C a n e r t a s L a m a n Big Bang Və Tanrı
Yüklə 70,94 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- IV HISSƏ BIG BANG-I DƏSTƏKLƏYƏN KƏNAR SÜBUTLAR
- 1 - Entropiya Entropiya qanunu nə deyir
- Entropiya Qanununun fəlsəfi nəticələri
- Entropiya, pessimizm və ümid
64 a) Ən böyük ulduz qrupu bunlardır. b) Müəyyən bölgələrdə daha sıxdırlar (gənc ulduzların meydana gəlmə bölgələri kimi). c) Hər kütlədə böyük və kiçik ulduzları bərabər saxla- yırlar. Bu üç ilkin düşüncə də astonomların son illərdə apar- dıqları müşahidələrlə uyğundur. 3-cü Populyasiya ulduzlar isə (Günəş də daxil olmaqla), 2-ci Populyasiya ulduzların dağılmış tozlarından meydana gəlmişdir. Bədənimizdəki karbon, kalsium kimi elementlərdən qızıl və dəmir kimi elementlərə qədər bir çox element 2-ci Populyasiya ulduz- larla çıxarılmışdır. Bu məlumat canlıların kainatın yaradı- lışından 15 milyard il sonra yaradılmasının bir səbəbini də göstərməkdədir. Çünki canlılar üçün mütləq lazımlı olan karbon atomu kimi atomlar 2-ci Populyasiya ulduzlarla çıxarılmışdır. Bizim daxil olduğumuz bölgə bu ulduzların dağılmış tozlarındakı atomlar sayəsində canlılıq üçün la- zımlı xam maddələrə qovuşmuşdur. Ulduzların mərhələli- inkişaflı müddəti müşahidələrlə təsdiqlənmiş, bu da Big Bang-i dəstəkləyən əlavə bir sübut olmuşdur. Big Bang ato- maltı dünyadan ayrı ulduz populyasiyalarına qədər bütün kainati mərhələli-inkişaflı bir müddətlə açıqlamaqdadır. Bu, kainatı min illərdir statik modellərlə açıqlayan görüşlərə tamamilə zidd, dinamik bir izahatdır. Müşahidə və təcrübə bu izahatlarda riyazi hesablarla birləşmiş və kainatın elm tarixində heç olmadığı qədər aydın olmasını mümkün et- mişdir. 65 IV HISSƏ BIG BANG-I DƏSTƏKLƏYƏN KƏNAR SÜBUTLAR Big Bang-in kənar sübutları birbaşa Big Bang-i isbat etmədən kainatın bir başlanğıcı olduğunu, yəni əzəli ol- madığını ortaya qoyaraq nəzəriyyəni dolayı yolla dəstək- ləməkdədir. Big Bang nəzəriyyəsinin ən fundamental, ən əhəmiyyətli fəlsəfi nəticəsi kainatın bir başlanğıcı olduğunu ortaya qoymasıdır. Buna görə də kainatın başlanğıcı oldu- ğunu ortaya qoyan hər sübut Big Bang nəzəriyyəsini dolayı yolla dəstəkləməkdədir. Bu hissənin əvvəlində bu sübutla- rın fizika elminə aid olan hissələrinə toxunacam. Hissənin sonunda isə kainatın bir başlanğıcı olduğu görüşünün lap əvvəldən fəlsəfi olaraq necə təməlinin qoyulduğunu qı- saca göstərəcəm. Beləcə Big Bang-lə əlaqədar sübutların digər fiziki və fəlsəfi sübutlarla kainatın başlanğıcı olduğu nöqtəsində necə birləşdiyinə şahidlik edəcəyik. 1 - Entropiya Entropiya qanunu nə deyir Entropiya anlayışının əsasını ilk olaraq 1854-cü ildə Benjamin Tompson qoyub. Lakin Entropiya Qanununu ilk olaraq 1856-cı ildə Hermann Von Helmhotz kəşf etmişdir. Entropiya Qanunu “Termodinamikanın ikinci qanunu” da adlandırılır. Bu qanun bizə kainatın sonunun hər an ya- 66 xınlaşdığını və fizika qanunları baxımından bu nəticənin qaçılmaz olduğunu deyir. Buna səbəb isə istiliyin tək yön- lü, geri çevrilməsi mümkün olmayan axışıdır. Məsələn, bir otağın içinə isti su ilə dolu bir vedrə qoyduğumuzu düşünək. İsti su kütləsindəki istilik enerjisi otağa yayılar, lakin heç bir zaman bu istilik axışının əksinə qayıtmaz; bir dəfə istilik enerjisi otağa yayıldıqdan sonra bu istilik ener- jisi dönüb vedrədəki suyu köhnə istiliyinə qaytarmaz. Bağ- lı bir sistemdəki enerji axışı tək istiqamətlidir və bu axış tam bir tarazlıq nöqtəsinə çatana qədər davam edir. Bu tarazlıq nöqtəsinə “termodinamik tarazlıq” deyilir və bu vəziyyətdə entropiya ən yüksək dəyərinə qovuşur. Tərsinə çevrilməsi mümkün olmayan bu fiziki müddətin varlığı ka- inatın da, eynilə insanlarda olduğu kimi, əsla geri dönüşü olmayan bir yaşlanma müddətinə sahib olduğunu göstərir. İstər bizim Günəşimizdə, istərsə də kainatdakı digər ul- duzlarda istiliyin bu tək istiqamətli hərəkətə söykənən ter- modinamik qanunu hökm sürməkdədir. Günəş soyuq kos- mosa istilik yayaraq entropiyanı daimi surətdə artırır. Lakin kosmosdakı bu istilik toplanaraq Günəşə geri dönmür. Ter- modinamik qanun entropiyanın daim artdığını və prosesin qətiyyətlə tək tərəfli olduğunu söyləyir. Entropiya Qanununun fəlsəfi nəticələri Entropiya ilə əlaqəli məlumatları bir çox adam tam fiziki bir mövzu hesab etməkdə və o cür nəzərdən keçirməkdədir. Halbuki Entropiya Qanunu bizi çox əhəmiyyətli fəlsəfi nəticələrə də aparmaqdadır. Bu, maddələr halında aşağıda- kı kimi göstərilə bilər: 67 1 - Kainatdakı istilik axışı tək istiqamətlidir və bu axış geri çevrilə bilməz (Termodinamikanın ikinci qanunu). 2 - Buna görə də kainatda bir gün termodinamik taraz- lıq meydana gələcək və “istilik ölümü” yaşanacaq. Qısacası kainat əbədi deyil, kainatın bir sonu vardır. 3 - Əgər kainat sonsuzdan bəri var olsaydı, aradan keçən müddət ərzində kainat çoxdan termodinamik taraz- lığa gəlib “istilik ölümü”nü yaşamış olacaqdı. Ölümlü bir kainat əzəldən bəri var ola bilməz. 4 - Kainat əzəldən bəri var ola bilmirsə, deməli, ka- inatın bir başlanğıcı vardır. Bu başlanğıc vəziyyətindəki (t=0) kainat aşağı entropiyalı bir haldan yüksək entropiyalı vəziyyətə doğru getməkdədir. Entropiyanın davamlı olaraq artıb heç azalmaması, kainatın başlanğıcının çox aşağı ent- ropiyalı olduğunu göstərir. Entropiya, pessimizm və ümid Əvvəllər filosofların bir qismi Entropiya Qanununun kainatın əbədi olmadığına bağlı nəticəsi üzərində dayan- mış və kainatın başlanğıcı olduğuna dair nəticəyə diqqət yetirməmişdir. Məsələn Bertran Rassel (Bertrand Russell) bəşəriyyətin bütün məhsullarının və kainatın məhv olması- nın onda oyandırdığı pessimizmi yazılarında açıqlamışdır. Alimlərin və filosofların entropiyanın kainatı yox olmağa apardığına fokuslanıb kainatın başlanğıcı olduğu nəticəsinə diqqət yetirməmələrinə Pol Deyvis təəccüblənməkdədir: “19-cu əsr alimlərinin bu dərin mənalı nəticəni (kainatın baş- lanğıcı olduğunu) qavraya bilməmiş olmaları çox qəribədir.” Entropiya Qanununun bəşəriyyəti ümidsizlik yerinə ümidə sövq edəcək nəticələri vardır. Bəşər övladı fanidir Yüklə 70,94 Kb. Dostları ilə paylaş:
|