10
İmam
Əbu Hənifə
mahiyyətində müstəqil əsərlər qələmə almışlar. Fəqih,
4
mühəddis, Məğrib hafizi Əbu Ömər İbn Əbdilbərr əl-Maliki,
imam, hafiz, mühəddis Şəmsəddin əz-Zəhəbi əş-Şafei,
İbnul-Mibrəd adı ilə tanınan imam, fəqih, mühəddis Yusif
ibn Həsən ibn Əbdülhədi Hənbəli əd-Dəməşqi əs-Salehi,
imam, mühəddis, hafiz əs-Süyuti əş-Şafei, imam, hafiz,
mühəddis Muhamməd ibn Yusif əs-Salehi əş-Şafei, böyük
Şafei alimi, imam və fəqih İbn Həcər əl-Heytəmi əl-Məkki
və digərləri bu böyük alimlərdən bəziləridir.
Bundan əlavə bir çox alim Əbu Hənifənin fəzilətləri,
mənqibələri və onun böyük din alimlərindən olduğu
haqqında əsərlər yazmışlar. Qələmə aldıqları həmin əsərlərlə
Əbu Hənifəni müxtəlif məzhəblərdən olan təəssübkeş
insanların iftiralarından qorumuşlar.
Əlinizdəki bu kitab İmam Əbu Hənifənin hədis elmin-
dəki yerini göstərmək baxımından olduqca əhəmiyyətlidir
və bu sahədə yazılan digər kitablardan fərqlənir.
Bu əsər Hindistan və Pakistanda dəfələrlə nəşr edil-
mişdir. Lakin mən kitabın Ərəb ölkələrində də nəşrinin
lüzumlu olduğu qənaətinə gəldim. Ona görə ki, bu ölkələrin
bəzilərində, İmam Əbu Hənifəyə hədis baxımından xor
baxan düşüncə hakimdir.
5
İmam Əbu Hənifəyə atılan
4. Fiqh alimi. Dinin ibadət və müamilə sahəsində mütəxəssis alim. İslam
Hüquqçusu. Quran və Sünnədə olmayan və ya açıq-aydın başa düşülməyən
hökmləri ictihad səlahiyyətinə əsasən var gücünü sərf edib şəri dəlillərdən
əməli hökmləri çıxaran (istinbat edən) müctəhid. Səhabə və tabeundan fəqif
olanların sayı çox olsa da, ictihadları ilə məzhəb əmələ gələn fəqiflər azdır.
Bunlar əbu Hənifə, İmam Malik, İmam şafei, İmam əhməd ibn Hənbəl və s.
Hal-hazırda müsəlmanların əksəriyyəti bu məzhəblərdən birini təqlid edir. El-
min inkişafı ilə məişətdə təzahür edən məsələləri dövrün şərt və ehtiyaclarını da
nəzərə alaraq Quran və Sünnə çərçivəsində həll etmək üçün adı keçən məzhəb
daxilində belə, fəqif dərəcəsinə çatmış bir çox alim yetişmişdir. Bu fəqiflər,
müctəhid dərəcəsində olsa da, fitva və ictihadları ilə tabe olduğu məzhəbin
metodlarından kənara çıxmamışlar.
5. Digər ölkələrdə olduğu kimi ölkəmizdə də İmam Əbu Hənifə