Bəybala xankiŞİyev şahrza əLİyev
Yüklə 4,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
37
• cari gəlirlər, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş dövlət vergiləri və bu vergilərə görə hesablanmış faiz və maliyyə sanksiyaları; •
•
əsas vəsaitlərin və ya dövlət ehtiyatında olan malların satışından gəlirlər; •
daxili və xarici mənbələrdən alınan qrantlar və transfertlər; •
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilən digər daxilolmalar. Dövlət büdcəsi gəlirlərinin yığımı Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə və digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq həyata keçirilir. Gəlirlərin məbləğinin yuxarı həddi dövlət büdcəsinin qanunla təsdiq olunmuş göstəriciləri ilə məhdudlaşmır. Qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş həcmdən artıq ödənilmiş vergilərin, rüsumların, digər ödənişlərin və daxilolmaların büdcədən qaytarılması dövlət büdcəsi gəlirlərinin azaldılmasına aid edilir. Dövlət büdcəsinin xərclərinə aşağıdakılar daxildir: •
cari xərclər, o cümlədən əmək haqqı, əmək haqqına üstəlik, pensiya və başqa sosial müavinətlər və ödənişlər, mallar və başqa xidmətlər üzrə xərclər, faiz üzrə ödənişlər, qrantlar, subsidiyalar və cari köçürmələr; •
əsaslı xərclər, o cümlədən əsas vəsaitlərin alınması, kapital qoyuluşları və səhmlərin alınması; •
Büdcə xərcləri müvafiq büdcə təsnifatına uyğun olaraq təsdiq olunmuş büdcə ayırmaları həddində cari, investisiya, innovasiya və digər xərclərin maliyyələşdirilməsinə yönəldilir. Hər ilin dövlət büdcəsində təsdiq edilmiş ayırmalar həmin məqsədlər üçün xərclərin ən yüksək səviyyəsini göstərir. İl ərzində faktiki xərclər bu məbləğdən çox ola bilməz. 38
Hər ilin dövlət büdcəsi üzrə təsdiq edilmiş ayırmaların icra müddəti büdcə ilinin sonunda başa çatır. Dövlət büdcəsi layihəsinin tərtibi prosesi növbəti büdcə ilinə 11 ay qalmış başlanır və büdcə layihəsinin Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə təqdim edildiyi günədək olan dövrü əhatə edir. Növbəti büdcə ili üzrə dövlət büdcəsinin layihəsi ölkənin iqtisadi və sosial inkişafının makroiqtisadi proqnozları, məqsədli proqramlar, iqtisadiyyatın sahələrinin, inzibati rayonların, mülkiyyət formasından asılı olmayaraq bütün müəssisələrin cari və növbəti il üzrə maliyyə – təsərrüfat fəaliyyətinin nəticələrinin qiymətləndirilməsi əsasında hazırlanır. Dövlət büdcəsi layihəsinin tərtibi prosesinə yanvar ayının üçüncü on günlüyü ərzində Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin mətbuatda dərc olunan qərarı ilə başlanılır. Bu qərarda büdcənin tərtibi ilə məşğul olan müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına, büdcədənkənar dövlət fondlarına və digər aidiyyəti təşkilatlara tapşırıqların verilməsi öz əksini tapır. Qərara uyğun olaraq fevral ayının sonunadək Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyi tərəfindən tərtib edilmiş ölkənin ortamüddətli iqtisadi və sosial inkişaf proqramı dəqiqləşdirilir və mart ayının 1-dən gec olmayaraq Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyinə təqdim edilir. Ortamüddətli iqtisadi və sosial inkişaf proqramı növbəti büdcə ili və gələn üç il üçün ölkənin sosial iqtisadi inkişaf konsepsiyasının və proqnoz göstəricilərinin xülasəsini, makroiqtisadi göstəricilərin proqnozunu və sosial iqtisadi siyasətin əsas prioritetlərini əhatə edir. Makroiqtisadi göstəricilərin proqnozunun tərkibinə aşağıdakı məlumatlar daxil edilir və bu göstəricilər növbəti büdcəli və gələn üç il üçün hazırlanır: •
sektorunun, neft və qeyri-neft sektorunun payı, onların artım və deflyator indeksləri); 39
• Ümumi Daxili Məhsulun istehsal strukturu (onların artım və deflyator indeksləri, ümumi buraxılışı, aralıq istehlakı, əlavə dəyəri); •
Ümumi Daxili Məhsulun sahə strukturu (onların artım və deflyator indeksləri); •
göstəricilərinin proqnozu (o cümlədən aksizli məhsulların növləri üzrə); •
neftin dünya bazarında qiyməti; •
daxili və xarici investisiyalar (onların strukturu və real artım sürətləri); •
əhalinin pul gəlirləri, xərcləri və onların artım sürətləri; •
orta aylıq əmək haqqı (onların iqtisadiyyatın sahələri, dövlət və qeyri- dövlət sektoru, büdcə və qeyri-büdcə təşkilatları, neft və qeyri-neft sektoru üzrə səviyyəsi və artım sürətləri); •
əhalinin məşğulluq göstəriciləri (onların iqtisadiyyatın sahələri, dövlət və qeyri-dövlət sektoru, büdcə və qeyri-büdcə təşkilatları, neft və qeyri-neft sektoru üzrə sayı və artım sürətləri); •
əhaliyə göstərilən pulu xidmətlərin həcmi və artım sürəti; •
istehlak qiymətlərinin orta illik indeksi (inflyasiya); •
Milli valyutanın ABŞ dollarına və avroya nisbətdə orta illik məzənnəsi; •
mal və xidmətlərin ticarət və tədiyyə balansına görə idxalının və ixracının əsas göstəriciləri, onun strukturu; •
•
toplu maliyyə balansı. Dəqiqləşdirilmiş ortamüddətli iqtisadi və sosial inkişaf proqramına müvafiq olaraq, cari ilin mart ayında Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi tərəfindən növbəti il üçün ilkin ortamüddətli büdcə proqnozu (gəlirlər, xərclər, kəsir və maliyyələşmə) və İqtisadi İnkişaf Nazirliyi tərəfindən investisiya proqramı tərtib edilir. Cari ilin aprel ayının 15-dək Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi tərəfindən növbəti il üçün dövlət büdcəsinin layihəsi, büdcə-vergi
Yüklə 4,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|