Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 180
yağış damlaları kimi tappıltı ilə nəyinsə töküldüyünün fərqinə vardı. Bir azdan silkələnib ayağa duranda şüşə qırıqları olduğunu gördü. Yoluna davam etdi. Təxminən iki yüz addımlıqda mərmi bir neçə evi dağıtmışdı. Göydən hələ də qara tüstü sütunu sallanırdı. Əhəng tozunun içindən güclə görünən adamlar artıq dağıntı yerinə toplaşırdılar. Düz qarşısında, səkinin ortasında kiçik əhəng tozu qalağı vardı. Üstündə tünd qırmızı rəngli ləkə görünürdü. Uinston qalağa yaxınlaşanda ləkə saydığı şeyin biləyindən qopmuş insan əli olduğunu gördü. Köpüklənmiş qıpqırmızı qanın dəymədiyi yerlərdə əlin sanki gipsdən düzəldilmiş kimi ağappaq və hamar olduğu diqqətini çəkdi. Təpiklə vurub əli çirkli gölməçəyə atdı. Adamlara yaxınlaşmamaq üçün sağ tərəfdəki döngəyə buruldu. Üç-dörd dəqiqə gedəndən sonra partlayış zonasından çıxdı. Ətrafdakı küçələr heç nə olmayıbmış kimi öz solğun və miskin həyatını sürdürməkdə idi. Axşam saat səkkizə yaxınlaşırdı. Prolların pivə dükanlarında (ona öz aralarında pab deyirdilər) iynə atsaydın yerə düşməzdi. Aramsız açılıb-örtülən çirkli qapılardan hər tərəfə turşumuş pivə, sidik və çürük taxta ovuntusunun iyi yayılırdı. Küçənin tinindəki evin yanında bir-birinə sıxılmış üç kişi dayanmışdı. Ortadakı əlində açıq qəzet tutmuşdu, qalan iki nəfər isə onun çiyinləri üzərindən diqqətlə qəzetə baxırdılar. Nisbətən yaxına gələndə də Uinston sifətlərinin ifadəsini seçə bilmədi. Amma hərəkətlərindən hansısa məsələ ilə çox bərk maraqlandıqları sezilirdi. Yəqin mühüm bir xəbəri oxuyurdular. Onlara lap yaxınlaşanda üçlük birdən ayrıldı. Iki nəfər əl-qollarını ölçə-ölçə qızğın mübahisəyə başladılar. Belə getsə bir az sonra yumruqlar işə düşəcəkdi. - Qulaq as, gör sənə nə deyirlər, başıboş! Yeddi rəqəmi ilə qurtaran nömrə axırıncı on dörd ayda bir dəfə də udmayıb. - Mən isə deyirəm udub! - Mən isə deyirəm yox! Son iki ilin bütün nəticələrini evdə kağıza yazmışam. Hər şeyi saat dəqiqliyi ilə qeydə alıram. Bir də sənə deyirəm ki, yeddi ilə qurtaran... - Yox, elə məhz yeddi ilə qurtaran udub. Mən o nömrəni əzbər bilirəm. Son rəqəmləri dörd və yeddi idi. Fevral ayında, fevralın ikinci yarısında... - Yalansa sənin lap!.. Dedim axı, hamısını olduğu kimi yazıram. Yenə deyirəm, bir dəfə də olsun sonu yeddi rəqəmi ilə... - Day bəsdir, qurtarın! -deyə üçüncü adam mübahisəyə qatıldı. Aydın idi-onlar Lotereya haqqında danışırdılar. Bir neçə addım aralanandan sonra Uinston çevrilib arxaya baxdı. Yenə sifətləri qızarıb pörtmüş halda, qışqıra-qışqıra, əllərini ölçə-ölçə mübahisə edirdilər. Lotereya özünün həftəlik nağılvari uduşları ilə prolların ciddi maraq göstərdiyi ən mühüm ictimai hadisə idi. Təxminən bir neçə milyon adam üçün Lotereya uduşu həyatın yeganə də olmasa, əsas məqsədlərindən biri sayıla bilərdi. Lotereya onların sevinci, ümidi, dəliliyi, intellektual fəallıq mənbəyi idi. Maraq o qədər böyük idi ki, hətta oxuyub- yazmağı güclə bacaran adamlar da Lotereya söhbəti ortaya gələndə mürəkkəb hesablama məharəti və qeyri-adi yaddaş nümayiş etdirirdilər. Böyük bir dəstə uduş sistemlərinin, uğur qazanmaq ehtimallarının, hətta gözmuncuğularının satışından yaxşı pul qazanırdı. Uinstonun Rifah Nazirliyinin nəzarəti altında olan lotereya biznesi ilə heç bir əlaqəsi yox idi. Amma hər tirajdan sonra elan edilən böyük uduşların, əslində, mövcud olmadığını bilirdi. ( Partiyada bunu bilməyən yox idi). Yalnız kiçik məbləğlər ödənilirdi. Böyük məbləğləri isə xəyali şəxslər udurdular. Okeaniyanın ayrı-ayrı hissələri arasında normal əlaqənin olmadığı şəraitdə bu saxtakarlığı həyata keçirmək elə də çətin iş deyildi. "Əgər tək ümid varsa, o da prollara olan ümiddir". Bu fikirdən bərk yapışmaq lazımdır. Əlbəttə, onu sözlə ifadə edəndə güclü səslənir, ümid yeri saydığın adamlara yaxından baxanda isə, belə
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 181
fikrə düşməyin özü qəhrəmanlıq kimi görünür. Burulduğu küçə üzü aşağı enirdi. Buralar ona dumanlı da olsa tanış gəlirdi. Əsas küçə haradasa yaxınlıqda olmalı idi. Qabaqdan danışıq səsi gəlirdi. Dar küçənin qurtaracağında meydançaya enən pilləkənlər vardı. Bu meydançda çox vaxt köhnə, öləzimiş tərəvəz satırdılar. Yalnız indi harada olduğunu xatırladı. Buradan böyük prospektə çıxış vardı. Beş dəqiqəlik məsafədəki növbəti döngədə xırdavat dükanı yerləşirdi. İndi gündəliyini yazdığı qeyd kitabçasını da oradan tapmışdı. Bir az aralıdakı dəftərxana ləvazimatı satılan dükandan isə qələmlə mürəkkəb almışdı. Pilləkənin başında bir anlıq ayaq saxladı. Küçənin üzbəüz səmtində ilk baxışdan şüşələri tutqun görünən, əslində isə tozdan çirklənib-bozarmış balaca, çirkli pivəxana vardı. Beli bükülmüş, amma hərəkətlərindən diribaşlıq yağan, ağ bığları xərçəng ayaqlarını xatırladan bir qoca cırıltılı qapını açıb özünü pivəxanaya saldı. Dayanıb ətrafına baxan Uinston fikirləşdi ki, yaşı səksəni haqlayan bu qoca Inqilab zamanı yəqin orta yaşlı bir adam olub. Həm bu qoca, həm də onun həyatdakı tək-tük yaşıdları yoxa çıxmış kapitalizm dünyası ilə əlaqənin sonuncu bağlarıdır. Partiyada həyata baxışları Inqilabdan əvvəl formalaşan belə adamlar çox az idilər. Əllinci və altmışıncı illərin böyük təmizləmələri zamanı köhnə nəsil nümayəndələrinin çoxu məhv edilmişdi. Tək-tük salamat qalanları isə elə qorxutmuşdular ki, ağıl və düşüncə qabiliyyətlərini həmişəlik itirmişdilər. Odur ki, əsrin birinci yarısı haqqında az-çox həqiqəti danışmağa qabil adamları (əgər belələri vardısa) yalnız prolların arasından tapmaq olardı. Uinston uşaqlar üçün tarix kitabından gündəliyinə köçürdüyü sətirləri xatırladı. Ağlına dəli bir fikir gəldi. Bu dəqiqə pivəxanaya girəcək, qoca ilə tanış olacaq, suallarına cavab istəyəcək. Ona deyəcək: "Zəhmət olmazsa, danışın, uşaqlıq illərinizi necə keçirmisiniz? O zaman həyat necə idi? Yaşayış bizim vaxtdakından yaxşı idi, yoxsa pis?" Sonradan qorxub fikrindən daşınmamaq üçün tələsik addımlarla aşağı endi, dar küçənin qarşı tərəfinə keçdi. Ağılsızlıq etdiyini bilirdi. Düzdür, prollarla danışmağa, yaxud onların pivəxanalarına getməyə rəsmən qadağa qoyulmamışdı. Lakin belə qəribə hərəkətin diqqətdən kənarda qalacağını düşünmək də sadəlövhlük olardı. Əgər patrullar gəlsəydilər, qəflətən halı pisləşdiyindən bura girdiyini deyə bilərdi. Buna çətin inanacaqdılar. Qapını itələyib açan kimi qaxsımış pendir və qıcqırmış pivə iyi burnuna vurdu. İçəri girəndə pivəxanadakıların səs-küyü yarıbayarı azaldı. Uinston arxanı görməsə də hamının gözlərini onun göy rəngli partiya kombinezonuna zillədiyini hiss edirdi. Əllərindəki kiçik oxlarla küncdəki hədəfi nişan alıb atan oyunçular da azı yarım dəqiqəliyinə ara verdilər. Arxasınca gəldiyi qoca piştaxtanın qabağında barmenlə-iri bədəni, əyri burnu və kök əlləri olan cavan oğlanla höcətləşirdi. Əllərində pivə parçları dayanmış müştərilər bu mənzərəni seyr edirdilər. - Səndən adam kimi xahiş edirlər, - qoca sinəsini qabağa verib xoruzlanırdı. -Sən isə deyirsən ki, bu avara pivəxananda bir pintlik parç yoxdur. - Başa düşmürəm, bu pint dediyin nə zəhrimardır, - deyə barmaqlarının ucu ilə piştaxtaya dayaqlanan barmen soruşurdu. - Eşitdiniz nə deyir? Hələ adını barmen qoyub, pintin nə olduğunu bilmir. Pint yarım kvartadır. Dörd kvarta isə bir qallondur. Bəlkə burada sənə əlifba öyrətməliyəm? - Ömrümdə eşitməmişəm, - barmen eynini pozmadan dilləndi. - Biz litrlə, yarım litrlə satırıq. Pivə parçlarının hamısı da göz qabağındadır. - Istədiyim sadəcə bir pint pivədir, -qoca sakitləşmək bilmirdi. - Bir pint pivə süzmək sənə belə çətindir? Mənim vaxtımda sizin bu lənətə gəlmiş litrlər, yarım litrlər yox idi. - Sənin vaxtında hamımız ağacda yaşayırdıq,-barmen müştərilərə baxıb mübahisəyə son qoyan tərzdə dilləndi.
Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|