Çap üçün deyil



Yüklə 60,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə15/42
tarix26.08.2018
ölçüsü60,47 Mb.
#64701
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   42

2

Müəyyən hallarda cədvəllərin adi mətndən üstünlüyünü bilirsiniz. Ancaq 

sətir və sütunların sayı artdıqca cədvəllərlə işləmək o qədər də əlverişli olmur. 

Belə  hallarda  informasiya  modelinin  başqa  formaları:  sxemlər,  qrafiklər, 

diaqramlar köməyə gəlir. Bu formalar yığcam olmaqla yanaşı, həm də asan 

qavranılır.

Fäaliyy t

ä  – 1


Fäaliyy t

ä  – 1


.

Yaz


Yay

Payız


Qış

Şagirdlərin sayı



1. Aşağıdakı cədvəli sinfinizdəki şagirdlərin doğum tarixlərinə görə doldurun.

2. Doldurulmuş cədvəli aşağıdakı diaqramlar 

şəklində göstərin: soldakı diaqramdakı hər bir 

sütun, sağdakı diaqramda isə hər bir sektor bir 

fəslə uyğundur. Sütunların üzərində onlara 

uyğun ədədi qiymətləri göstərin. Sektorların 

içərisində isə ədədi qiymətlərlə yanaşı, həm 

də hər ədədə uyğun faizi yazın.     

Nəticəni müzakirə edək:



Sinfinizdə ən çox ad günü hansı fəsildə olacaq? 

Əgər yuxarıdakı cədvəli aylara görə tərtib etsəydiniz, onda onun qrafik təsviri 

üçün hansı diaqramı seçərdiniz? 

7A sinif şagirdlərinin doğum tarixlərinin fəsillər üzrə paylanması

Şəkillərdə ölkəmizin 4 bölgəsində aylıq yağıntının miqdarı (mm) təsvir olunub.   

9. 


MƏTN REDAKTORUNDA DİAQRAM 

·

· 



 Lənkəranda ən çox yağıntı hansı ayda düşür? Bəs Zaqatalada? 

Mart ayında Qubada təxminən neçə millimetr yağıntı düşüb? 

I     III    V   VII   IX     

XI

Bakı



Quba

Lənkəran


Zaqatala

I    III    V   VII   IX     

XI

350


250

150


50

0

I    III    V   VII   IX     



XI

300


250

150


50

mm

0



300

250


150

50

mm



I     III    V   VII   IX     

XI

0



mm

300


250

150


50

mm

0



35

34

Dairəvi diaqram



Sütunlu diaqram

Diaqram  ədədi  və  başqa  növ  informasiyanın 

qrafik təqdimolunma formasıdır. 

Diaqramlar müxtəlif kəmiyyətlər arasında müna-

sibəti əyani göstərir. Diaqramların müxtəlif növləri 

vardır: sütunlu, dairəvi, piramidal və s. Tamın hissə-

ləri olan kəmiyyətləri əks etdirmək üçün çox zaman 



dairəvi  diaqramlardan  istifadə  olunur.  Məsələn, 

yuxarıdakı nümunədə ad günlərinin fəsillər üzrə necə 

paylanmasından asılı olmayaraq onların cəmi sinfin 

bütün şagirdlərini əhatə edəcək.

Geniş  tətbiq  olunan  diaqramlardan  biri  sütunlu 

diaqramlardır. Onlardan, əsasən, kəmiyyətin dəqiq 

qiymətlərini  bilmək  və  dəyişmə  dinamikasını  izlə-

mək  üçün  istifadə  olunur.  Sütunlu  diaqramlar  eyni 

enə  malik  paralel  düzbucaqlılardan  (sütunlardan) 

ibarət olur. Sütunların hündürlükləri kəmiyyətin aldı-

ğı  qiymətlərə  mütənasib  olur  və  həmin  qiymətlər 

şaquli oxda göstərilir.

Qrafik və diaqramlar birbaşa cədvəllərlə bağlı ol-

duğundan cədvəl prosessorlarının diaqramlarla işlə-

Sözlük


Sözlük

Diaqram

Dairəvi diaqram

Sütunlu diaqram

.

1.

OpenOffice.org Writer mətn redaktorunu başladın. Yeni boş sənəd açıla-

caq.


2. “Dünyanın ən böyük ölkələri” ifadəsini daxil edib Enter klavişini basın. Kursor 

növbəti sətrə keçəcək.

Fäaliyy t   

ä – 2


Fäaliyy t   

ä – 2


Mətn redaktorunda cədvəlin yaradılması və bu cədvəl əsasında  diaqramların

qurulması. 

3. TableрInsertрTable...

 menyu komandasından istifadə etməklə 5´2 ölçülü 

cədvəl yaradın və həmin cədvəli aşağıdakı kimi doldurun:

Ölkə

2

Ərazisi, mln. km

Amerika Birləşmiş Ştatları

9,4

Çin


9,6

Hindistan

3,3

Rusiya


17,1

mək  üçün  geniş  imkanları  vardır. Ancaq  bəzi  mətn  redaktorları  da  onlarda 

yaradılmış cədvəlləri diaqram şəklində təqdim edə bilir.

Dünya ölkələri

Çap üçün deyil



2

Müəyyən hallarda cədvəllərin adi mətndən üstünlüyünü bilirsiniz. Ancaq 

sətir və sütunların sayı artdıqca cədvəllərlə işləmək o qədər də əlverişli olmur. 

Belə  hallarda  informasiya  modelinin  başqa  formaları:  sxemlər,  qrafiklər, 

diaqramlar köməyə gəlir. Bu formalar yığcam olmaqla yanaşı, həm də asan 

qavranılır.

Fäaliyy t

ä  – 1


Fäaliyy t

ä  – 1


.

Yaz


Yay

Payız


Qış

Şagirdlərin sayı



1. Aşağıdakı cədvəli sinfinizdəki şagirdlərin doğum tarixlərinə görə doldurun.

2. Doldurulmuş cədvəli aşağıdakı diaqramlar 

şəklində göstərin: soldakı diaqramdakı hər bir 

sütun, sağdakı diaqramda isə hər bir sektor bir 

fəslə uyğundur. Sütunların üzərində onlara 

uyğun ədədi qiymətləri göstərin. Sektorların 

içərisində isə ədədi qiymətlərlə yanaşı, həm 

də hər ədədə uyğun faizi yazın.     

Nəticəni müzakirə edək:



Sinfinizdə ən çox ad günü hansı fəsildə olacaq? 

Əgər yuxarıdakı cədvəli aylara görə tərtib etsəydiniz, onda onun qrafik təsviri 

üçün hansı diaqramı seçərdiniz? 

7A sinif şagirdlərinin doğum tarixlərinin fəsillər üzrə paylanması

Şəkillərdə ölkəmizin 4 bölgəsində aylıq yağıntının miqdarı (mm) təsvir olunub.   

9. 


MƏTN REDAKTORUNDA DİAQRAM 

·

· 



 Lənkəranda ən çox yağıntı hansı ayda düşür? Bəs Zaqatalada? 

Mart ayında Qubada təxminən neçə millimetr yağıntı düşüb? 

I     III    V   VII   IX     

XI

Bakı



Quba

Lənkəran


Zaqatala

I    III    V   VII   IX     

XI

350


250

150


50

0

I    III    V   VII   IX     



XI

300


250

150


50

mm

0



300

250


150

50

mm



I     III    V   VII   IX     

XI

0



mm

300


250

150


50

mm

0



35

34

Dairəvi diaqram



Sütunlu diaqram

Diaqram  ədədi  və  başqa  növ  informasiyanın 

qrafik təqdimolunma formasıdır. 

Diaqramlar müxtəlif kəmiyyətlər arasında müna-

sibəti əyani göstərir. Diaqramların müxtəlif növləri 

vardır: sütunlu, dairəvi, piramidal və s. Tamın hissə-

ləri olan kəmiyyətləri əks etdirmək üçün çox zaman 



dairəvi  diaqramlardan  istifadə  olunur.  Məsələn, 

yuxarıdakı nümunədə ad günlərinin fəsillər üzrə necə 

paylanmasından asılı olmayaraq onların cəmi sinfin 

bütün şagirdlərini əhatə edəcək.

Geniş  tətbiq  olunan  diaqramlardan  biri  sütunlu 

diaqramlardır. Onlardan, əsasən, kəmiyyətin dəqiq 

qiymətlərini  bilmək  və  dəyişmə  dinamikasını  izlə-

mək  üçün  istifadə  olunur.  Sütunlu  diaqramlar  eyni 

enə  malik  paralel  düzbucaqlılardan  (sütunlardan) 

ibarət olur. Sütunların hündürlükləri kəmiyyətin aldı-

ğı  qiymətlərə  mütənasib  olur  və  həmin  qiymətlər 

şaquli oxda göstərilir.

Qrafik və diaqramlar birbaşa cədvəllərlə bağlı ol-

duğundan cədvəl prosessorlarının diaqramlarla işlə-

Sözlük


Sözlük

Diaqram

Dairəvi diaqram

Sütunlu diaqram

.

1.

OpenOffice.org Writer mətn redaktorunu başladın. Yeni boş sənəd açıla-

caq.


2. “Dünyanın ən böyük ölkələri” ifadəsini daxil edib Enter klavişini basın. Kursor 

növbəti sətrə keçəcək.

Fäaliyy t   

ä – 2


Fäaliyy t   

ä – 2


Mətn redaktorunda cədvəlin yaradılması və bu cədvəl əsasında  diaqramların

qurulması. 

3. TableрInsertрTable...

 menyu komandasından istifadə etməklə 5´2 ölçülü 

cədvəl yaradın və həmin cədvəli aşağıdakı kimi doldurun:

Ölkə

2

Ərazisi, mln. km

Amerika Birləşmiş Ştatları

9,4

Çin


9,6

Hindistan

3,3

Rusiya


17,1

mək  üçün  geniş  imkanları  vardır. Ancaq  bəzi  mətn  redaktorları  da  onlarda 

yaradılmış cədvəlləri diaqram şəklində təqdim edə bilir.

Dünya ölkələri

Çap üçün deyil



Yüklə 60,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə