Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 218
Yalanın məhz özünün də iştirakı ilə həqiqətə çevrilməsi fikri onda yerin ayaqları altından qaçması təəssüratını yaratmırdı. Uinston bir vaxtlar əlində tutduğu sarsıdıcı maddi dəlil- köhnə qəzet parçası, eləcə də Con, Aronson və Rezerford barəsində danışmağa başladı. Amma bu dəfə də Culiyanı qətiyyən təəccübləndirə bilmədi. Qız əvvəlcə heç məsələnin mahiyyətini də başa düşmədi. – Onlar dostların idi? - deyə soruşdu. – Yox, bu adamlarla ümumiyyətlə heç bir tanışlığım olmayıb. Hər üçü Daxili Partiyanın üzvləri idi. Yaşca məndən çox böyükdülər. Köhnə dövrün, İnqilabdan əvvəlki vaxtların adamları idilər. Yalnız şəkillərini görmüşdüm. – Bəs onda niyə həyəcanlanırsan? Onsuz da adamları həmişə öldürürlər, elə deyil? Uinston izah etməyə çalışdı. – Bu müstəsna hal idi. İş kiminsə öldürülməsində deyil. Məsələn, dünənki gün də daxil olmaqla, keçmişin mahiyyət etibarilə ləğv edildiyindən xəbərin var? Keçmiş yalnız yalanın öz hökmü altına ala bilmədiyi tək-tük əşyalarda qorunub saxlanıb. Bir nümunəsi gözümüzün qabağındakı bu şüşə oyuncaqdır. İnqilab və İnqilabdan əvvəlki dövr haqqında, demək olar ki, heç nə bilmirik. Bütün sənədlər ya məhv edilib, ya da saxtalaşdırılıb. Bütün kitablar yenidən yazılıb, şəkillər yenidən çəkilib, hər bir heykələ, küçəyə, abidəyə yeni ad verilib, bütün tarixlər dəyişdirilib. Və bu proses dəqiqəbədəqiqə, günbəgün davam edir. Tarixin hərəkəti dayandırılıb. Partiyanın haqlı sayıldığı bitib-tükənmək bilməyən bu gündən başqa heç bir zaman məfhumu mövcud deyil. Əlbəttə, keçmişin saxtalaşdırıldığını bilirəm. Amma bu saxtalaşdırmanı hətta özüm etdiyim hallarda da, həqiqəti sübuta yetirməyim mümkün olmayacaq. İş görülüb qurtarandan sonra dəlil- sübutlar da yoxa çıxır. Yeganə şahid beynim, yaddaşımdır. Lakin başqa birisinin də mənim xatirələrimi paylaşacağını əminliklə deyə bilmərəm. Həyatım boyu yalnız bir dəfə əlimə saxtalaşdırma hadisəsindən sonra, illər sonra meydana çıxan yazılı sənəd, dəlil-sübut düşmüşdü. – Yaxşı, bunun nə xeyri olacaqdı ki? – Heç bir xeyri yox idi. Çünki bir neçə dəqiqə sonra o sənədi məhv etdim. Amma indi əlimə eyni fürsət düşsəydi, yəqin saxlayardım. – Mən isə saxlamazdım! - Culiya dedi. - Risk eləməyə həmişə hazıram. Amma yalnız çox mühüm bir şey üçün riskə getməyə dəyər. Daha köhnə qəzet parçasından ötrü yox. Lap deyək ki, o qəzet parçasını saxladın. Sonra nə edəcəkdin? – Yəqin ki, heç nə! Lakin sübut idi. Əgər adamlara göstərməyə cəsarətim çatsaydı, onlarda şübhə oyada bilərdim. Bizim dövrümüzdə nəyinsə dəyişəcəyini düşünmürəm. Müxtəlif yerlərdə müqavimət nöqtələrinin yaranmasını, eyni fikri paylaşan adamların kiçik dəstələr halında birləşməsini, onların tədricən böyüməsini, hətta özlərindən sonra bəzi sənədlər qoyub getməsini, nəhayət, gələcək nəsillərin bu sənədlər əsasında yarımçıq mübarizəni davam etdirməsini isə təsəvvürə gətirmək mümkündür. – Əzizim, məni gələcək nəsillər maraqlandırmır. Məni maraqlandıran özümüzük. – Sən yalnız qurşaqdan aşağı üsyançısan, – deyə Uinston mübahisəyə son verdi. Hazırcavab zarafat Culiyanın çox xoşuna gəldi. Qollarını məhəbbətlə Uinstonun boynuna doladı. Partiya ehkamlarının mürəkkəb labirintləri Culiyanı qətiyyən maraqlandırmırdı. Uinston ingsos, ikifikirlilik, keçmişin dəyişkənliyi, obyektiv gerçəkliyin inkarı haqqında danışanda, həm də bu zaman Yenidil sözləri işlədəndə qız darıxmağa başlayır, qaş-qabağını tökür, belə şeylərlə heç vaxt maraqlanmadığını deyirdi. Aydın məsələdir ki, hamısı cəfəngiyyatdır. Elə isə niyə belə boş
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 219
şeylərin üstündə baş sındırmalıdır? Harada “Ura!” qışqırmaq, harada fitə basmaq lazım olduğunu yaxşı bilir. Yaşamaq üçün bu yetərlidir. Uinston mübahisəni davam etdirmək istəyəndə Culiya sadəcə başını atıb yatırdı. Culiya təbiəti etibarı ilə istənilən vaxtda, istənilən vəziyyətdə yatmağı bacaran adamlardan idi. Onunla söhbət edəndə Uinston Partiyanın mövqeyi ilə bağlı az-çox biliyə yiyələnmədən özünü Partiya təəssübkeşi kimi qələmə verməyin necə əlverişli və asan olduğunun fərqinə varırdı. Partiya dünyagörüşü onun nəzəri müddəalarını anlamağa həvəsi, yaxud qabiliyyəti çatmayan adamlar arasında daha uğurla yayılırdı. Onlar gerçəkliyin ən kobud təhrifləri ilə sözsüz razılaşırdılar. Susmaqlarının müqabilində ödədikləri bədəlin nə qədər dəhşətli olduğunun fərqinə varmırdılar. Nələr baş verdiyini bilmək üçün hadisələrin mahiyyətinə maraq göstərmirdilər. Anlamamaq xoşbəxtliyi onları dəli olmaqdan xilas edirdi. Onlar ağına- bozuna baxmadan hər şeyi həzm edir, udduqlarından isə bir ziyan görmürdülər. Buğda dənəsi həzm olunmadan quşun pətənəyindən çıxdığı kimi, udduqları da özündən sonra bu insanların yaddaşlarında heç bir çöküntü qoymadan unudulurdu.
VI fəsil Nəhayət, gözlədiyi gün gəlib çatdı! Uzun müddət intizarında olduğu müjdəni aldı. Uinstona elə gəlirdi ki, bütün həyatı boyu bu hadisənin baş verməsini gözləmişdi. Nazirliyin uzun koridoru ilə gedirdi. Culiyanın kağız parçasını ovcuna basdığı yerə yaxınlaşanda arxasınca özündən daha canlı-cəsədli bir adamın addımladığını hiss etdi. Naməlum şəxs söhbətə başlamaq işarəsi verirmiş kimi astadan öskürdü. Uinston dayanıb geri çevrildi. Qarşısındakı O`Brayen idi. Nəhayət, üz-üzə gəldilər. Amma bu məqamda Uinstona hakim kəsilən yeganə istək sevinməkdənsə tez qaçıb uzaqlaşmaq idi. Ürəyi həyəcanla döyünürdü. Danışmağa heyi qalmamışdı. O`Brayen addımlarının sürətini azaltmadan dostcasına bir əda ilə qoluna toxundu. Yanaşı yeriməyə başladılar. O`Brayen Daxili Partiya üzvlərinin əksəriyyətindən fərqli səmimi, hörmətkar tərzdə söhbətə başladı: – Neçə vaxtdır sizinlə danışmağa imkan axtarırdım, - dedi. -Bu günlərdə “Tayms”da, Yenidildə yazılmış məqalələrinizdən birini oxudum. Yanılmıramsa, Yenidilə marağınız elmi səciyyə daşıyır. Uinston nisbətən özünə gəlmişdi. – “Elmi” bir az mübaliğəli çıxardı. Sadəcə, həvəskaram. Yenidil ixtisasım deyil. Yaradılmasında da elə bir əməli iştirakım olmayıb. – Lakin Yenidildə çox gözəl yazırsınız,- O`Brayen sözünə davam etdi. - Həm də belə düşünən təkcə mən deyiləm. Bu yaxınlarda Yenidil mütəxəssisi olan bir dostunuzla söhbət edirdim. İndi adını xatırlaya bilmirəm. Uinstonun ürəyi yenə şiddətlə döyünməyə başladı. Üstüörtülü şəkildə Sayma işarə edildiyinə şübhə ola bilməzdi. Amma Saym sadəcə ölməmişdi. Ləğv olunmuşdu. Mövcud deyildi. Hətta üstüörtülü xatırlanması da təhlükəli idi. O`Brayenin sözlərini açıq-aşkar işarə, yaxud parol kimi qəbul etmək lazım idi. Təhlükəli xatırlatma təsadüfi hərəkət deyildi. O`Brayen Uinstonun yanında kiçik fikir cinayətinə yol verməklə, əslində, müttəfiq olduqlarını göstərirdi. Hələ də yavaş addımlarla dəhlizlə gedirdilər. O`Brayen ayaq saxladı. Səmimiyyətə çağırış hiss olunan adətkərdə hərəkəti ilə burnunun üstündə eynəyinin yerini rahatladı. Sonra yenidən sözünə davam etdi.
Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|