Byörnstyerne Martinus Byörnson
Yüklə 4,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən məqalələr toplusu Bakı - 2017
- 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ Azərbaycan “Muğam sənəti”
- 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ Ağasəlim Pünhanoğlu Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən məqalələr toplusu Bakı - 2017 Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəĢri Bakı. YYSĠB – 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu. Azərbaycan və dünya musiqi sənətinitindən məqalələr toplusu. Bakı- 2017. 200 səh. Ağasəlim Pünhanoğlu www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ Azərbaycan “Muğam sənəti” Üzeyir Hacıbəyov ―Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları‖ adlı elmi-nəzəri kitabında muğamların dinləyiciyə aĢıladığı əhval-ruhiyyəni belə səciyyələndirir: ―Rast‖- dinləyicidə mərdlik və gümrahlıq hissi, ―ġur‖ - Ģən, lirik əhval- ruhiyyə, ―Segah‖- məhəbbət hissi, ―ġüĢtər‖- dərin kədər, ―Çahargah‖- həyəcan və ehtiras hissi, ―Bayatı-ġiraz‖- qəmginlik, ―Hümayun‖- dərin kədər hissi oyadır. Muğam sənəti Azərbaycanın professional musiqi mədəniyyətinin Ģifahi irsinin mühüm qismini təĢkil etməklə, Azərbaycan xalqının mədəni ənələrində və tarixində dərin köklərə malikdir. Bu mədəni ənənənin Azərbaycanda köklərinin olması ölkədə onun www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ daĢıyıcılarının sayı, eləcə də onun Azərbaycan bəstəkarlarının, rəssamlarının, heykəltəraĢlarının və Ģairlərinin tükənməz ilham mənbəyi olan milli mədəniyyətdə mühüm rolu ilə təsdiqlənir. Bir sıra ümumi, bədii cizgiləri Azərbaycan muğamını Ġran dəstgahları, özbək-tacik ĢaĢmakomları, uyğur mukamları, hind raqaları, ərəb nubaları, türk təqsimləri ilə qohumlaĢdırır və bütün bunlar ġərq musiqisinin ümumi-bədii ənənələrini təĢkil edirlər. Bununla yanaĢı, muğam sənəti azərbaycanlılar tərəfindən milli özünüdərk və özünü eyniləĢdirmənin əsasını təĢkil edən baĢlıca mədəni dəyərlərdən biri kimi qavranılır. Bu sənət Azərbaycan ərazisində yaĢayan talıĢlar, dağlı yəhudilər, ermənilər, ləzgilər, gürcülər, avarlar kimi etnik qruplar arasında da populyardır. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ Həm milli mədəniyyət üçün, həm də bütün bəĢəriyyətin mədəniyyəti üçün Azərbaycan muğamının bədii dəyəri, onun yüksək mənalılığı 2003-cü ildə YUNESKO kimi nüfuzlu beynəlxalq təsisat tərəfindən etiraf olunmuĢdur. YUNESKO muğamı "bəĢəriyyətin Ģifahi və qeyri-maddi irsinin Ģah əsərlərindən biri" elan etmiĢdir. Azərbaycan musiqisində "muğam" termini eyni zamanda lad, melodiya və janr kateqoriyalarını bildirir. Bu termin lad mənasında azı yeddi yüzildir ki, mövcuddur. XIV yüzildə yaĢamıĢ görkəmli Azərbaycan musiqi nəzəriy- yəçisi, ifaçısı və bəstəkarı olan Əbdülqadir Marağainin risaləsində O, orta əsrlərdə Yaxın və Orta ġərq musiqisində geniĢ yayılmıĢ 12 əsas lada (Busəlik, Nəva, ÜĢĢaq, Rast, Ġraq, Ġsfahan, Zirafkənd, Bozurq, Rəhavi, Hüseyni və Hicaz) www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ münasibətdə tətbiq edilir. Hazırda Azərbaycan musiqisində təkcə yeddi əsas ladı (Rast, ġur, Segah, Çahargah, Bayatı-ġiraz, Humayun, ġüĢtər) deyil, həm də çoxsaylı tonal variantları (Mahur, Dügah, Bayatı-Qacar, Xaric Segah, Orta Segah, Mirzə Hüseyn Segahı, Yetim Segah və s.) da muğam adlandırırlar. Muğam termini geniĢ mənada, eləcə də baĢlıca ladların Ģöbələrinə də aid edilməklə, onları da ümumilikdə lad kimi əks etdirir. Azərbaycanın çağdaĢ musiqi məiĢətində, habelə sərbəst vəznli melodiyaları da "muğam" adlandırırlar. Hərçənd ənənəvi muğam repertuarı müxtəlif tipləri - müəyyən vəzni olmayan improvizasiya xarakterli melodiyaları ("bəhrsiz hava"), takt vəzni ilə melodiyalar ("bəhrli hava") və qarıĢıq vəznli melodiyaları ("qarıĢıq bəhrli www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ hava") özündə birləĢdirsə də, musiqiçidən muğam ifa etməsi xahiĢ olunanda istisnasız olaraq "bəhrsiz hava" nəzərdə tutulur. GeniĢ yayılmıĢ fikrə görə, muğamın melodik üslubu öz kökləri ilə Quranın ənənəvi oxunuĢuna gedir, lakin bəzi alimlər bunun mənĢəyini Avestanın himn ənənələrində görürlər. Bu iki nöqteyi-nəzər muğam melodik üslubunun mənĢəyini müəyyən etməkdə haçalansa da, öz mənĢəyinə görə sakral təzahür kimi qiymətləndirmədə üst-üstə düĢürlər. Muğam - Azərbaycanın ənənəvi musiqisinin ən iri janrının ümumi adıdır, muğam formalarının bütün növlərinə Ģamil olunur, hərçənd onlardan hər birinin öz ayrıca adı mövcuddur. Bu janrı təmsil edən baĢlıca musiqi formaları - dəstgah (vokal-instrumental və ya sırf instrumental növ- lər), muğam (vokal-instrumental, solo- Yüklə 4,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|