Bu kitab Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin 07 sentyabr 2015-ci IL dk-827/M nömrəli
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
113 İslam alimlərinin gözü ilə hədis elmində görmüşdür”. Mizzidən sonra Zəhəbi, İbn Kəsir, Hüseyni, Burhan əl- Hələbi və İbn Həcər kimi Şafei məzhəbinin böyüyü olan alimlər də eyni yolu izləmişlər. Onların metodu bu günə qədər davam etmişdir. Ancaq, günümüzdə ustad Nasir əl-Albani bu metoddan kənara çıxmış və İmamı ittiham etməyə çalışmışdır. İmamın hafizəsi və elmi səviyyəsini tənqid etmiş, onu yaddaş zəifliyi ilə ittiham etmiş, zəbt və əzbər qabiliyyətinin olmadığını iddia etmişdir. Albani, imam, hafiz, şeyxülislam Əbu Bistam Şöbə ibn əl- Həccac əl-Əzdi. İmam, ustad, mühəddis Əbu Səid Yəhya ibn Səid əl-Kəttan, İmam, hafiz, cərh və tədil alimlərinin usta - dı Əbul-Həsən Əli ibn əl-Mədini, İmam, ustad, Yəhya ibn Məin, İmam, hafiz Əbu Davud Süleyman ibn Əşas əs-Sicista- ni kimi bu sahənin ustadı olan digər alimlərin Əbu Hənifə- nin etibarlı olduğunu bildirən sözlərini görməzlikdən gəlib, “Silsilətul-əhədisid-daifə” adlı əsərində “Ulduz doğulduqda hər bölgə xalqından fəlakətlər uzaqlaşdırılar”, − hədisinin şərhində bunları yazmışdır: “Bu hədis zəifdir. İmam Muhəmməd ibn Həsən “Kitəbul- əsər” əsərində bunu Əbu Hənifə vasitəsilə Əbu Hüreyrədən mərfu olaraq, Səqafi “Fəvaid”, Təbərani isə “əl-Mucəmus- sağir” və “əl-Mucəmul-əvsat” əsərlərində Əbu Hənifədən rəvayət etmişlər. Əbu Nuaym “Əxbəru əsbəhən” əsərində Əbu Hənifədən rəvayət etmiş və “Hədisdəki nəcm (ulduz) Sürəyya ulduzudur”, − demişdir. Bu isnadın ricalı siqadır. Lakin Əbu Hənifənin fiqhdə çox yüksək bir mövqedə olmasına baxmayaraq Buxari, Müslim, Nəsai, İbn Adiyy və digər hədis imamları onu hafizəsinin zəifliyindən dolayı zəif qəbul etmişlər. Bu səbəblə İbn Həcər “Təqrib” əsərində onun tərcümeyi-halında sadəcə “Məşhur bir fəqifdir”, − demişdir”. 188 188. albani, “Silsilətul-əhədisid-daifə”, ı, ıV, 77-8, əl-Məktəbul-İsləmi nəşri. 114 İmam Əbu Hənifə İndi mən Albaniyə soruşmaq istəyirəm: Bəs niyə İbn Həcər onun zəif olduğunu dilə gətirmədi sadəcə “Məşhur bir fəqifdir”, − deməklə kifayətləndi? Halbuki “Təqrib” əsərinin müqəddiməsində yazır: “Mən bu kitabımda hər bir şəxs üçün, haqlarında deyilən ən doğru və ən ədalətli fikirləri yazacam”. Albani hər hansı bir üsul kitabında “Məşhur bir fəqihdir” sözünün “Zəif ravidir” mənasında işlədildiyini göstərən açıq ifadəyə rast gəlibsə bunu bizə də göstərsin. Ravinin fəqiflik və məşhur olaraq təqdim edilməsi, görəsən onun zəifliyinə dəlalət edir? Yoxsa, tanınmaq və şöhrət onun elmini və əzəmətini göstərmir? Halbuki, Hz Peyğəmbər (s. ə. s) bir hədisində belə buyurmuşdur: “Allah bir qulu üçün xeyir murad edərsə onu dində fəqif edər”. 189 Fiqh faydalı elm deyilmi? Bundan əlavə sələf alimləri fəqif sözünü sadəcə müctəhidlər üçün istifadə edirdilər. Albani niyə bunu görməzlikdən gəlir və imamı tərifləmək əvəzinə tənqid edir? Şübhəsiz ki, Allah bunun hesabını soruşacaqdır. Albaninin “İbn Həcərin “Təqrib” əsərində onun tərcümeyi- halını yazarkən “Məşhur bir fəqifdir” sözündən başqa bir şey deməmişdir”, − sözünə gəlincə, bu tamamilə böhtan və yalandır. Əbu Hənifə haqqında söylənən digər sözləri rədd etməkdir ki, bu doğru da deyil. Hafiz İbn Həcər əsərinin iki yerində Əbu Hənifənin imam olduğunu bildirmişdir. “Təqrib” əsərinin künyələr qismində, «Əbu Hənifə Numan ibn Sabit. Məşhur imam”, “Nun” hərfində isə, “Numan ibn Sabit əl-Kufi. Əbu Hənifə. İmam. Əslən fars olduğu deyilir. O cümlədən Teym oğullarının himayəsində olduğu da bildirilmişdir. Məşhur fəqifdir. Səhih olan görüşə görə, 150- ci ildə 70 yaşında ikən vəfat etmişdir”, − yazmışdır. Cərh və tədil kitablarında bir insan haqqında imam ifadəsi işlədilibsə, bu, o deməkdir ki, imam, bir ravinin etibarlı olduğunu ifadə etmək üçün istifadə edilən ifadələrin 189. İbn Macə, “Müqəddim”ə, 17; İbn Hibban, “Səhih”, ıı, 8. 115 İslam alimlərinin gözü ilə hədis elmində ən üstünüdür. Siqa, səbt, 190 kimi etibarlı olduğunu bildirən sözlərdən daha geniş mənanı ehtiva edir. Yuxarıdakı izahlardan da aydın olduğu kimi hafiz ibn Həcər insanların Əbu Hənifəni zəif hədisçi kimi tanımağını qətiyyən qəbul etməmişdir. İstifadə etdiyi fəqif və imam ifadələrində onun rəvayətlərini fəqif, o cümlədən imam olmayan digər ravilərin rəvayətlərinə tərcih etdiyinə işarə vardır. Mən onun bildiyi halda bunu gizlədiyini iddia etmirəm. Lakin, Albani bunu tam anlamamış və buna görə də onun haqqında ittihamlar irəli sürmüş, “Məşhur bir fəqifdir” sözünü ravinin zəifliyinə dəlalət etdiyini iddia etmişdir. İmam Yusif ibn Həccac əl-Mizzi “Təhzibul-kəməl” əsərinin müqəddiməsində belə yazır: “Əbu Bəkr ibn Xuzeymə, Abdullah ibn Haşim ət-Tusidən belə dediyini nəql etmişdir: Bizlər Vəkinin yanındaydıq. Bi- zə soruşdu: − Bu iki isnaddan hansı − Aməş-Əbu Vail-Abdullah, yoxsa Sufyan-Mənsur-İbrahim-Əlqamə-Abdullah sizcə daha yaxşıdır? Biz: − Aməşin Əbu Vaildən nəql etdiyi isnad. Çünki, bu isnad digərinə görə daha qısadır, − dedik. O isə: − Aməş və Əbu Vail mühəddisdir. Süfyan-Mənsur- İbrahim-Əlqamə-Abdullah isnadı isə fəqiflərin bir- birindən rəvayət etdiyi isnaddır, − dedi”. Başqası da onun belə dediyini bildirir: “Fəqiflərin bir-birindən nəql etdiyi bir hədis, mühəddislərin bir-birindən nəql etdiyi bir hədisdən əlbəttə, daha üstündür”. 191 Albaninin istəyinə uyğun olmasa da, Hafiz ibn Həcər 190. Doğru sözlü, zəbti tam, höccət sayılan ravi. Bax: aydınlı, Hədis ter- min ləri lüğəti, s. 136. (Mütərcimin qeydi). 191. əl-Mizzi, “təhzibul-kəməl”, ı, 5. Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|