“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
230
xaincəsinə pozulmuş müqavilələr haqqında danışırdı. Bu səsə qulaq asarkən inanmamaq, ardınca
isə qəzəbdən dəli olmamaq qeyri-mümkün idi. Hər neçə dəqiqədən bir meydanın müxtəlif
səmtlərində kütlənin hiddəti özünün son həddinə çatırdı. Belə anlarda natiqin səsi eyni anda
minlərlə insan boğazından çıxan və vəhşi heyvan nərəsini xatırladan qəzəbli bağırtılar içərisində
eşidilməz olurdu. Ən tükürpədici çığırtılar məktəblilərin toplaşdıqları tərəfdən gəlirdi. Natiq
iyirmi dəqiqəyə yaxın danışdı. Qəflətən Partiya işçilərindən biri tələsik addımlarla tribunaya
yaxınlaşdı. Natiqin əlinə bükülü bir kağız dürtdü. Balacaboy kağızı açıb müqəddiməsiz-filansız
oxumağa başladı. Onun səsində, davranışında, nitqinin məzmununda heç nə dəyişməmişdi.
Sadəcə, adlar fərqli idi. Kütlənin arasından səssiz-səmirsiz bir razılıq dalğası keçdi. Okeaniya
İstasiya ilə müharibə vəziyyətində imiş! Bir an sonra meydanda görünməmiş həyəcan yaşanırdı.
Dörd bir tərəfə vurulmuş şüar və plakatların heç biri düz deyildi. Onların yarıdan çoxunda
tamam yanlış şəkillər çəkilmişdi. Bu əsl təxribat idi. Qoldsteynin əlaltılarının işi idi. Plakatların
divarlardan qoparıldığı, şüarların cırılıb ayaq altına töküldüyü həyəcanlı anlarda qarışıqlıq
düşmüş, mitinqə ara verilmişdi. Sürətlə damlara dırmaşan, bacaların arasından asılmış
transparantları qoparıb yerə tullayan Kəşfiyyatçılar dərnəyi üzvləri əsl cəsarət nümunəsi
göstərirdilər. İki-üç dəqiqədən sonra hər şey sahmana düşmüşdü. Hələ də mikrofonun
boğazından yapışan natiq isə, çiyinlərini qabağa verərək boş qalmış əli ilə havanı yumruqlayır,
nəfəsini dərmədən ətrafa söz vulkanı püskürürdü. Bir neçə dəqiqədən sonra yeni ünvana nifrət
yağdıran kütlənin intiqam bağırtıları meydanı titrədirdi. Nifrət davam edirdi, sadəcə, hədəf
dəyişilmişdi.
Meydanda cərəyan edən hadisələri yada salarkən Uinstonu ən çox heyrətləndirən natiqin
cümlənin tən ortasında nəinki çıxışına ara vermədən, hətta sözlərin sırasını dəyişmədən böyük
ustalıqla başqa mətləbə keçmək məharəti idi. Həmin anda özü tamam başqa məsələ ilə məşğul
idi. Qarışıqlıq yarananda, camaat plakatları cırıb atmağa başlayanda heç sifətini görməyə macal
tapmadığı bir nəfər yavaşca ciyinlərinə toxunub: “Bağışlayın, deyəsən portfelinizi yerə
salmısınız”-demişdi. Uinston heç bir cavab vermədən fikri dağınıq halda portfeli almişdı. Yaxın
günlərdə portfelindəkinə baxmaq imkanının olmayacağını yaxşı bilirdi. Mitinq sona çatanda saat
iyirmi üç olsa da, baxmayaraq meydandan birbaşa Həqiqət Nazirliyinə qayıtmışdı. Digər
əməkdaşlar da onun kimi iş yerinə dönmüşdülər. Teleekranın aramsız olaraq adamları işə
qayıtmağa çağırmasına heç bir zərurət yox idi.
Okeaniya İstasiya ilə müharibə edir. Okeaniya həmişə İstasiya ilə müharibə vəziyyətində
olmuşdur. Son beş ildə meydana çıxan siyasi ədəbiyyatın böyük hissəsi artıq ələ gəlməyəcək
dərəcədə köhnəlmişdir. Bütün növ məlumat və sənədlər, qəzetlər, kitablar, broşürlər, filmlər,
disklər, fotoşəkillər ildırım sürəti ilə dəyişdirilməlidir. Hələlik rəsmi göstəriş olmasa da,
Departament rəhbərlərinin bir həftə ərzində Avrasiya ilə müharibə, İstasiya ilə müttəfiqlik
məsələsinin bütün izlərini həmişəlik yox etmək niyyətləri aydın görünürdü. İşin ucu-bucağı
görünmürdü. Həm də həyata keçiriləcək proses heç vəhclə öz adı ilə adlandırıla bilməzdi.
Sənədləşdirmə Departamentinin bütün əməkdaşları günün iyirmi dörd saatından on səkkiz saatını
işdə keçirirdilər. Yalnız iki-üç, ən çoxu dörd saat dincəlmək olurdu. Zirzəmidən yataq dəstləri
gətirib koridora düzmüşdülər. Təkərcikli arabalarda yeməkxanadan birbaşa kabinələrə buterbrod
və “Qələbə” qəhvəsi daşıyırdılar. Uinston hər dəfə qısa müddətli istirahətə gedənə qədər masa
üzərində heç bir sənədin qalmamsına çalışırdı. Lakin gözlərini güclə açıb bədənindəki ağrıları
çətinliklə dəf edərək geri dönəndə boru şəkilli kağız qalaqlarının qar topası kimi masaya
töküldüyünü, nitqyazarın üstünü örtdüyünü, hətta bir hissəsinin döşəməyə dağıldığını görürdü.
Odur ki, təzədən işə başlamaq üçün ilk növbədə kağız qalaqlarını sahmana salmalı olurdu. Ən
çətini görülən işin yaradıcı münasibət tələb etməsi idi. Bəzən sadəcə bir adın başqası ilə əvəz
edilməsi bəs edirdi. Hadisələrlə bağlı iri həcmli məlumatlar isə, əksinə, böyük diqqət və yaradıcı
fantaziya tələb edirdi. Müharibəni dünyanın bir hissəsindən başqa hissəsinə keçirmək üçün ən azı
geniş, hərtərəfli coğrafi biliyə ehtiyac duyulurdu.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
231
Fasiləsiz işin üçüncü günü gözlərində dözülməz ağrılar başlanmışdı. Hər beş dəqiqədən bir
eynəyini çıxarıb silməli olurdu. Çəkdikləri zəhmət insanın gücü xaricində olan çətin fiziki işin
görülməsinə bənzəyirdi: boyun qaçırmağa da haqqın var, amma hansısa dəli ehtiras səni daim
irəli atılmağa səsləyir. Ara-sıra düşünməyə vaxt tapanda nitqyazara diqtə etdiyi hər sözün,
kimyəvi karandaşla yazdığı hər kəlmənin ağ yalan olması Uinstonu həyəcanlandırmırdı.
Departamentin bütün işçiləri kimi, o da daha çox saxtalaşdırmanın mümkün qədər təkmil şəkildə
həyata keçirilməsi üzərində baş sındırırdı. Altıncı gün səhər saatlarında kağız axını yavaşıdı.
Təxminən otuz dəqiqə ərzində masaya kağız borucuq düşmədi. Sonra yalnız bir sənəd gəldi. Ara
yenə kəsildi. Eyni vaxtda hər yerdə işin sona çatmaqda olduğu hiss edilirdi. Departament
gizlincə rahat nəfəs aldı. Haqqında heç vaxt, heç yerdə danışılmayacaq nəhəng iş başa
çatdırılmışdı. İndi heç bir insan övladı yazılı sənədlər əsasında Okeaniyanın Avrasiya ilə
müharibə apardığını sübuta etmək iqtidarında deyildi. Saat 12-də gözlənilmədən Nazirliyin bütün
işçilərinə sabah səhərə qədər istirahət verildiyi bildirildi. Uinston içərisində kitab olan portfeli
(işdə onu daim ayaqlarının arasında saxlayırdı, yatanda isə başının altına qoyurdu) götürüb evə
yollandı. Üzünü qırxdı. Suyu isti adlandırmaq çətin olsa da, yorğunluqdan az qala hamam
otağında yuxuya gedəcəkdi.
Qulunclarını ləzzətlə şaqqıldadaraq mister Çarrinqtonun dükanının üstündəki otağa qalxdı.
Yorğunluq hələ canından çıxmamışdı, amma yatmaq istəmirdi. Pəncərəni açdı, çirkli kerosinkanı
yandırıb qəhvə dəmləmək üçün qazançadakı suyu odun üstünə qoydu. Bir azdan Culiya da
gələcəkdi. İndi isə kitabı oxumaq lazım idi. Çirkdən qartmaq bağlamış kresloda oturub portfelin
qıfılını açdı.
Qalın kitabın əllə düzəldilmiş qara cildində heç bir sərlövhə yox idi. Sətirlər bəzi yerlərdə bir-
birinin üstünə çıxmışdı. Səhifələrin kənarları didilmişdi, amma asan açılırdı. Görünür, kitab çox
əllərdən keçmişdi. Titul vərəqində yazılmışdı:
EMMANUEL GOLDSTEYN
OLİQARXİK KOLLEKTİVİZMİN
NƏZƏRİYYƏSİ VƏ TƏCRÜBƏSİ
Uinston oxumağa başladı.
ÜÇÜNCÜ HİSSƏ
I FƏSİL
Uinston harada olduğunu bilmirdi. Yəqin Sevgi Nazirliyinə gətirmişdilər. Amma gümanını
dəqiqləşdirməyə heç bir imkan yox idi. Hündür tavanlı, divarlarına ağ, parıltılı kaşı vurulmuş