“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
80
Damdan pilləkənə süzülən işıq zolağı diqqətini çəkdi. Hələ səhər saat səkkiz olmasa da,
günəş şüaları beton pillələri isidəcək dərəcədə qızmar idi. Bina köhnə idi, sakinlər
yuyunmaqdan ötrü vedrələrə doldurmaqla, su tədarükü görməyə məcbur idilər.
Pəncərələr şüşəsiz idi, binadan kənardakı tualet isə kərpicdən hörülmüşdü.
―Xurmaları ağaclardan yığmağa bir adamı, gülxətmiləri budamaq üçün isə başqa birisini
tutmuşduq. Orada ikən ağız dadıyla yaşayırdım, burada isə yemək yediyim qab da yalağa
bənzəyir‖. Bu ara Buri Manın qulaqları istiləndi, şişən dizindəki ağrı qəfil artdı.
―Qolumda vur-tut bir cüt bilərziklə sərhədi keçdiyimdən əvvəlləri sizə bəhs etmişdimmı?
Keçmişdə ayaqlarım sadəcə mərmər döşəməylə təmas edərdi. İnanıb-inanmamaq sizin
biləcəyiniz işdir, ancaq bir vaxtlar mənim yaşamım yuxunuzda görməyəcəyiniz qədər
rahat idi‖.
Əlbəttə, Buri Manın danışdıqlarının nə dərəcədə doğru olduğunu heç kəs bilmirdi.
Üstəlik, onun keçmış sərvətinin və mücrülərdə qoyub gəldiyi zinətlərin sayı da günbəgün
artırdı. Düzünə qalanda, məcburi köçkün olduğundan heç kəs bu deyilənlərə şübhə
bəsləmirdi. Qadının Benqal şivəsi də bunun aşkar sübutuydu. Bununla belə, sözünü etdiyi
keçmiş var-dövlətindənsə, onun Qərbi Benqal sərhədini minlərcə həmyerlisi kimi yük
maşınının kuzovunda, kiş (kətan – A.Y.) çuvalları arasında keçmə ehtimalını bina
sakinləri daha inandırıcı sayırdılar. Bəzən də Buri Ma vaxtilə Kəlküttədən bir öküz
arabasıyla gəldiyini dönə-dönə təkrarlayıb, dururdu.
Ara küçədə oynamağa yollanan uşaqlar bəzən ondan soruşardılar: ―Hə, nə ilə gəlmişdin
buraya? Yük maşnıyla, yoxsa öküz arabasıyla?‖ Sarisinin ucundakı düyündə gizlətdiyi
mücrü açarlarını cingildədən Buri Ma da cavab əvəzinə deyərdi: ―Bu təfərrüatların sizin
üçün nə fərqi varmış görəsən? Niyə köhnə palan içi tökürsünüz? İnansanız da,
inanmasanız da, mənim həyatım ağlınıza da gətirməyəcəyiniz əzablar içində keçib‖.
Bəzən hadisələrin ardıcıllığını pozur, bəzi məqamlar bir-birinə uyğun gəlmir, hər şeyi
şişirdirdi adətən. Ancaq adi şeyləri şişirtməsi söhbətlərinə necə inandırıcılıq və
rəngarənglik qatırdısa həmsöhbətləri istər-istəməz onu böyük diqqətlə dinləyirdilər.
―Pilləkənin süpürülməsinə axı, kim etiraz eləmişdi?‖ Hər gün işə gedib-gələrkən Buri Ma
ilə rastlaşan cənab Dalal özünə bu sualı verirdi. Bu kişinin işi-gücü Kollec-stritdə rezin
kamerlər, borular və cürbəcür ventillər satılan bir topdansatış dükanında qəbzləri bir
qovluğa yığmaqdan ibarət idi.
Ahıl yaşdakı cənab Çatterci deyirdi: ―Bu Buri Ma elə hey hapa-gopa basır. Ancaq biz onu
da nəzərə almalıyıq ki, o - dəyişən zəmanənin məsum qurbanlarındandır‖.
Ölkənin
müstəqilliyi elan olunandan bəri cənab Çatterci nə evdən bayıra ayaq qoymuşdu, nə də
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
81
bir qəzetə göz atmışdı. Bəlkə də məhz elə bu səbəbdən bina sakinləri onun fikirlərinə
dərin etimadla yanaşırdılar.
Buri Manın vaxtilə Şərqə dönən zamindara (ahıl bir varlıya – A.Y.) səyahət zamanı
xidmətçi kimi tutulduğunu hamı bilirdi. Qadının zənginliklə bağlı hər xırda məqamdan
agah olmasını da çoxları bununla izah edirdi. Onun xırda-para goplarının heç kəsə bir
zərəri yox idi, əksinə, bu sayədə hamı gen-bol əylənirdi. Həm də pilləkəni təmizlədiyinə
görə poçt qutularının altındakı küncdə yatmasına kimsə bir söz demirdi. Gecələr giriş
qapısının ardında yatan, özləriylə dış aləm arasında bir sipər, qoruyucu rolu oynayan Buri
Manı binanın bütün sakinləri sevirdi.
Bu qəribə binada heç kəsin oğurlanası artıq bir şeyi yox idi. Mənzilində telefon olan
yeganə sakin ikinci mərtəbədə yaşayan dul qadın xanım Mistra idi. Binanı kənar
müdaxilələrdən qoruduğu, qapı-qapı gəzib, daraq və ya parça satan səyyar satıcıları içəri
buraxmadığı üçün, binanın həndəvərinə işəyən, tüpürən və ya dava-şava salan kəsləri öz
süpürgəsiylə qovduğu üçün sakinlər Buri Maya minnətdar idilər.
Sözün qısası, illər keçəndən sonra Buri Manın bu binada gördüyü işlər həqiqi qapıçının,
yəni konsiyerjin öhdəliklərinə bənzəməyə başlamışdı.
Belə götürəndə, bu iş qadınlara
uyğun bir iş-güc sayılmazdı, buna rəğmən, qadın üzərinə düşən işləri cani-dildən
görürdü, az qala Lover Circular Road, Jodhpur Park və bunlar kimi varlı məhəllələrdəki
binaların qapı gözətçisi kimi növbə çəkirdi.
Dama çıxan Buri Ma yorğanlarını zivədən asdı. İp məhəccərin bir küncündən digərinə
çəkildiyi üçün qarşı tərəfdə görünən mənzərəni – çanaq antenləri,
reklam lövhələrini və
Hovrah körpüsünün aşırımlarını iki yerə bölməkdəydi. Bir müddət bu mənzərəyə göz
qoyan qadın sərnicin altındakı kranı açıb, əl-üzünü və ayaqlarını yudu, barmaqlarıyla
dişlərini sürtdü. Sonra yorğanın hər iki üzünü süpürgəsiylə döyəclədi, sanki bu yolla o,
yuxusuz gecələrinin baisini cəzalandıracağını umurdu. Fikri-zikri bu işə kökləndiyindən
üçüncü mərtəbədə yaşayan Dalal xanımın nə vaxt gəldiyini sezmədi: o, duz səpilmiş
limon qabıqlarını günəş şüaları altda qurutrmaqdan ötrü dama qalxmışdı
- Bu yorğanın içində nə olduğunu bilmirəm, ancaq nədənsə gecələr yuxuma haram qatır.
Çırparkən içindən bir şey qaçıb-çıxsa, onu mənə də göstərin də, yaxşı?
Dalal xanım Buri Maya rəğbətlə yanaşardı, hərdənbir bişirdiyi xörəkləri dada-tama
gətirsin deyə, ona üyüdülmüş zəncəfil də verərdi. İşıldayan göz qapaqları və üzüklərlə
dolu, zərif, uzun barmaqları olan bu xanım: