Byörnstyerne Martinus Byörnson
Yüklə 4,18 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ yalnız BalaĢın partiyasında qalır. Operanın digər iĢtirakçıları da leytmotivlərlə səciyyələndirilir. Operanın qəhrəmanları leytmotiv xarakteristikalarla yanaĢı, ariyalarla, ariozolarla, həmçinin ansambl nömrələri ilə təqdim olunurlar. F. Əmirovun operasında müxtəlif xarakterli və tipli çoxlu ansambl nömrəsi vardır. Onların içərisində xüsusilə Sevillə BalaĢın duetini göstərmək lazımdır. Bu duet onların xarakteris- tikasını tamamlayır və dramaturji cəhətdən əsas səhnələrdə mühüm rol oynayır. Ġkinci pərdədən alınmıĢ septet bütün operanın mərkəzi ansamblı, ən yüksək nöqtəsidir. O bütün iĢtirakçıları bilavasitə toqquĢdurur. Operanın birinci pərdəsindəki hadisə 1918- 1919-cu illərdə Bakıda baĢ verir. Üçüncü pərdədəki hadisə 10 il geçəndən sonra vaqe olur. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ Opera proloqla baĢlanır. Operanın mühüm səhnələrindən biri kimi köhnə Azərbaycanın ümumiləĢdirilmiĢ lövhəsi verilir, nümayəndəsi Sevil olan xalqın ağır həyatı təsvir edilir. Operanın proloqunda Xəzər dənizinin mənzərəsi göstərilir. AxĢamdır. Dəniz sahilində xalça və paltar suya çəkən qadınlar öz talelərindən Ģikayətlənirlər. Sevil də onların arasındadır. Məscid minarəsindən gələn müəzzinin səsi hamını axĢam ibadətinə çağırır. Proloqda operanıi əsas mövzuları – məzlum xalqın, Sevilin və oğlu Gündüzün mövzuları təzadlı Ģəkildə bir-birini əvəz edərək keçir. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ BĠRĠNCĠ PƏRDƏ Bank qulluqçusu BalaĢın evi. Kəndli ailəsindən çıxan BalaĢ ―yüksək təbəqə‖yə çatmağa can atır. Onun baĢı hazırda boĢ, yüngülxasiyyət, kübar dairələrinə mənsub qadın olan Dilbərə qarıĢmıĢdır. Ailəsi onu sıxır. BalaĢ savadsız arvadı Sevilə alçaq nəzərlə baxır, savadsız atasından utanır. O, kobud, diqqətsiz, ürəksiz olmuĢdur. Sevil əzab çəkir. Sevilin qəmli ariozosu və lay-lay mahnısı səslənir. Bunlarda onun öz taleyindən Ģikayəti eĢidilir. Ariozo xalq mahnıları ruhunda yazılmıĢdır. Sevil öz bədbəxtliyinin səbəbini əvvəlcə acı taleyində görür və ondan Ģikayətlənir. Müqəddimənin kədərli melodiyasında təkidlə səslənən orqan www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ punktu üzücü məhkumluq duyğusunu güçləndirərək, bir növ, bütün ariozo üçün ümumi olan çarəsizlik əhvali-ruhiyyəsi ―hazırlayır‖. Mahnı melodiyasının kiçik diapazonu və onun obrazlı-emosional quruluĢu ariozonu həzin-lirik xalq mahnılarına – ağılara yaxınlaĢdırır. Ariozonun xalq mahnısı xarakterində olması qəribə tərzdə qovuĢan kədərli frazalarla, xalq nəfəsli alətlərinin melizmatik bəzəklərini xatırladan ağac nəfəs alətlərinin (xüsusilə fleytanın) çaldığı melodiya ilə də nəzərə çarpdırılır. Sakit, sadədil obrazı təcəssüm etdirən və aydın ifadə olunan lay-lay mahnısı ruhən ariozoya yaxındır. Burada vokalla duet Ģəklində səslənən www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ klarnetin tembri sonralar tez-tez Sevil partiyasını müĢayiət edərək onun leyttembrinə çevrilir. AtakiĢinin balaca Gündüzlə (Sevilin oğlu ilə) gəlməsi də Sevili qəmli düĢüncələrdən ayıra bilmir. AtakiĢi mahnı-rəqs xarakterli kupletlər oxuya-oxuya nəvəsini əyləndirir. BalaĢ Ģad halda gəlir. O, qonaqları gözləyir. Axı Dilbər də onların arasında olacaqdır. BalaĢın mahnısı onun sevincini, yüngülxasiyyət kübar gözəlindən məst olduğunu ifadə edir. Bu, valsvarı kupletlərdir ki, onlarda da Ģuxluq qayğısızlıq, qəmsizlik səslənir. Sonralar mahnının mövzusu operada leytmotiv mənası kəsb edir. Qonaqlar – Dilbər və onun dostları, kübar avaralar olan Əbdüləli bəy, Məmmədəli bəy gəlirlər. BalaĢın qonaqlarını səciyyələndirən musiqinin səslənməsi nəzərə çarpacaq təzad www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2018 Ağasəlim Pünhanoğlu ―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖ yaradır. Dilbər obrazını təsvir edən musiqi sahəsi operanın bütün iĢtirakçılarının xarakteristikasından kəskin Ģəkildə fərqlənir. Dilbər partiyasında XIX əsrin sentimental romansı ruhunda stilləĢdirilmə, tanqo ritmi, ―təmiz‖ major-minor nəzərə çarpır. Operada Dilbər obrazı əsasən mahnı və romans janrı ilə bağlıdır. Dilbər Sarasatenin məĢhur ―Qara çətir‖ romansının intonasiyaları əsasında yazılmıĢ mahnını oxuyur. Dilbərin mahnısındakı təm- təraqla səslənən tanqo rəqsi Dilbərə bir yüngüllük verir və onun kübar simasının boĢ, gərəksiz olduğunu nəzərə çarpdırır. Mahnının mövzusu onun leytmotivinə çevrilir. Uzaq kənddən gəlmiĢ BabakiĢinin – Sevilin atasının içəri girməsi Ģadlıq məclisini pozur. BalaĢ BabakiĢini qovur. HiddətlənmiĢ AtakiĢi – Yüklə 4,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|