Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 172
edirdi. Partiyanın fəlsəfəsi susmaq yolu ilə yalnız sənin idrakının gəlib çıxdığı həqiqətləri deyil, əbədi mövcudluğun özünü inkar edir. Ən qorxunc şey-sağlam ağıldır! Dəhşət səni fərqli fikrə görə öldürmələri deyil. Dəhşət birdən bu qərarlarında haqlı ola bilmələridir! Doğrudan da, iki vuraq ikinin dörd elədiyini biz haradan bilirik? Yaxud cazibə qüvvəsi necə təzahür edir? Yaxud keçmiş dəyişilməzdir? Əgər keçmiş də, mövcud varlıq da yalnız şüurda mövcuddursa, şüurun özü isə idarə olunandırsa, bəs onda? Yox! Uinston birdən-birə ürəyinə cəsarət dolduğunu hiss etdi. O`Brayenin siması hansısa asossiativ xatırlama nəticəsində sadəcə gözləri önündə canlanmadı, birbaşa şüuruna hakim kəsildi. Indi əvvəlkindən daha böyük qətiyyətlə O`Brayenin onun tərəfində olduğuna əmin idi. Uinston gündəliyi O`Brayen üçün yazırdı. O Brayenə müraciətlə yazırdı. Gündəlik heç kimin oxumayacağı sonu görünməyən məktub idi. Lakin bu məktub müəyyən bir şəxsə ünvanlanmışdı, öz ahəngini də buradan alırdı. Partiya səndən gözlərinin və qulaqlarının şahidliyinə inanmamağı tələb edir. Bu, Partiyanın ən son və ən mühüm əmridir. Özünə qarşı necə böyük bir qüvvənin birləşdiyini düşünəndə, hər bir Partiya ideoloqunun səni, inkar edilməsi bir yana qalsın, hətta mənasını başa düşə bilməyəcəyin hiyləgər dəlillərlə necə məğlubiyyətə uğradacağını yada salanda Uinstonun canına qorxu düşdü. Hələlik isə haqlı olan odur. Onlar yanlış yoldadırlar, Uinston Smit haqlıdır. Adi, aydın və həqiqət olan hər şey müdafiə edilməlidir. Adi həqiqətlər həqiqətdir – bu fikrin üstündə möhkəm dayan! Vahid dünya yerindədir, onun qanunları heç zaman dəyişmir. Daş – bərk cisimdir, su mayedir, istinadgahı olmayan hər şey cazibə nəticəsində Yerin mərkəzinə düşür. Uinston sanki bütün bunları O`Brayenə söylədiyini və mühüm aksiom irəli sürdüyünü göz önünə gətirərək gündəliyinə yekun fikrini yazdı: Azadlıq iki üstə gəl ikinin dördə bərabər olduğunu demək haqqıdır. Əgər buna imkan yaradılırsa, qalan hər şey öz yerini tapacaq.
VIII fəsil Haradansa dəhlizin dərinliklərindən qovrulmuş qəhvə ətri gəlirdi. "Qələbə" qəhvəsinin yox, əsl qəhvənin ətri! Uinston qeyri-iradi ayaq saxladı. Bir neçə saniyəliyinə uşaqlığının yarı unudulmuş dünyasına qayıtdı. Sonra qapı bağlandı. Qəfil qırılan səs bir daha eşidilmədiyi kimi qapı arxasında qalan qəhvənin qoxusu da kəsildi. Küçələrdə bir neçə saat dolaşdı. Ayağındakı varikoz yarası yenə zoqquldayırdı. Son üç həftədə artıq ikinci dəfə idi ki, İctimai Mərkəzin təşkil etdiyi axşamlara getmirdi. Kobud səhvə yol verirdi. Aydın məsələdir ki, orada davamiyyət diqqətlə yoxlanılır. Əslində, Partiya üzvünün boş vaxtı yox idi. Yuxu istisna olunmaqla o, heç zaman tək qalmırdı. İş, yemək və yatmaq saatlarından başqa qalan bütün vaxtını ictimai fəaliyyətə sərf etməli idi. Tənhalıq meylinə, hətta yoldaşsız, təkbaşına gəzib-dolaşmağa yaxşı baxılmırdı. Yenidildə bu meyllə bağlı xüsusi söz də vardı - özyaşar, yəni tənha, fərdiyyətçi, yalnız özü üçün yaşayan. Amma bu axşam Nazirlikdən çıxarkən aprel havasının ilıq mehi, riskə yol verdiyini bilsə də, onu təkbaşına qəzməyə şirnikləndirmişdi. Səmanın belə yumşaq, mavi tonunu son bir neçə ildə ilk dəfə görürdü. Bu ilıq bahar axşamı ilə müqayisədə İctimai Mərkəzdəki uzun, səsli-küylü tədbirlər, darıxdırıcı oyun və mühazirələr, yağlıtəhər cinin yaratdığı qeyri-səmimi yoldaşlıq ab-havası birdən-birə ona dözülməz görünmüşdü. Ani hissin təsiri ilə avtobus dayanacağından dönərək özünü Londonun başgicəlləndirici labirintinə atmışdı. Əvvəlcə cənuba, sonra şərqə, ardınca da şimal istiqamətinə yol almışdı. Axırda naməlum küçələrdə istiqaməti itirmiş, ayağının apardığı səmtə getməyə başlamışdı. “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 173
"Əgər tək ümid varsa, o da prollara olan ümiddir"-gündəliyində belə yazmışdı. Mistik inancın və gözgörəsi səfehliyin qarışığı olan bu ifadə bayaqdan beynində fırlanırdı. Deyəsən bir vaxtlar Sent-Pankras vağzalının yerləşdiyi şimal-şərq səmtinə, yoxsullar məhəlləsinə gəlib çıxmışdı. Əyri-üyrü qapıları olan kiçik ikimərtəbəli evlərin sıralandığı, daş döşənmiş küçə ilə gedirdi. Qapılar hamısı səkiyə açılırdı və bəlkə bu səbəbdən də adama siçovul yuvalarını xatırladırdı. Küçə boyu orada-burada çirkab gölməçələrinə təsadüf olunurdu. Həm giriş qapılarının önündə və içərisində, həm də hər iki tərəfə açılan dar dalanlarda xeyli adam gözə dəyirdi. Dodaqlarını bayağı tərzdə rəngləyib qızartmış gənc qızlar, onların dalınca sülənən ərgən oğlanlar, qızların on- on beş ildən sonrakı vəziyyətlərinin əyani nümunəsi adlandırıla bilən iri dallı, şişman qadınlar, ayaqlarını bir-bir götürüb qoyan beli bükülmüş qarılar, çirkli gölməçələrdə oynayan, analarının qışqırtısını eşidən kimi qaçıb dağılışan ayaqyalın, başıaçıq, çirkli-paslı uşaqlar ətrafı bürümüşdü. Az qala hər üç-dörd pəncərədən biri sınıq idi, çalın-çarpaz taxtalarla mıxlanmışdı. Uinstona, demək olar ki, bir kimsə diqqət yetirmirdi. Amma arada onu ehtiyat qarışıq maraqla süzən tək- tük adamlar da tapılırdı. Qapıların birinin qarşısında eni ilə uzunu eyni olan iki qadın qırmızı əllərini önlüklərinin üstündə çarpazlayıb oturmuşdu. Yaxınlaşanda danışıqlarının bir neçə cümləsi qulağına çatdı. - Hə, deyirəm, bunlar hamısı çox yaxşıdır, deyirəm. Mənim yerimdə olsaydın sən də eyni şeyi eləyərdin, deyirəm. Kənarda durub danışmaq asandır, mənim çəkdiklərimi sən də çəksəydin deyirəm... - Elədir, - deyə o birisi təsdiqləyirdi. - Elə məsələ də bundadır. Səslər qəfildən kəsildi. Tuşlarına çatanda qadınlar məkrli halda susub diqqətlə ona baxdılar. Düşmən kimi baxmırdılar, sanki qarşılarına indiyə qədər görmədikləri qəribə bir heyvan çıxıbmış kimi, qorxu və ehtiyatla gözdən keçirirdilər. Partiya üzvünün göy kombinezonu bu küçələrdə nadir hallarda görünürdü. Konkret bir işin olmadan belə yerlərə gəlməyin özü ağılsızlıq idi. Patrullarla rastlaşsaydı, mütləq saxlayacaqdılar. "Sizin sənədlərinizə baxa bilərikmi, yoldaş? Burada nə edirsiniz? Işdən saat neçədə çıxmısınız? Evə həmişə bu yolla gedirsiniz?" - və buna bənzəyən digər suallar. Evə hər dəfə fərqli yolla getmək qadağan edilməmişdi. Lakin Fikir Polisi hər gün yolunu dəyişməyindən xəbər tutsaydı, nəzarətə götürülməyin üçün kifayət idi. Birdən bütün küçə hərəkətə gəldi. Hər tərəfdən xəbərdarlıq çığırtıları eşidildi. Adamlar dovşan kimi qaçıb özlərini içəri saldılar. Uinstonun bir neçə addımlığındakı qapıdan cavan bir qadın küçəyə sıçradı, gölməçədə oynayan oğlan uşağının golundan yapışıb ani hərəkətlə önlüyünə bükdü, təzədən geri qaçdı. Eyni anda tində əyninə qarmonabənzər qara kostyum geyinmiş kişi göründü, Uinstona tərəf qaçıb əli ilə yuxarını göstərərək: - Parovoz! - deyə qışqırdı.-Yuxarı bax, komandir! Parovoz gəlir. Indicə düz başına düşəcək. Tez, tez ol yerə uzan. Prollar nədənsə raket mərmisinə parovoz deyirdilər. Uinston bir göz qırpımında üzü üstə yerə sərildi. Prollar belə təsadüflərdə heç vaxt yanılmırdılar. Mərminin səsdən sürətli hərəkət etməsinə baxmayaraq, elə bil hansısa bir instinkt düşmə istiqamətini bir neçə saniyə əvvəl onlara xəbər verirdi. Uinston əlləri ilə başını tutmuşdu. Partlayış səsi bütün küçəni lərzəyə saldı. Belinə yağış damlaları kimi tappıltı ilə nəyinsə töküldüyünün fərqinə vardı. Bir azdan silkələnib ayağa duranda şüşə qırıqları olduğunu gördü. Yoluna davam etdi. Təxminən iki yüz addımlıqda mərmi bir neçə evi dağıtmışdı. Göydən hələ də qara tüstü sütunu sallanırdı. Əhəng tozunun içindən güclə görünən adamlar artıq dağıntı yerinə toplaşırdılar. Düz qarşısında, səkinin ortasında kiçik əhəng tozu qalağı vardı. Üstündə tünd qırmızı rəngli ləkə görünürdü. Uinston qalağa yaxınlaşanda ləkə saydığı şeyin biləyindən Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|