Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 170
yenə ara-sıra Tayms-da yeni karikaturalaru görünürdü. Amma keçmiş mövzu və üslubun zəif təkrarı olan indiki şəkillər həyatdan məhrum, inandırıcılıqdan uzaq idi. Mövzular da köhnə idi- yoxsul məhəllələri, miskin daxmalar, ac uşaqlar, küçə döyüşləri, hətta barrikadalarda da silindrlərini başlarından çıxarmayan kapitalistlər, keçmişi qaytarmaq üçün göstərilən hədər cəhdlər şəkildən-şəkilə təkrarlanırdı. Rezerford nəhəng və eybəcər adam idi. Bozarmış yağlı saçları çiyninə tökülmüşdü, şişkin sifəti qırışlarla dolu idi, zənci dodaqlarına bənzəyən dodaqları qəribə tərzdə qabağa uzanmışdı. Yəqin ki, bir vaxtlar son dərəcə güclü adam olmuşdu, indi isə iri bədəni şişmiş, əyilmiş, əti hər tərəfə sallanmışdı. O, göz qabağında uçulub tökülən dağı xatırladırdı. Günorta saat üç idi. Hər tərəfə sakitlik çökmüşdü. Uinston belə vaxtda kafeyə necə gəlib çıxdığını özü də xatırlamırdı. İçəri boş idi. Teleekrandan şaqraq musiqi eşidilirdi. Üç nəfər isə öz künclərində sakit, dinməz-söyləməz oturmuşdular. Ofisiant sifariş gözləmədən hərəsinə təzədən bir stəkan cin süzdü. Masada fiqurları düzülmüş şahmat taxtası vardı. Lakin heç kim oynamırdı. Birdən təxminən yarım dəqiqəliyinə teleekrana nə isə oldu. Melodiya da, musiqinin ahəngi də dəyişdi. Anlaşılmaz şeylər baş verirdi. Araya nə isə qəribə, hay-küylü, qulağı deşən musiqi düşmüşdü. Sonra isə teleekrandakı səs oxumağa başladı: Şabalıd kölgəsində Sən məni ələ verdin, Mən səni ələ verdim. Şabalıd kölgəsində, Bir yanda sənin qəbrin, Bir yanda mənim qəbrim. Üç nəfər yenə də qımıldanmırdı. Amma Uinston bir də Rzerfordun cizgiləri bir-birinə qarışmış sifətinə baxanda onun gözlərində yaş damlası gördü. Yalnız həmin anda bütün bədənindən keçən və səbəbini indi də anlaya bilmədiyi üşütmə içərisində Aronsonla Rezerfordun burunlarının sındırıldığının fərqinə vardı. Bir müddət sonra üçünü də təzədən həbs etdilər. Azadlığa çıxan kimi yenidən gizli fəaliyyətə qoşulduqları bəlli olmuşdu. Ikinci məhkəmə zamanı həm köhnə cinayətlərini bir də etiraf etdilər, həm də çoxlu təzə cinayətlər törətdiklərini boyunlarına aldılar. Təbii ki, üçü də edam cəzasına məhkum edildi. Törətdikləri əməllər isə, gələcək nəsillərə ibrət olmaq üçün Partiyanın tarixində öz yerini tutdu. Bu hadisədən təxminən beş il sonra, 1973-cü ildə Uinston pnevmatik borunun masasının üstünə atdığı kağız bürmələrini açıb hamarlayarkən gözü təsadüfən materialların arasına düşən və unudulan qəzet parçasına sataşdı. Yalnız yaxına çəkib diqqətlə baxanda əlinə necə mühüm bir sənəd düşdüyünün fərqinə vardı. Bu, Tayms-ın on il əvvəlki saylarından birindən cırılmış yarım səhifə idi. Həm də səhifənin yuxarı hissəsi idi-orada qəzetin çap tarixi və sayı göstərilmişdi. Burada Nyu-Yorkda keçirilmiş hansısa tədbirdə nümayəndə qismində iştirak edən Partiya üzvlərinin foto-şəkilləri verilmişdi. Qrup üzvləri içərisində Cons, Aronson və Rezerford aydınca seçilirdi. Hər hansı səhvdən söhbət gedə bilməzdi. Üstəlik, şəklin altında onların adları və soyadları da yazılmışdı. Məsələ belə idi ki, həm köhnə, həm də yeni məhkəmə prosesində üçü də şəklin çəkildiyi gün Avrasiya ərazisində olduqlarını boyunlarına almışdılar. Kanadadakı gizli aeroportdan Sibirə aparılmış, orada Avrasiya Baş Qərargahının əməkdaşları tərəfindən sorğu-suala tutulmuşdular. Söhbət zamanı mühüm hərbi sirləri düşmənə çatdırmışdılar. Tarix Uinstonun yadında dəqiq qaldı. Çünki yay fəslinin girdiyi gün idi. Bir də ki, məhkəmənin materiallarını hər yerdə tapmaq olardı. Ortalıqda yalnız bir mümkün nəticə vardı: onların etirafları, sadəcə, özünə şər atmaq idi!
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 171
Əlbəttə, bu elə böyük kəşf deyildi. Hətta o vaxtlar da Uinston təmizləmələr zamanı məhv edilənlərin məhkəmədə boyunlarına aldıqları cinayətləri törətdiklərinə inanmırdı. Indi isə dəlil- sübutu vardı, əlində həmişəlik ləğv olunan keçmişin bir parçasını tutmuşdu. Arxeoloji qazıntı zamanı güman edilməyən qatdan tapılan sümük qırığı səhv başlanğıca təkan verdiyi və bütün geoloji nəzəriyyəni puça çıxardığı kimi, bu qəzet səhifəsi də Partiyanın saxtakarlıqlarını faş edir, yalanla dolu tarixini ortaya qoyurdu. Əgər onu yenidən çap edib dünayaya yaymaq, əhəmiyyətini anlatmaq mümkün olsaydı, bəlkə də Partiyanın daşı daş üstündə qalmazdı. Uinston ayıq tərpəndi. Foto-şəkli görüb nə olduğunu başa düşən kimi üstünü başqa kağızla örtdü. Xoşbəxtlikdən, qəzet bürməsini açanda mətn ekrana tərsinə düşdüyündən, bir anda hər şeyin fərqinə varmaq mümkün deyildi. Qeyd dəftərçəsini dizinin üstünə qoyub bacardığı qədər stul qarışıq teleekrandan kənara çəkildi. Sifətini ifadəsiz saxlamaq o qədər də çətin deyildi. Hətta bir az səy göstərəndə, nəfəsi də tənzimləmək mümkün idi. Lakin ürək döyüntüsü ilə heç cür bacarmaq olmurdu. Teleekran isə həssasdır, hər şeyi dərhal tuturdu. Uinston öz hesablamalarına görə təxminən on dəqiqə dözüb dayandı. Amma bu on dəqiqənin hər anı qorxu içərisində keçdi. Çünki adi bir təsadüf- məsələn, kabinəyə dolan yüngül meh foto-şəklin üstünə qoyduğu vərəqi yerindən oynadıb bir kənara ata bilərdi. Yetərincə vaxt keçdiyinə əmin olandan sonra şəkli lazımsız kağızlarla birlikdə üstünü açmadan yaddaş yuvasına atdı. Bir dəqiqə sonra mühüm tarixi sənəd artıq yanıb külə dönmüşdü. Bu on-on bir il əvvəl olmuşdu. Indi əlinə düşsəydi, yəqin ki, Uinston qəzet parçasını özündə saxlayardı. Maraqlıdır, həm foto-şəkil özü, həm də əks etdirdiyi fakt artıq xatirəyə çevrilsə də bir zamanlar bu sənədi barmaqları arasında tutması Uinstona hələ də qeyri-adi görünürdü. Düşünürdü ki, bəlkə indi həmişəlik ləğv edilən bəzi xırda-para şahidliklər nə vaxtsa həqiqətən də mövcud olduğuna görə partiyanın keçmiş üzərindəki nəzarəti zəifləyib? Hətta bu gün həmin foto-şəkli yenidən ortaya çıxarmaq imkanı yaransaydı belə, təbii ki, ondan dəlil-sübut kimi istifadə etmək mümkün olmayacaqdı. Uinston şəkli görəndə Okeaniya artıq Avrasiya ilə müharibə aparmırdı. Məhkum olunmuş adamlar isə öz ölkələrinə xəyanət etmək istəsəydilər, onun sirlərini Istasiyaya satmalı idilər. O vaxtdan sonra digər dəyişikliklər də baş vemişdi. Iki, ya üç dəfə, - Uinston bunu dəqiq xatırlamırdı, - rəqib və müttəfiq dəyişmişdi. Yəqin üç nəfərin məhkəmədəki etirafları da müvafiq şəkildə yenidən dəyişdirilmiş, baş verən hadisələrə uyğunlaşdırılmışdı. Bu baxımdan həqiqi faktların və tarixlərin heç bir əhəmiyyəti yox idi. Keçmiş tək bir dəfə dəyişdirilmir, o, aramsız olaraq yenilənir. Uinstonun ən böyük əndişəsi, nə qədər çalışsa da, dəhşətli saxtakarlığın hansı məqsəd güddüyünü özü üçün aydınlaşdıra bilməməsi idi. Keçmişin saxtalaşdırılmasının cari faydaları aydın idi. Son məqsəd isə müəmma olaraq qalırdı. Qələmi götürüb yazdı: NECƏ edildiyini başa düşürəm, amma NƏ ÜÇÜN edildiyini anlamıram. Uinston yenidən və artıq neçənci dəfə özünün dəli olub-olmaması üzərində düşünməyə başladı. Azlıqda, daha doğrusu, təklikdə qalanlar dəlidir. Bir vaxtlar Yerin Günəş ətrafında fırlandığını fikirləşmək dəlilik sayılırdı. Bu gün keçmişin dəyişməzliyi fikrinə düşənlər dəli hesab olunurlar. Yəqin bu fikirdə olan tək adam Uinstondur. Əgər təkdirsə, demək, dəlidir. Lakin dəli sayılmaq ehtimalı Uinstonu qətiyyən qorxutmurdu. Ən dəhşətlisi həm tək qalmaq, həm də yanlış yolda olmaq idi. Uşaqlar üçün tarix kitabını götürüb Böyük Qardaşın ilk səhifədəki portretinə baxdı. Əfsunlayıcı nəzərlər düz gözünün içinə zillənmişdi. Elə bil hansısa nəhəng qüvvə onu əzirdi; kəllə sümüyünün içinə nüfuz edir, beynini iradəsinə zidd fikirlərlə doldurur, qorxunun təsiri ilə inanclarını əlindən alır, hisslərinin şahidliyinə inanmamağa vadar edirdi. Sonda Partiya iki vuraq ikinin beş olduğunu bəyan edəcək və buna inanmaq lazım gələcək. Tez və ya gec, belə bir qərarın veriləcəyinə şübhə üçün heç bir əsas yox idi. Partiya mövqeyinin məntiqi bunu tələb
Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|