BiZİM ÜÇÜn biZSİz heç NƏ
Yüklə 0,95 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin
- © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 107
Bölmə 4 Media və İnklüziv qərar qəbulu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu 108
Xülasə Azərbaycanda ilk baxışda media bolluğu var: qəzetdən tutmuş TV-yə qədər, üstəlik, yeni media vasitələri də informasiya zənginliyi yaradır. Amma bu media bolluğunda əlilliyi olan şəxsləri media menecerliyində görmək çox çətindir. Üstəlik, eşitmə-görmə problemləri olan şəxslərin informasiya əldə etmək çətinliyi var. Gözdən əlilliyi olan şəxslərin qəzetlərə əli çatmır, çünki onlarda Brayl əlifbası ilə çap olunan səhifələr və ya Brayl əlifbası ilə çap edilən qəzet yoxdur. Yalnız dövlət televiziyası və İctimai TV-də xəbərlər və bəzi verilişlər eşitmə-danışma əlilliyi olan şəxslər üçün tərcümə edilir, özəl TV-lərdən bunu yalnız bir-ikisində görmək olar, yəni bu sahədə sistemli yanaşma müşahidə olunmur. Veb-saytlar da bəzi əlilliyi kateqoriyası olan şəxslər üçün izlənmək baxımından əlçatımlı görünmür. Amma əlilliyi olan insanlarin problemlərini, həyat tərzlərini onlardan yaxşı bilənlər olmaz. Buna görə də media əlilliyi olan şəxsləri özləri haqqında və ümumilikdə cəmiyyət haqqında nə düşündüklərini yazmağa, çatdırmağa sövq etməlidir. Media üçün bu tədris vəsaitində siz əlilliyi olan şəxslərə tibbi və və sosial yanaşmalar arasındakı fərqləri öyrəndiniz. Bir daha təkrarlayaq ki, tibbi yanaşma əlilliyə xəstə kimi yanaşmaq, yəni onu daim kömək və qayğıya ehtiyac duyan biri kimi görməkdir. Sosial yanaşma isə əlilliyi, sadəcə, insan müxtəlifliyinin bir forması kimi qəbul edir. Yəni əlillik xəstəlik deyil, sadəcə, hər hansı bir xəstəliyin izi, nəticəsidir. Sosial yanaşma əlilliyi olan şəxslərə bərabərhüquqlu davranış tələb edir. Cəmiyyətdə əlilliyi olan şəxslərə sosial yanaşmanın təbliği, bu barədə maarifləndirmənin yükü isə medianın çiyninə düşür. Bu tədris vəsaiti bu ağır yükü qaldırmaqda media təmsilçilərinə dayaq ola biləcək.
İnklüziv Qərar Qəbulu üzrə IDEAS Vasitələr Toplusu © “Hökumətin qərar qəbulu prosesində vətəndaş cəmiyyətinin əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarının təşviqatçısı kimi iştirakı” layihəsi 109
Medianın rolu barədə Media inklüziv qərarvermədə mühümdür, çünki o, əlilliyi olan şəxslərə müsbət münasibəti və əlilliyə sosial model yanaşmasını təşviq edə bilər. Media adətən hökumətə böyük təsir göstərir, odur ki, onu daha demokratik olmağa və inklüziv qərar qəbulundan faydalanmağa həvəsləndirə bilər. Bu məsələ media üçün mühümdür, çünki əlilliyi olan şəxslər də medianın məzmununun istifadəçiləridir. Məzmunun əlilliyi olan şəxslər üçün əlçatımlı və inklüziv olmasının təmin edilməsi yalnız əxlaq qaydası deyil, çox zaman hüquqi tələbdir, bu, həm də yaxşı biznes mənasını verir. Biz siyasətin formalaşdırılması ardıcıllığını nəzərdən keçirdikdə medianın həlledici töhfəsi barədə düşünməliyik. Ardıcıllıqdakı fəaliyyətlərin çoxunun effektivliyi medianın qəbul etdiyi yanaşma ilə artırılıb-azaldıla bilər. İctimai rəyin yaradılmasında aparıcı olanlar - istər siyasət formalaşdıranlar, istərsə vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri, istərsə də media şərhçiləri rəyləri, fikirləri dəyişə və hökumətin qərarlarına təsir edə bilərlər. Əlilliyi olan şəxslər istənilən cəmiyyətin bir parçasıdırlar, digər vətəndaşlarla bərabər hüquqlara malikdirlər. Ancaq ötən tarixdən miras qalmış çoxlu maneələr onların təmsilçiliyinin - səs və seçim imkanlarının qarşısını ala bilər. Televiziya, radio, qəzetlər, jurnallar, internet, sosial media, eləcə də medianın digər formaları ictimai rəyə təsir göstərməkdə mühüm rol oynayır. Sözlərin, imiclərin və ismarıcların seçimi fikirləri, münasibət və davranışları müəyyən edə bilər. Bu, həmçinin fərdlər və onların ətraf dünyaları üçün nəyin əhəmiyyətli olub-olmamasını da müəyyənləşdirə bilər. Əlilliyi olan şəxslərin necə təsvir edilməsi, mediada hansı tezliklə görünməsi də onların cəmiyyətdə necə qavranmasına böyük təsir göstərir. Əlilliyi olan şəxslər üçün nəzərdə tutulmuş media proqramları, məsələn, sənədli televiziya filmləri olduğu halda onlar hələ də əsas proqramlarda az-az görünürlər. Görünəndə də çox zaman stiqma və ya stereotip yanaşma sərgilənir, yaxud da onlar mərhəmət obyekti və ya dözümlü super-qəhrəmanlar kimi təqdim olunurlar. Digər media növləri ilə yanaşı onları müntəzəm qaydada televiziya və radio proqramlarına daxil etmək ədalətli və balanslı təmsilçiliyə kömək göstərə bilər və əlilliyi olan şəxslər barədə mənfi fikirlər, anlamlar yaradan ümumi stereotiplərə qarşı çıxmağa yardım edər. Əlilliyi olan şəxslərin mediada ləyaqət və hörmətlə təsvir edilməsi daha inklüziv və tolerant cəmiyyətin təşviqinə yardım göstərər. Bu, nə üçün mühümdür? Birincisi, əlilliyi olan şəxslər bir çox ölkə əhalisinin 20%-ni təşkil edir. Qrup olaraq onlar çox zaman səhiyyə, təhsil, təlim və iş imkanları kimi əsas xidmətlərdən ya kənarlaşdırılır, ya da ayrı-seçkiliyə məruz qalırlar. Bu, əlilliyi olan şəxslərin çoxunu və onların ailələrini dünyada ən kasıb və ən çox kənarlaşdırılanlar sırasına daxil edir. İkincisi, bir çox ölkədə əlilliyi olan şəxslərin onlara birbaşa təsir edən siyasətlər, qanunlar, proqram və xidmətlərdə olan təkmilləşmələr barədə məlumata müəssər olmur. Bu bilgi boşluğu onların ümumi sosial, iqtisadi və siyasi həyatdan kənarlaşmasını daimi edir. Əlilliyi Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|