhruz bəy doğma Naxçıvana qayıtdı və “alın yazı”sında hifz olunan missiyasının icrasına başladı... Onun çox qısa zaman kəsiyində nələr etdiyi barədə yuxarıda söz açmışıq. Etiraf edək ki, onun ərsəyə gətirdiyi sənət möcüzələri bir ömür üçün həddindən çox görünür. Odur ki, çox vaxt onun yaradıcılığından söz düşündə heç kəs bizim dövrə gəlib çatan əsərlərin çox qısa bir müddətdə yaradıldığına çətinliklə inanır. Əgər bu məsələdə kəmiyyət keyiyyəti üstələsəydi, bəlkə də bu barədə danışmağa dəyməzdi. Amma iş burasındadır ki, hər şey tərsinədir və say çoxluğunun əsərlərin bədii tutumuna heç bir məni təsiri yoxdur. Adama elə gəlir ki, bədii kamilliyin qeyri- adiliyi duyulan bu əsərlər illərlə təcrübəsi olan sənətkarın fırçasının məhsuludur. Amma bildiyimiz kimi bu belə deyildi və bu əfsunlayıcı və heyrət doğurucu sənət möcüzəsini azərbaycanlı sənətkar 15-22 yaş arasında yaratmışdı... Bəlkə də bir soyuq fevral günü dünya ilə vidalaşanda Bəhruz bəy qoyub getdiklərindən narahat deyildi. Yaratdıqlarının bu gün hər birimizə qürurverici qəbul olunması da bunu təsdiqləyir. Həmin günü onu son mənzilə salmağa gələn insan axınının nəhayətsizliyi isə sübut edirdi ki, Naxçıvan kimi və nəyi itirdiyini çox yaxşı başa düşür... P.S. Bəhruz bəy Kəngərlinin başqalarına örnək ola biləcək həyat hekayəti doğrudan da çox təsirlidir. Zamanında həyat və yaradıcılığı ilə Naxçıvan mühitini duyulası dərəcədə rövnəqləndirən və
rəssamlığımızın Bəhruz bəy zirvəsini yaratmağa nail olmuş gənc yaradıcının yoxluğu, onu görənlərin və onunla ünsiyyətdə olanların onların varlığı dövründə acılı-şirinli xatirələri yaşatsa da, zamanın axarında həmin insanların dünyalarını dəyişməsi ilə xatırlana biləcəklərin üzərinə tədricən unutqanlıq külü səpildi. İş o yerə çatdı ki, sovet dönəmində onun şəhərin cənub- şərqindəki köhnə şəhər qəbristanlığındakı məzarı belə it-bata düşdü. Məzarın taleyi əlaqədar qurumların yadına düşəndə onların köməyinə rəssamın qohumu Sabir Kəngərlinin o vaxtlar iti olan, hələ də kortalmayan 195
Son söz v zi... “yaddaşı” çatdı. Atası ilə hər cümə axşamı 30 illik ömrünü rənglərdə “əridən” qohumlarının məzarını ziyarət edən Sabir kişinin köməkliyi ilə rəssamın əbədi uyuduğu məkan dəqiqləşdirildi. Yerli hökumət orqanlarının səyi ilə 1997-ci ildə görkəmli fırça ustasının məzarı bərpa olundu, onun üzərində abidəsi ucaldıldı (müəllii xalq rəssamı Hüseynqulu Əliyev) və bu yer sənətsevərlərin ziyarətgahına çevrildi. Zamanında bütün çətinliklərə və mərhumiyyətlərə baxmayaraq yaradıcılıq hünəri göstərməklə sözünü deməyə nail olan və əbədiyyətə qovuşan rəssamın həmin andan hər bir azərbaycanlının dilinin əzbəri olması, heç şübhəsiz onun vətəninə olan sonsuz sevgisinə layiqli cavabdır. Ondan sonra – indiki bu cür şəraitdə bu günümüzün Kəngərlisinin yetişməməsi də gənc sənət fədaisinin – vətənpərvər-rəssamın zamanında gördüyü ölçüyəgəlməz tarixi işin dəyərini birə beş qat artırır. Qənaətimizcə, istənilən tərif və təqdir Bəhruz bəyin – Azərbaycan təsviri sənətini dünyaca şöhrətləndirən Kəngərli nəsli nümayəndəsinin halal haqqıdır. Odur ki, biz bildik-bilmədik, bundan sonra Naxçıvan torpağına ilk dəfə üz tutan insanlar mütləq cəmisi 30 il yaşamaqla sənət möcüzələri yaratmış Bəhruz bəy Kəngərlini soraqlayacaqlar. Bunu Bəhruz bəy Kəngərlinin başqalarına örnək ola biləcək çox təsirli həyat hekayəti şərtləndirir...
K ng rlil r 197
K ng rlil r Kəngərlilər 199
Portret cizgil
ri
B əhruz bəy Kəngərli barəsində danışarkən məşhur “Hər bir sənətkar öz dövrünün aynası olmalıdır” deyimini dilə gətirməyimiz yəqin ki, təbii görünür. Belə ki, onun bütün həyatı və yaradıcılığı bu çoxqatlı və çoxmənalı deyimi təsdiqləyən və əyaniləşdirən bir mənəvi- psixoloji qaynaqdır. Doğrudan da onun rəssamlığın yaşantı ifadə edə biləcək bədii-texniki vasitələrinə bələdçiliyindən sonra yaratdığı avtoportretlər, yaşadığı şəhərin və əhatələndiyi – ünsiyyətdə olduğu insanların özlərini özlərindən gizlədə bilməyəcək görüntülərinə və çöhrələrinə tutduğu “bədii güzgü”lər qeyri-adi dərəcədə sərtliyi və amansızlığı ilə seçilir. Görəsən Allah-təalanın cəmisi 30 il keşməkeşli ömür payı verdiyi bəndəsinə bu cür həyat yolu bəxş etməsində niyyəti nəydi? Qismətinə doyunca doğma ana nəvazişi görmək yazılmayan və ruhunda yaradıcılıqla məşğul olmaq missiyasını gəzdirən gənci başqalarını nəvazişə səsləməklə sınamaq Tanrının hansı istəyindən irəli gəlmişdi? Səsə həsrətinin yerini təbiətə və rənglərə məhəbbəti ilə dolduran rəssamın sınaqlar burulğanından xilas ola bilməməsi axı onun hansı suçunun nəticəsiydi? Bu sualları çoxaltmaq da olardı. Bəlkə də buna ehtiyac yoxdur. Çünki indiki məqamda məqsədimiz bir qədər başqadır. İstəyimiz təsviri sənətimizin “səməndər quşu”nun portretini yaratmaqdır. Bu məsələdə yardımçımız rəssamın çəkdiyi avtoportretlər və onun Bəhruzsevərlər tərəindən sözlə “çəkilmiş” portretləri olacaq. Gəlin rəssamın sözlə təsvirin vəhdətindən yaranan və təzadlarla dolu portret cizgiləri ilə birlikdə tanış olaq... Tanınmış jurnalist İntiqam Mehdizadənin eşitdiklərinin və təxəyyülünün nəticəsi olan kövrək sətirlər bizi sonralar böyük rəssam olacaq Bəhruz bəyin uşaqlıq illərinə qaytarır: “Təbiətin səslərinə vurulmuşdu, bir də rənglərinə. Sonra səslər ondan getdikcə uzaqlaşdı; elə bil kimsə onları günü-gündən alır, azaldırdı... Günlərin bir günü çox sevdiyi qədim şəhərin səsli-küylü bazarlarını, məhəllələrini bəs deyincə dolandı. Ürəyinə danmışdı ki, nə isə olacaq. Bütün səsləri sanki qulağına yığmağa tələsirdi. Həmin axşam xoş bir yuxuya getdi. Qulaqlarında bir əlçim Araz zümzüməsi, bir az göy gurultusu, bir şəlalə harayı. Səhər yuxudan gec oyandı. Atası Şirəlibəy məəttəl qaldı. Oğlu hər gün obaşdan durar, soyuqdan əsə-əsə günün doğmasını, üfüqün əlvan rənglərə boyanmasına baxar, rəsm çəkərdi. Bəs bu səhər nə olub? Ata oğlunun otağına keçdi. O, şirin-şirin yatırdı. Bir səslədi, iki səslədi, oyanmadı. Çiyninə toxunan kimi gözlərini açdı. Yerinin içində oturub maddım-maddım atasına baxmağa başladı. Ona elə gəldi ki, səssiz yuxu görür. Ancaq bu, yuxu deyildi. O səhər Bəhruz “eşitmirəm, ata” deyib hönkürdü. Sonra ona elə gəldi ki, təkcə rənglərlə dünyanın nəğməsini eşidir...” Gələcəkdə xalqının fəxrinə çevriləcək rəssamın uşaqlıq illərinin ən ağrılı məqamını bədii şəkildə şərh edən İntiqam Mehdizadə
Yüklə 37,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|