Bitiruv malakaviy ishi “ ” 2018yil

Suitsidial xulq – atvor toifalari:
Namoyishkorona ahloq – o‘ziga, o‘zining muammolariga e’tibor qaratish, yordam so‘rash – atrofdagilarni qo‘rqitish, ularning nohaq ekanliklarini anglatish.
Usullari: qon tomirlarni kesish, zaharli bo‘lmagan dorilar qabul qilish, o‘zini osishni namoyish qilish.
Affektiv axloq – yorqin emotsiyalar ta’siri ostida impulsiv tarzda, hech qanday rejasiz suitsidal harakat amalga oshirilishi mumkin.
Usullari: o‘zini osishiga harakat qilish, zaharli va kuchli ta’sir qiluvchi vositalarni qo‘llash.
Xaqiqiy suitsidal axloq – harakatning o‘ylangan rejasi bilan farqlanadi. Unga tayyorgarlik ko‘riladi. Yaqinlariga o‘z xarakatlari sabablarini tushuntiruvchi xat qoldiradilar.
Usullari: o‘zini osishi yoki balandlikdan tashlash.
Depressiya darajasini aniqlash metodikasi
Suitsidal xulq – atvorni belgilarini aniqlovchi diagnostik ishlar alohida e’tiborni talab etadi. Chunki, ba’zi ichki ishlar xodimlarida kuchli inqirozli vaziyatlarda subyektiv kechinmalarni uchratmasligimiz mumkin. Bu esa depressiya va suitsidal xulq-atvor diagnostikasini qiynlashtiradi. Ulardagi depressiv holatlarni tushunish uchun o‘smir shaxsi shakllanayotgan atrof-muhit katta ahamiyatga egadir. U o‘smirning hayotni idrok qilishi xarakteriga, qadriyatlar tizimi va shaxsiy dunyoqarashiga ta’sir etadi.
V.A. Jmurov tomonidan ishlab chiqilgan ushbu metodika depressiya darajasini aniqlab berishga yordam beradi. U ushbu vaqtdagi depressiyaning og‘ir holatini yoki yengil formasini aniqlashga yordam beradi. (Metodika matnini keltirib o‘tamiz)
Har bir guruh savolini o‘qib chiqing o‘zingizga mos variantini tanlang 0,1,2 yoki 3 va uni belgilab qo‘ying.
1.0. Mening kayfiyatim odatdagidan unchalik tushkin emas.

1. 
   Ehtimol odatdagidan tushkinroq.
   
2. 
   Ha u odatdagidan tushkinroq.
   
3. 
   Kayfiyatim odatdagidan ko‘ra tushkin.
   

2.0. Men g‘amgin kayfiyada emasligimni his qilyapman.

1. 
   Ba’zan menda bunday kayfiyat bo‘ladi.
   
2. 
   Ko‘pincha menda bunday kayfiyat bo‘ladi.
   
3. 
   Bunday kayfiyatim har doim bo‘ladi.
   

3.Men o‘zimni bir narsasiz qolgadek his qilaman.

1. 
   Menda ba’zan bunday hissiyot bo‘ladi.
   
2. 
   Menda ko‘pincha bunday hissiyot bo‘ladi.
   
3. 
   Men o‘zimni har doim shunday his qilaman.
   

4. Hayotim berk ko‘chaga kirib qolgandek his qilaman.
1. Menda ba’zan bunday hissiyot bo‘ladi.
2. Menda ko‘pincha bunday hissiyot bo‘ladi.
3. Men o‘zimni har doim shunday his qilaman.
5.0. Men o‘zimni qarib qolgandek his qilaman.
1. Menda ba’zan shunday tuyg‘u bo‘ladi.
2. Menda ko‘pincha shunday tuyg‘u bo‘ladi.
3. Men o‘zimni har doim shunday his qilaman.
6.0. O‘zimda qalb og‘rig‘ini his qilaman.
1. Menda ba’zan bunday holat bo‘ladi.
2. Menda ko‘pincha bunday holat bo‘ladi.
3. Men har doim o‘zimni shunday his qilaman.
7.0. Odatdagidek kelajagim uchun xotirjamman.

1. 
   Ehtimol, kelajagim meni odatdagidan biroz ko‘proq
   
2. 
   havotirga solar.
   
3. 
   Odatdagidan ko‘p.
   

4.Mening kelajagim odatdagidan biroz ko‘proq havotirga
soladi.
8.0. O‘z o‘tmishimda yomonlikni odatdagidan ko‘ra ko‘p ko‘rmayman.
1. Odatdagidan biroz ko‘proq.
2. Odatdagidan ko‘p.
3. O‘z o‘tmishimda yomonlikni odatdagidan ko‘ra ko‘p ko‘raman.
9.0. Yaxshilikka umid odatdagidan oz emas.
1. Bunday umid odatdagidan biroz kamroq.
2. Odatdagidan ko‘p.
3. Odatdagidan juda kam.
10.0. Odatdagidan ko‘ra qo‘rqoq emasman.
1. Odatdagidan biroz qo‘rqoqman.
2. Odatdagidan nisbatan juda qo‘rqoqman.
3.Odatdagidan ko‘proq qo‘rqoqman.
11.0. Yaxshilikdan odatdagidan xursand bo‘laman.
1. Odatdagidan biroz kamroq hursand bo‘lishimni sezaman.
2. Odatdagidan kamroq xursand bo‘lishimni sezaman.
3. Odatdagidan juda kamroq xursand bo‘lishimni sezaman.
12.0. Hayotim ma’nosiz ekanligini his qilaman.
1. Menda ba’zan shunday hissiyot bo‘ldi.
2. Ko‘pincha shunday bo‘ladi.
3. Men har doim o‘zimni shunday his qilman.
13.0. Odatgidan ko‘p hafa bo‘laman.
1. Ehtimol biroz ko‘proq hafa bo‘laman.
2. Odatdagidan ko‘ra ko‘proq hafa bo‘laman.
3. Odatdagidan ko‘ra juda hafa bo‘laman.
14.0. Yaxshilikdan odatdagidek huzrlanaman.
1. Odatdagidan ko‘ra biroz kamroq.
2. Odatdagidan kamroq.
3. Endi yaxshilikdan umuman huzurlanmayman.
15.0. O‘zimni sababsiz bir narsada ayibdor his qilaman.
1. Ba’zan o‘zimni shunday his qilaman.
2. Ko‘pincha o‘zimni shunday his qilaman.
3. Men o‘zimni har doim bir narsada ayibdordek his qilaman.
16.0. Menda bir narsa o‘xshamay qolsa o‘zimni ayibdor deb sezmayman.
1. O‘zimni odatdagidan ko‘proq ayibdor deb sezaman.
2. Sezilarli darjada o‘zimni ayibdor deb sezaman.
3. O‘zimni odatdagidan juda ayibdor sezaman.
17.0. Odatda o‘zimdan nafratlanmayman.
1. Ba’zan o‘zimdan nafratlanaman.
2. Ko‘pincha shunday bo‘ladi.
3. Men har doim o‘zimdan nafratlanishimni sezaman.
18.0. O‘zimni gunohkor deb his qilaman.
1. Endi menda ba’zan bunday tuyg‘u bor.
2. Endi ko‘pincha shunday.
3. Bu hissiyot endi meni tark etmayapti.
19.0. O‘zgalar qilmishi uchun o‘zimni odatdagidan ko‘p ayiblayman.
1. Ular uchun o‘zimni odatdagidan bir oz kamroq ayibdor his
qilaman.
2. Odatda ko‘proq ayibdor deb his qilaman.
3. Juda ayibdor deb his qilaman.
20.0. Hamma narsa ma’nosiz degan tuyg‘u menda bo‘lmaydi.
1. Ba’zan shunday tuyg‘u bo‘ladi.
2. Ko‘pincha shunday tuyg‘u bo‘ladi.
3. Endi bu holat meni tark etmayapti.
21.0. Jazoga loyiqman degan hissiyot menda yo‘q.
1. Endi ba’zan bo‘lmayapti.
2. Ko‘pincha bo‘lmayapti.
3. Bu hissiyot meni tark etmayapti.
22.0. O‘zimda yaxshilikni avvalgidan kam ko‘rmayman.
1. O‘zimda yaxshilikni avvalgidan ko‘ra biroz kam ko‘raman.
2. Ko‘proq ko‘ryapman.
3. Juda kam ko‘ryapman.
23.0. Boshqalarga qaraganda o‘zimda yomonlikni ko‘p ko‘ryapman deb
o‘ylamayman.
1. Menda yomonlik ko‘proq deb ba’zan o‘ylayman.
2. Men ko‘pincha shunday deb o‘ylayman.
3. Men doim o‘zimda yomonlik ko‘p deb o‘ylayman.
24.0. O‘lish istagi menda bo‘lmaydi.
1. Bu xoxish ba’zan bo‘ladi.
2. Endi bu hoxish ba’zan bo‘ladi.
3. Endi bu doimiy xohish bo‘lib qoladi.

25.0. Men yig‘lamayman.

1. Men ba’zan yig‘layman.
2. Men ko‘pincha yig‘layman.
3. Yig‘lashni xohlaymanu, ko‘z yoshi yo‘q.
26.0. O‘zimni jahldor deb his qilmayman.
1. Odatdagidek biroz ko‘proq jahldor deb his qilman.
2. Odatdagidek ko‘proq.
3. Odatdagidan juda ko‘p.
27.0. O‘z hissiyotlarimni sezmaydigan holat bo‘lmaydi.
1. Ba’zan menda shunday holat bo‘ladi.
2. Ko‘pincha o‘z hissiyotlarimni sezmayman.
3. Odatdagidan juda ko‘p bo‘ladi.
28.0. Aqliy faoliyatim o‘zgarmadi.
1. Fikrlarimda qandaydir aniqsizlik sezmayapman.
2. Endi miyamda fikrlar kamligini sezmayapman.
3. Endi hech narsa haqida o‘ylamayapman (boshim bo‘m – bo‘sh).
29.0. Boshqa insonlarga nisbatan qiziqishim yo‘qolmadi.
1. Boshqa insonlarga nisbatan qiziqishim biroz so‘ndi.
2. Ko‘proq so‘ndi.
3. Judayam so‘ndi.
30.0. Qaror qabul qilishim o‘zgarmadi.
1. Odatdagidan biroz qiyinroq.
2. Qaror qabul qilishim biroz qiyinroq.
3. O‘zim qaror qabul qilolmayman.
31.0. Men odatdagidek jozibaliman.
1. Ehtimol, odatdagidan biroz latofatliman.
2. Odatdagidan ko‘ra latofatliman.
3. Ko‘rinishim juda xunuk deb bilaman.

32.0. Odatdagiday ishlay olaman.

1. Odatdagidan ko‘ra ishlash biroz qiyinroq.
2. Odatdagidan ishlash biroz qiyin.
3. Endi men umuman ishlay olmayapman, (hech narsa qo‘limdan
kelmaydi).
33.0. Odatdagidan ko‘ra yomon uxlamayman.
1. Odatdagidan biroz yomon uxlayman.
2. Yomon uxlayapman.
3. Endi deyarli uxlamayapman.
34.0. Odatdagidan ko‘proq charchayapman.
1. Odatdagidan bir oz charchayapman.
2. Ko‘p charchayapman.
3. Bir ish qilishga kuchim yo‘q.
35.0. Ishtaham odatdagidek
1. Ishtaham biroz yomonroq.
2. Ishtaham yomon.
3. Ishtaham yo‘q.
36.0. Vaznim o‘zgarmagan.
1. So‘nggi vaqtda biroz ozganman.
2. So‘nggi vaqtda sezilarli darajada ozganman.
3. Juda ozib ketganman.
37.0 Odatdagidek sog‘lig‘imga e’tiborliman.
1. Sog‘lig‘imga odatdagidan biroz e’tiborliman.
2. Sog‘lig‘imga e’tiborim kam.
3. Sog‘lig‘imga umuman e’tiborsizman.
38.0. Jinsiy munosabat bilan odatdagidek qiziqaman.
1. Biroz kam qiziqaman.
2. Kam qiziqaman.
3. Bunga umuman qiziqishim yo‘qolgan.

39.0. “Men”im o‘zgarganini his qilmayapman.

1. “Men”im biroz o‘zgarganini his qilaman.
2. Ko‘p o‘zgargan.
3. “Men”im shunchaki o‘zgarganki, o‘zimni tanimayapman.
40.0. Og‘riqni odatdagidek sezaman.
1. Og‘riqni odatdagidan ko‘proq sezaman.
2. Kamroq sezaman.
3. Endi og‘riqni deyarli sezmayapman.
41.0. Ba’zan o‘zgarishlar (og‘iz qurishi, yurak urishi, bo‘g‘ilish)
odatdagidan ko‘p emas.
1. Bu o‘zgarishlar odatdagidan ko‘proq bo‘lyapti.
2. Odatdagidan sezilarli ravishda ko‘p.
3. Juda ko‘p bo‘lyapti.
42.0. Ertalab kayfiyatim kechqurunga qaraganda yomon emas.
1. Ertalab kechqurunga qaraganda biroz yomon.
2. Ertalab sezilarli ravishda yomon.
3. Ertalab kayfiyatim kechqurunga qaraganda juda yomon.
43.0. Bahor (kuz)da kayfiyatim tushmaydi.
1. Menda bu bir marta bo‘lgan.
2. 2 yoki 3 marta bo‘lgan.
3. Ko‘p marta bo‘lgan.
44.0. Kayfiyatim yomon bo‘ladi, ammo bu ko‘pga cho‘zilmaydi.
1. Tushkin kayfiyat 1 haftadan 1 oygacha bo‘ladi.
2. Oylab bo‘lishi mumkin.
3. Bu bir yilgach hatto undan ham ko‘proq cho‘zilishi mumkin.