CinselliK, sevgi ve aşkin diyalektiĞİ Çetin veysal özet
Yüklə 265,48 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cinsellik ve Sevgi
Çetin VEYSAL 51 sevginin cinsellikten hangi şekillerde evrilerek türediklerini, yine ondan hangi biçemlerde uzaklaşarak yabancılaştıklarını, ama yine de bir ve aynı şeyin farklı görünüşleri olduklarını betimleyerek diyalektik bağlam içerisinde temellendirmek amaçlanacaktır. Bu anlamda, söz konusu olgu ve kavramların nerede, ne şekilde, hangi süreçleri izleyerek, hangi formlara bürünerek ve ne tür özelliklerle ortaya çıkıp, farklı zaman ve koşullarda hangi değişik görünüşler altında adlandırıldıkları izlenmeye gayret edilecektir. Cinsellik, sevgi ve aşkın birbirleriyle aynılık ve ayrılıklarını ortaya koyma çabasında, söz konusu olgu ve kavramların ortak amaçlarına dikkat çekilmeye çabalanacaktır. Cinsellikle ilgisi bağlamında, cinsiyet ilişkilerinin kutupları antropolojik bağlamda ele alınırsa, “kadın doğulmaz, kadın olunur” ifadesine, erkek doğulmaz erkek olunur da eklenebilir. Buna göre, yalnızca cinsiyet bağlamında kullanılması gereken kadın ve erkek tanımı, toplumsal ve kültürel bir içeriğe de işaret eder görünmektedir. Kadın ve erkek olarak ayrımlanmanın tarihsel ve toplumsal boyutlarının gözden kaçırılması, kültürel ayrımcılığın en önemli temellerinden birinin kaldırılması, sorunun yönünün rayından çıkarılması anlamına gelir. Yani dini, ahlaki, hukuki, geleneksel ve toplumsal ayrımlardan çıkan ayrımcılığın güncel şiddetinin anlamını yitirmesi söz konusudur burada. Kadın-erkek ayrımcılığının doğurduğu şiddetin kökenleri asıl anlamını hiyerarşi, statü ve egemenlik ilişkilerinde bulur ve sınıf ayrımcılığında, özel mülkiyet ve zenginlik aracılığıyla kurulan erklerde dile gelir. Soru, bu ayrımcı, tarihsel, toplumsal ve sınıfsal şiddet mekanizmalarının ortadan kaldırılabilmesinin olanaklarının hangi felsefi yaklaşım aracılığı ile olanaklı olabileceğidir. Her kavram, içinde yaşanan maddi temel, tarihsel koşul ve olanakların sonucu olarak doğar. Bu ise, kavramların da olgular gibi tarihsel koşullar tarafından belirlendiği anlamına gelir 2 . Bu durum, 2 Bir yazıda öncelikle belirlenmesi gereken, kullanılan temel kavramların bilinen en genel özellikleri olduğu kadar, yazarın söz konusu kavramları hangi bağlam ve belirleyenlerle ifade ettiğidir. Yazarın çalışmasını belli ölçü ve belirleyen nitemlerle ortaya koymadığı durumda, olgu ya da kavramlar kalıplaşmış oldukları anlam ve niteliklerle anlaşılır ki, bu durum da başka anlam ya da nitemlere işaret etmek isteyen yazarın anlatımından uzaklaşılması söz konusudur. Böylesi bir anlam kargaşasına bu yazıda meydan vermemek için kavramların ne tür nitemlerle kullanıldıkları vurgulanmaya dikkat gösterilerek, dipnotlar aracılığıyla yaklaşımın temeli vurgulanacaktır. Cinsellik, Sevgi ve Aşkın Diyalektiği 52 öznenin ne ölçüde belirleyici olduğuna bağlı değildir. Özne, ancak koşulları değiştirip değiştirmemekte, yönlendirip yönlendirmemekte, özneliğini ya da nesneözneliğini belirleyebilir. Sınıflı toplum ilişkilerinin belirleyenleri olan özel mülkiyet ve egemenlik, günümüzün cinsellik, sevgi ve aşk anlayışına damgasını vurur. Bununla birlikte bu ilişkilerin çelişiği olan seçenek, bir gelecek tasarımının doğmasına karşı duramaz. Bu anlamda, günümüz aşk, sevgi ve cinselliği, özel mülkiyetçi üretim biçiminin belirleyenlerince form kazanır. Ancak, karşıtı ve çelişiğiyle birlikte. Cinsellik ve Sevgi Eros Agape değildir, ama Agape Eros’tur. Marcuse
Öncelikle, ele aldığımız terimleri eski Yunanca’da üç terimin karşıladığı görülür. Bu terimlerin anlamlarına bakıldığında, sevginin Philia ve Agape’ye, cinsellik ve aşkın da Eros’a karşılık geldiği söylenebilir. Philia genel olarak bağlanmayı, başka türden sevgiyi de içerirken, agape de dostluk ve yardımlaşma bağlamında sevgiyi, paylaşmayı ifade etmektedir 3 .
içgüdüsel yönelimli olan temel üreme eyleminin gerçekleşmesi üzerinde biçimlenmektedir. Cinsellik, tüm canlılar gibi insanın da içinde bulunduğu koşullarda çoğalma ve üremesinin temelidir. Ancak insan, diğer canlılardan farklı olarak söz konusu çoğalmasını, kendi toplumsallığında ürettiği kültürel ilke ya da kurallara uygun olarak yapar. Ancak cinsellik, canlı olmanın ve yaşamın temeli olmakla birlikte, insanın her eyleminde gizli amaç olarak belirlenip hedeflendiği halde, yaşamın temel eylemi olma bağlamından çıkarılmış, onun üzerinde ve sonradan kurulmuş süreçlerin denetimine sokulmuştur. Yapılan her eylem, geliştirilen her düşünce, amaçlanan her sistem, insan eyleminde nihai anlamda cinselliği içerdiği kadar, pratik olarak başka amaçları da
3 Ayrıntılı bilgi için bkz. RITTER, Joachim & GRÜNDER, Karlfried., Historisches Wörterbuch der Philosophie, Band 5 L-M, Schwabe&Co AG. Verlag, Basel/Stuttgart, 1980, s. 290-327. Çetin VEYSAL 53 içinde barındırır gibi görünmektedir. Yaşamda canlının, ait olduğu türün varlığını sürdürmesi (doyum ya da mutluluğunu da bu bağlamlarda bulması) temel amaçtır. Bu anlamda cinsellik, her yaşam alanını belirler olarak kalsa da, toplumsal ilişkiler ve hukukta, siyasette, bilimde, ekonomide ve tüm kültür alanlarında değerden yoksun olarak görülmektedir. Oysa cinsellik, insanda da diğer canlılarda olduğu oranda tüm ilişkileri belirleyici açık ve seçik bir rol oynar. İnsanın cinselliği her alanda yok sayması, aslında yalnızca insanın doğasını/doğallığını bastırmaya yönelik kültürel gelişmelerin köklerindeki yabancılaşmadan kaynaklanır. Günümüze ulaşan şekilleriyle insan toplumsallığındaki cinselliğin evrimi, cinselliğin kendini sürdürme amacını içinde taşıyarak sevgi ve aşka dönüşür. Cinsellik ilkin toplumsallık görünümünde sevgiye, sevgiden de aşka dönüşür. Böylelikle sevgi ve aşkta taşınır, kendini bu olgu ve kavramlarda yeniden kurar. Günümüzde her yerde aşağılanan cinsellik, insan türünde, “toplumsal birliktelik” ve “haz amaçlı sevişme” şeklinde iki türlü, sürdürülmektedir. Ancak eylemin kökleri çok daha derindedir aslında; yani türün varlığının sürdürülmesinde. Her türlü cinsellik 4 demek ki kaynağında varlığın sürdürülmesi gereksinimini doyurur. Sevişme (başka canlılarda da görülmekle birlikte), üreme kökenli cinselliğin insana özgü toplumsallığında estetize edilmiş, dönüşmüş biçimidir. Cinselliğin yüzeydeki görünümü olan bedensel haz gibi, aşk ve sevgi de cinsellikten 5 farklı kaynaklara dayanır gibi görünmelerine karşın, köklerinde yaşar 4 Burada hemen belirtilmelidir ki, genelleşmiş değerlerden uzak ve farklı cinsellik yaklaşımlarının aşağılanması, insanların içerisinde bulundukları koşullara, özellikle de üretim tarzından doğan kültürel yaklaşımlara bağlıdır. Çünkü insanların toplumdaki yeri ve saygınlığı üretimdeki işlevleriyle belirlenmektedir. Bu düşünceyi izleyen Zerzan, özel mülkiyet ve sınıf ilişkilerinin tanınmadığı toplumsal yaşam biçimlerinde cinselliğin (özellikle kadının) aşağılanması, kadının ikinci sınıf ve cinselliğin de kötü görülmesine rastlanmadığını belirtmektedir. Zerzan, John, Gelecekteki İlkel, çev. Cemal Atila, İstanbul:Kaos Yay., 2000, s. 36-37. 5
yaşam içgüsü, sevginin ise gerçeklik ya da olgusallık içeren bir toplumsallık güdüsü taşıdığını anlatmaktadır. Baskıcı olmayan koşullar altında, cinsellik Eros’a “büyüme” eğilimindedir. Öte yandan Eros kendini kalıcı bir düzende ebedileştirmeye çabalamaktadır. Ayrıntılar için bkz. Marcuse, Herbert, Eros ve
Yüklə 265,48 Kb. Dostları ilə paylaş:
|