Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən



Yüklə 1,62 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə41/50
tarix17.01.2018
ölçüsü1,62 Mb.
#21063
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   50

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları i  BIODIVERSITY: A m a z i n g   C a sp ia n   F is h e s

Şəmayı - Shemaya

Chalcalhurnus chalcoides

Şəmayı balığı Xəzər dənizində bir 

növ Kür şəmayısı  və bir yarım növ - 

Lənkaran  şəmayısı  formasında  möv­

cuddur.

The  shemaya  is  represented  in  the 



Caspian  Sea  by  one  species  -  Kura 

shemaya, and one subspecies - Lenko­

ran shemaya.

Kür  şəmayısı  Xəzər  dənizinin 

əsasən  cənubi-qərb  hissəsində  sahil­

dən 3-5 km aralı, 30 m - dək dərinlikdə 

yaşayır.

Şəmayı  keçici  balıqdır,  noyabrın 

əvvəllərində  kürü  tökmək  üçün  Kür 

çayına  girir.  Maraqlıdır  ki,  suda 

temperatur aşağı düşdükcə şəmayının 

çaya girməsi  sürətlənir. Belə ki, suda 

temperatur  12°C  olduqda  çaya  girmə 

başlayırsa,  10°C-də maksimum həddə 

çatır, 8°C-də prosses başa çatır.

The  Kura  shemaya  is  widely  distri­

buted in the Caspian, primarily in the 

southwest. It keeps to the littoral 3 to 5 

km away from shore at depths of up to 

30 m.


The  shemaya  is  anadromous,  spaw­

ning  in  the  Kura  River  in  early 

November.

Interestingly, the spawning migration 

into  the  Kura  River  begins  when  the 

water temperature goes down to 12°C.

Şəmayı  çox  da  böyük  olmayan 

dadlı  balıqdır.  Uzunluğu  24-30  sm, 

kütləsi  125-610qolur.

Kür  şəmayısi  3-4  yaşında  cinsi 

yetişkənliyə çatır, erkəklər arasında 2 

yaşlı  yetkin  balıqlara  da  təsadüf 

olunur.

The  migration  reaches  its  peak  at  a 



temperature of 10°C and ends at 8°C.

The  shemaya  is  small  but  very  tasty. 

The  length  of  the  fish  caught  in  the 

Kura River ranges from 24 to 30 cm at 

a  weight  of  125  to  610  g.  The  Kura

120

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK:  Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları  j BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

Suyun  te m p eratu ru   18-25°C 

olduqda  Şamayı  kuru  tökm əyə 

başlayır.  Kürülərin  inkubasiya  dövrü 

18,5-21,5°C  temperaturda  70-72  saat 

çəkir.  Kürüdən çıxmış körpələr çayda 

çox qalmayaraq suyun axarı ilə dənizə 

aparılır.

Şəmayı çox həssas və zərif balıqdır, 

odur ki,  suda  temperaturun,  oksigenin 

aşağı  düşməsi,  mexaniki  təsirlər, 

xüsusilə  çirklənmə  ona öldürücü  təsir 

edir.

Xəzərin  Azərbaycan  sektorunda 



şəmayının  Lənkəran  yarımnövü  və 

Mingəçevir  su  anbarında  şirinsu 

şəmayısı mövcuddur.

Kür  şəmayısı  qiymətli  vətəgə 

balığıdır. Əvvəlki illərdə hər il 41-348 

sentnerə  qədər  şəmayı  ovlanardı.  Son 

illərdə müxtəlif antropogen təsirlər və 

ovun  düzgün  təşkil  edilməməsi 

nəticəsində  Şəmayı  ehtiyatı  kəskin 

azalmışdır.

Lənkəran  şəmayısının  ovu  ildə  30 

sentnerdən çox olmur.

Şəmayı ehtiyatını  artırmaq  məqsə­

dilə  Varvara  balıqartırma  zavodunda 

mütəxəssis  -  alimlər  tərəfindən  onun 

süni  artırılması  sahəsində  xeyli  iş 

görülmüşdür  ki,  bu  da  şəmayı  balığı 

ehtiyatının  bərpa  olunmasına  kömək 

edir.

shemaya  becomes  mature  mainly  at 



the  age  of three  or  four  years,  some 

individuals  reaching  maturity  at  the 

age  of two.  Depending  on  body  size, 

the  fertility of the species varies  from 

10  to  54.7  thousand  eggs.  Spawning 

takes place at a water  temperature  of 

18 to 25°C. The egg incubation period 

at 18 to 25°C is 70 to 72 hours.

Some  of  the  hatchlings  linger  in  the 

spawning grounds, while most of them 

descend into the sea.

The shemaya is extremely  tender and 

sensitive.  Therefore,  any  mechanical 

damage, pollution or oxygen deficien­

cy in water is lethal.

The Azerbaijan sector of the Caspian 

Sea  is  also  home  of  the  Lenkoran 

subspecies,  as  well  as  a  freshwater 

variety  inhabiting  the  Mingechaur 

Reservoir.

The  Kura  shemaya  is  a  valuable 

commercial species. Its catches used to 

be  in  the  41  to  348  centner  range.  In 

recent years, however, they have gone 

way down as a result of anthropogenic 

impact and overfishing. The Lenkoran 

shemaya  catches  do  not  exceed  30 

centners.

To  preserve  the  species,  artificial 

breeding  methods  have  been  deve­

loped  at  the  Varvarinskoye  hatchery, 

which has made it possible to keep the 

species alive.

121



BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları  / BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

DABAN BALIQLARI - CRUCIAN CAPS

Carassius

Daban  balıqları  Volqa,  Ural  və 

Terek  çaylarının  deltasında  yaşayan 

şirinsu  balıqlarıdır.  Daban  balıqları 

Azərbaycanın su hövzələrində ilk dəfə 

1980-cı  ildən  görünməyə başlamışdır. 

Buraya  onlar  Orta  Asiyanın  əmtəə 

balıqçılıq  təsərrüfatlarından  bitki  ilə 

qidalanan balıq  körpələrini gətirərkən 

təsadüfən  onların  arasında  gətirilmiş 

və  qısa  müddətdə  yerli  şəraitə 

uyğynlaşaraq  bütün  Kürətrafı  su 

hövzələrində geniş yayılmışdır.

Crucian carp are freshwater sedentary 

fish.  They  inhabit  the  deltas  of  the 

Volga,  Ural  and  Terek  Rivers.  There 

are two species of crucian carps. They 

made  their  first  appearance  in 

Azerbaijani  water  bodies  in  1980, 

when  they  were  accidentally  brought 

into  the  country  with  larvae  o f 

phytophagous  species  from  Central 

Asian  fish  farms.  Crucian  carp  are  a 

rather  sturdy  and  easily  adaptable 

species.

Hal-hazırda  Azərbaycan  sularında  The  two  species  currently  inhabiting 

daban balıqlarının 2 növü yaşayır: qızılı  water  bodies  in  Azerbaijan  are  the 

daban balığı və gümüşü daban balığı. 

crucian carp and the golden carp.

Qızılı daban  balığı - Crucian Carp

Carassius carassius

Bədəni  hündür  olub  qızılı  rəngə 

çalır. Hazırda Kür ətrafında çox yayılıb 

və  Cənubi  Xəzərdə  öz  arealını  daim 

genişləndirməkdədir.  Sakit  axan, 

oksigeni az olan lilli sahələrdə yaşayır. 

Qızılı  dabanbalığı  o  qədər  də  böyük 

deyil.


Uzunluğu  12-25 sm, kütləsi 50-400 

q,  bəzən  500-600  q  olur.  2-4  yaşında 

cinsi  yetişkənliyə  çatır.  Kürütökmə 

suda  temperatur  17-18°C  olduqda  baş 

verir. Məhsuldarlığı  100-450 min ədəd 

kürüdən  ibarətdir.  Kürüləri  yapışqan­

lıdır,  su  bitkilərinin  üzərinə  yapışır. 

Onlar  həşarat  sürfələri  və  xırda 

ilbizlərlə  qidalanır.  Vətəgə  əhəmiy-

The crucian carp is marked by its high 

body with a golden tint. At present, the 

species is abundant in the Kura region 

and  its  distribution  area  in  the South 

Caspian  keeps  expanding  from  one 

year  to  another.  Carps  prefer  river 

courses  with  a  sluggish  current  and 

lots of silt with a low oxygen content.

The body length of the crucian carp is 

only  12  to 25  cm at a weight of 50  to 

400  g,  sometimes  500  to  600  g. 

Maturity is reached at the age of two to 

four years. Spawning occurs at a water 

temperature  of  17  to  18°C.  Fertility 

varies from  100 to 450 thousand eggs. 

The  roe  is  glutinous  and  sticks  to

122

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK:  Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları

  /  


BIODIVERSITY: A m a z in g   C a sp ia n   F is h e s

yəti  azdır.  Qızılı  dabanbalığı  çəki,  aquatic  plants  (reeds).  The  species 

karp,  külmə  və  s.  kimi  qiymətli  feeds  primarily  on  bloodworms  and 

balıqların  qidalandığı  orqanizmlərlə  tinymollusks.

yemləndikləri  üçün  balıq  təsərrüfatı  The  commercial  importance  of  the 

məhsuldarlığının  aşağı  düşməsinə  species  is  moderate.  It  is  a  quick- 

səbəbolur. 

moving  fish  and  competes  for  food

with  the  European  carp,  roach  and 

other commercially valuable species.



Gümüşü  daban  balığı - Golden Carp

Carassius auratus gihelio

Balığın  bədəninin  yanları  gümüşü 

rəngdədir, elə buna görə də həmin adı 

almışdır.  Uzunluğu  26,5  sm,  kütləsi 

650  q  olur.  Onlar  3-4  yaşında  cinsi 

yetişkənliyə çatır.

The  body  has  a  silvery  tint,  which 

explains  the name of the species.  The 

body is 26.5 cm long at a weight of 650 

g.  Maturity  is  reached  at  the  age  of 

three  or  four  years.  Spawning  takes 

place at a water temperature  of  10 to



123


Yüklə 1,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə