Byörnstyerne Martinus Byörnson
Yüklə 4,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ Lakin vəzirin uĢağa yazığı gəldiyindən, onu dayəsinə verib, saraydan gizlicə çıxmalarına kömək edir... ...Artıq 18 il keçmiĢ və körpə qızcığaz füsunkar gözələ çevrilmiĢdir. HəmiĢə Ģən, gülərüzlü Gülyanaq xoĢbəxtdir, çünki onun sevib- seçdiyi Polad adında igid var. Və talelərinin birləĢəcəyi gün artıq yaxınlaĢıb. Toyun ən qızğın yerində xan öz adamları ilə qasırğa kimi kəndlilərin üstünü alır. Qızın gözəlliyi və vaxtı ilə sevdiyi keçmiĢ arvadı ilə oxĢarlığı onu heyrətə salır. Xan qərar verir ki, Gülyanaq onun arvadı olmalıdır. Lakin Polad sevgilisindən əl çəkə bilməz və onun uğrunda zülmkarla mübarizəyə hazırdır. Cahangir xanın əmri ilə Polad ölməlidir. Öz sevgilisinin həyatını xilas etmək üçün Gülyanaq xanın arzusunu yerinə www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ yetirməyə razılaĢır, lakin Ģərt qoyur: xan onun üçün dənizlə dövrələnən hündür qala tikdirməlidir. Cahangir xan razılaĢır və onun əmri ilə kəndlilər hər yerdən qovulub tikintiyə gətirilirlər. Nəhayət, qala tikilib qurtarır. Xan toyu baĢlamağı əmr edir. Hətta Gülyanağın onun doğma qızı olduğunu öyrənsə də, ondan əl çəkmək istəmir. Poladla xanın döyüĢü sonun- cunun ölümü ilə qurtarır. Cahangir xan üçün onun məhəbbəti rəmzi olan qala, Gülyanaq üçün ölüm qülləsinə çevrilir: ümidzisliyindən o özünü dənizə atır... 1959-cu ilin mayında Moskvada keçiriləcək Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənəti ongünlüyünə hazırlıq dövründə "Qız qalası" baleti bəstəkar www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ tərəfindən yenidən iĢlənmiĢdi. DəyiĢmələr aĢağıdakılardan ibarət idi: Ġlk libretto və redaktədə xanın öz adamları ilə kəndə soxulması öz hərəmxanasını geniĢləndirmək məqsədi güdürdü. Gülyanağın gözəlliyinə valeh olan hökmdar onunla evlənmək qərarına gəlir. Və Gülyanağın onun doğmaca qızı olduğunu biləndə belə, qərarını dəyiĢmir. 1959-cu ilin yeni redaktəsində Cahangir xan Gülyanağın keçmiĢ arvadı ilə qəribə oxĢarlığından heyrətə gəlir, lakin onun özünün doğma qızı olduğunu son məqamda öyrənir. Milli çaları gücləndirmək üçün elçi qadın surəti də artırmalardan biridir. 2-ci redaktədə tikinti səhnəsinə yenidən baxılmıĢ, daha sonra isə həmin səhnə qısaldılmıĢdı. Tikinti səhnəsindən sonrakı "Xanın www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ xəyalları" Ģəkil-bölməsi "Poladın xəyalları" Ģəkil- bölməsi ilə əvəzlənmiĢdi. Həmin Ģəkil - bölmə qaranlıq məhbəsə salınmıĢ Poladın sevgilisi haqqında düĢüncələri, onun yuxusunda Gülyanağa qovuĢmağı (Ġrəm bağında) və Ģərlə zorakılıq rəmzi ġəddadla qarĢıdurması səhnələrindən ibarət idi. 1959-cu ildə Moskva ongünlüyü üçün Aypərinin Gülyanaq haqqında söylədikləri (xanın doğma qızı olduğu haqqında!) I pərdədən III pərdəyə keçirilmiĢdi. Sonrakı dövrdə daha bir sıra dəyiĢikliklər aparılmıĢdı. Məsələn, II pərdə - "Poladın yuxusu", "Gülyanağın yuxusu" ilə əvəz- lənmiĢ, lakin sonrakı məzmun olduğu kimi saxlanmıĢdı. Bugünkü redaktə və quruluĢda baletin dramaturji xətti köklü dəyiĢdirilib. Ġlk növbədə, www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ uzaq keçmiĢdə xan qızının dünyaya gəliĢinin sonralar sirrə çevrilməsini açıqlayan Proloq tamaĢadan çıxarılıb. Balet I pərdədən baĢlayır və burada öz gənc dostlarının dövrəsində Poladla Gülyanaq toylarına hazırlaĢırlar. "Aypərinin xatirələri" səhnəsində, - öncəki redaktələrdə, Gülyanaq (atasının bağıĢladığı) bilərziyi yerə salır və heyrətlə belə bahalı bilərziyin hansı yolla əldə edildiyini soruĢur. Aypəri düĢüncələrində uzaq keçmiĢə qayıtsa da, belə əziz gündə qanqaralıq salmamaq üçün bilərziyi özünün bağıĢladığını bildirir. Bugünkü, sonuncu quruluĢda həmin səhnə köklü dəyiĢdirilib: Aypəri Gülyanağın toya hazırlığını tələsdirir. Öncəki redaktə və quruluĢun III pərdəsində, o zamanki tamaĢaçıların səbirsizliklə gözlədikləri www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ "Aypərinin sirri açması" səhnəsində həmçinin. Yeni quruluĢda Aypərinin saraya gəliĢi ancaq xana yalvararaq qızın niĢanlı olduğunu bildirməsi və ona rəhm edərək taleyi ilə oynamamaq xahiĢi ilə bağlıdır. Əlbəttə, bütün məzmun dəyiĢmələri də, öz növbəsində, yeni libretto ilə bağlıdır. Üzeyir Hacıbəyov «Pravda» qəzetinin 1940- cı il 25 aprel tarixli nömrəsində dərc edilən məqaləsində qeyd edirdi ki, «Qız qalası» baleti Sovet Azərbaycanı incəsənətinə qiymətli bir hədiyyədir… Yüklə 4,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|