Çap üçün deyil
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məhsul İstifadə olunan təbii sərvətlər Maşın istehsalı Ev tikintisi Enerji istehsalı Müzakirə edək
- Qeyri-filiz
- Qeyri- filiz Əhəngdaşı, gips, mərmər, qum, çınqıl Sapfir, yaqut, zümrüd, kəhrəba Yanar faydalı qazıntılar
- Filiz Alüminium Mis Qalay Faydalı qazıntılar Filiz Qeyri-filiz Yanar
- Filiz Qeyri-filiz Yanar faydalı qazıntı Faydalı qazıntı
- Faydalı qazıntılar Ərazilər Ölkələr Materiklər
- Tapşırıq 2.
- Dövlətlər Dağlar Düzənliklər
- Silsilə Dağlar Zirvə Mütləq hündürlük Azərbaycan Respublikasının oroqrafik xəritəsi a Tapşırıq 3.
59 58 22. YERALTI SƏRVƏTLƏR NECƏ PAYLANIB · ? Bu sərvətdən hansı məqsəd üçün istifadə olunur Məhsulların hazırlanmasında hansı xammaldan istifadə olunur? Məhsul İstifadə olunan təbii sərvətlər Maşın istehsalı Ev tikintisi Enerji istehsalı Müzakirə edək: 1. Məhsulların istehsalında istifadə olunan təbii sərvətlər hansı xüsusiyyətinə görə bir-birindən fərqlənir? 2. Təbii sərvətlər necə əldə olunur? Yada salın. Yada salın. Təbiətdə yayılmış süxurlar mənşəyinə görə maqmatik, çökmə, metamorfik olur. İnsanların istifadə etdiyi yeraltı sərvətlər faydalı qazıntılar və ya mineral ehtiyatlar adlanır. Mənşəyinə görə mineral ehtiyatlar üç yerə bölünür: Filiz faydalı qazıntılar – maqmatik mənşəlidir. Onlara daha çox dağlarda və denudasion düzənliklərdə rast gəlinir. Zəngin dəmir filiz yataqları Ural, Skan- dinaviya dağlarında, Braziliya, Qərbi Avstraliya və Dekan yaylalarında yayıl- mışdır. Alüminiuma boksit, alunit və nefelin kimi mineralların tərkibində rast gəlinir. Ən iri boksit yataqları Braziliya, Böyük Çin, Qərbi Avstraliya, Qviana düzənliklərində və digər ərazilərdədir. Mis yataqları isə And dağları və Mərkəzi Afrikada daha çoxdur. Cənub Şərqi Asiya qalay və volfram, CAR (Cənubi Afrika Respublikası) və ABŞ isə qızıl yataqları ilə seçilir. Qeyri-filiz'>Qeyri-filiz faydalı qazıntılar – Yer qabığında daha geniş yayılmışdır. Şimali Afrika, Florida, Şərqi Avropa və Böyük Çin apatit və fosforit yataqları ilə zən- gindir. Yanar faydalı qazıntılar – çökmə mənşəlidir. Ovalıq və şelf zonalarında da- ha çox rast gəlinir. Neft və təbii qazın ən mühüm yataqları İran körfəzi, Qərbi Sibir, Şimal dənizi, Xəzər dənizi, Qvineya körfəzi , Meksika körfəzi və s.-dir. Daş kömürün əsas yataqları Appalaç, Şərqi Avropa düzənliyi, Orta Sibir yaylası, Cənubi Afrika, Şərqi Avstraliya və Böyük Çindədir. Fäaliyyät Fäaliyyät Mineral ehtiyatlar tükənən sərvətlərdir. Onlardan səmərəli və qənaətlə isti- fadə edilməlidir. Daş kömür Dəmir filizi Mərmər Qızıl Xörək duzu Neft Təbii qaz Kimya xammalı Tikinti materialları Qiymətli daşlar Kükürd, apatit, fosforit, kalium duzu Qeyri- filiz Əhəngdaşı, gips, mərmər, qum, çınqıl Sapfir, yaqut, zümrüd, kəhrəba Yanar faydalı qazıntılar Neft, daş kömür, təbii qaz, torf, yanar şist Qara metal Əlvan metal Dəmir Manqan Xrom Filiz Alüminium Mis Qalay Faydalı qazıntılar Filiz Qeyri-filiz Yanar Sxemi dəftərinizə çəkin. Əlaqəni qurun. Fosforit Daş kömür Mərmər Manqan Filiz Qeyri-filiz Yanar Təbii qaz Qalay Boksit Torf Öyrändìklärìnìzì tätbìq edìn Nä öyrändìnìz Yer qabığında rast gəlinən mineral sərvətlər __ adlanır. Dəmir, mis, qalay __ , apatit, fosforit, mərmər __, neft, təbii qaz, daş kömür __ – faydalı qazıntılardır. AÇAR SÖZLÄR Filiz Qeyri-filiz Yanar faydalı qazıntı Faydalı qazıntı Ərazilərə uyğun gələn faydalı qazıntıları, müvafiq ölkələri və yerləşdikləri materikləri tapın. Öyrändìklärìnìzì yoxlayın Öyrändìklärìnìzì yoxlayın Faydalı qazıntılar Ərazilər Ölkələr Materiklər Appalaç dağları Qərbi Sibir ovalığı Qərbi Avstraliya yaylası Ural dağları Qviana yaylası Çap üçün deyil 61 60 23. PRAKTİK DƏRS. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ RELYEFİ Azərbaycandakı coğrafi obyektlərin mütləq hündürlüyü Baltik dənizindən ölçülür. Respublikamızın ərazisinin orta hündürlüyü 657 m, ən hündür nöqtəsi – 4466 m (Bazardüzü), ən alçaq nöqtəsi isə – 27 m-dir (Xəzər dənizinin səviyyəsi). Azərbaycan Respublikası relyefinə görə 4 böyük hissəyə bölünür: Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz, Talış dağları və Kür-Araz ovalığı. Tapşırıq 2. Cədvəli dəftərinizə çəkin və xəritəyə ( ) əsasən cədvəli doldurun. a Düzənliklər Akkumulyativ Denudasion Tapşırıq 1. Xəritədən istifadə edərək Azərbaycanın qonşu dövlətlərlə sər- hədində yerləşən sıra dağları və düzənlikləri cədvəldə qeyd edin. Dövlətlər Dağlar Düzənliklər İran Gürcüstan Rusiya Ermənistan 27% 31% 24% 18% 27% 31% 24% 18% 0 m-ə qədər 0–200 m 200 1000 m – 1000 m-dən çox Respublikamızın relyefinin mütləq hündürlüklərinin faizlə nisbəti. Böyük Qafqaz Kiçik Qafqaz Talış Silsilə Dağlar Zirvə Mütləq hündürlük Azərbaycan Respublikasının oroqrafik xəritəsi a Tapşırıq 3. Cədvəli dəftərinizə çəkin və xəritəyə ( ) əsasən cədvəli doldurun. a Çap üçün deyil 61 60 23. PRAKTİK DƏRS. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ RELYEFİ Azərbaycandakı coğrafi obyektlərin mütləq hündürlüyü Baltik dənizindən ölçülür. Respublikamızın ərazisinin orta hündürlüyü 657 m, ən hündür nöqtəsi – 4466 m (Bazardüzü), ən alçaq nöqtəsi isə – 27 m-dir (Xəzər dənizinin səviyyəsi). Azərbaycan Respublikası relyefinə görə 4 böyük hissəyə bölünür: Böyük Qafqaz, Kiçik Qafqaz, Talış dağları və Kür-Araz ovalığı. Tapşırıq 2. Cədvəli dəftərinizə çəkin və xəritəyə ( ) əsasən cədvəli doldurun. a Düzənliklər Akkumulyativ Denudasion Tapşırıq 1. Xəritədən istifadə edərək Azərbaycanın qonşu dövlətlərlə sər- hədində yerləşən sıra dağları və düzənlikləri cədvəldə qeyd edin. Dövlətlər Dağlar Düzənliklər İran Gürcüstan Rusiya Ermənistan 27% 31% 24% 18% 27% 31% 24% 18% 0 m-ə qədər 0–200 m 200 1000 m – 1000 m-dən çox Respublikamızın relyefinin mütləq hündürlüklərinin faizlə nisbəti. Böyük Qafqaz Kiçik Qafqaz Talış Silsilə Dağlar Zirvə Mütləq hündürlük Azərbaycan Respublikasının oroqrafik xəritəsi a Tapşırıq 3. Cədvəli dəftərinizə çəkin və xəritəyə ( ) əsasən cədvəli doldurun. a Çap üçün deyil Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|