Commitment without borde ers antisemitizmi Önleme ve Holokost Eğitimi Kılavuzu

26
TEORİ
İsrail Eleştirisi ve  
Antisemitizm
METİN 
Dr. Rosa Fava
2015 yılının nisan ayı sonlarında Nepal’de art arda gelen deprem-
lerde dokuz binden fazla insan yaşamını yitirdi. Aşağıda ilk olarak 
Nepal’daki deprem bağlamında İsrail’i hedef alan eleştiri ve iftiralara 
dair birkaç örnek sergilenmekte. Bunu takiben İsrail eleştirisinin an-
tisemit fikir ve motivasyonlarla bağlantısına, bu fikir ve motivasyon-
ların tipik tezahür etme biçimlerine ve antisemit düşünce kalıplarını 
teşhis etme olanaklarına eğilmekteyiz. Son olarak incelenen örneğe 
geri dönerek bir sonuç çıkarılmakta.
Eleştiri Vesilesi Olarak Felaket Yardımı
Nepal’deki deprem ve uluslararası kurtarma çabaları hakkındaki ilk 
haberleri hemen takiben, sosyal medya ve internette, çeşitli dillerde, 
İsrail’in  yardım  operasyonunun  sert  şekilde  eleştirildiği  ve  iftiraya 
uğradığı paylaşımlar dolaşıyordu. Bunların çoğundaki ana suçlama, 
İsrail’in Nepal’e yardım ettiği ama Gazze’ye etmediği idi. İnsan Hak-
ları İzleme Örgütü Müdürü Kenneth Roth, Twitter’a şunları yazıyor-
du: “Uzaktaki bir insanlık felaketine el uzatmak, yakındaki Gazze’de 
İsrail yapımı olandan daha kolay. Ablukayı kaldır!” (26 Nisan 2015) 
İsrail’deki Haaretz gazetesinin az çok aynı, ama daha da keskin olan 
başlığı şu şekildeydi: “Gazze’de öldür, Nepal’de kurtar: İsrail’in iki 
yüzlü ahlakı” (Gideon Levy, 30 Nisan 2015).
 
Bir diğer suçlama, İsrail’in sadece kendi vatandaşlarını (turist-
leri) kurtarmak istediği şeklindeydi. Ayrıca hamile olan kiralık anne-
lerin, Nepalli ve Hint annelerce İsrailli eşcinsel çiftler için doğurul-
muş bebeklerin naklinden hareketle, tüm yardım operasyonunun sırf 
bu ülkeden bebek kaçırmak için bir kamuflaj olduğu yalanı türetildi. 
Bir İran kanalı ile Venezuela devlet televizyonunun bu hafif akıldışı 
“haber”i ortaklaşa üretirken,
45
 başka yorumcular kiralık anneliğe dair 
sömürünün İsrail’in veya Yahudilerin tavır ve eylemleri için tipik ol-
duğu konularında eleştiriler yazmakla sınırlı kalıyordu. 
 
45  http://www.jpost.com/Israel-News/Israeli-aid-to-Nepal-was-cover-for-ba-
by-trafficking-402700
Nihayet,  aşağıdaki  imalı  ifadeleri  içeren  ve  şu  ve  bu  yanın  vurgu-
landığı komplo fantezileri de eksik değildi: Depremler “yüksek fre-
kanslı ışınlar” yoluyla oluşturulabilir ve silah olarak kullanılabilir / 
Nepal stratejik açıdan önemli bir yerdir / ABD’nin Tahiti’deki insani 
“işgali” / Uluslararası organ mafyası / İsrail’in Nepal’de hiçbir ülkenin 
olmadığı kadar askeri var.
46
İsrail Düşmanı Eylemler ve Antisemitizm 
Yukarıda  bir  araya  getirilen  İsrail  eleştirisi  içeren  fikir  ve  tasvirler 
kalite bakımından çok farklılık gösteriyor; geleneksel çocuk ve bebek 
çalan  “Yahudi”  tasvirinde  olduğu  gibi  bazılarında  antisemit  içerik 
çok belirgin. Uluslararası iktidar politikaları eleştirisi kisvesi altında 
ABD ve İsrail’in kar ve iktidarlarını güvenceye almak için doğa fela-
ketlerine bizzat yol açtıkları şeklindeki fikirlerde de öyle. İsrail eleş-
tirisinin antisemitizmle harmanlanması fenomenine yönelik esasen 
iki görüş olabilir: 
   
—  Bir bakışa göre eleştirinin kendisi doğrudur; fakat beklenmeyen 
anlarda antisemit ifadeler ya da antisemit hıncı kışkırtan ifadeler 
de barındırır. Belki de Nepal’daki çocuk çalma asparagasını ya-
zan ve okuyanlar, tarihi çocuk hırsızlığı söylemini bilmeden, onu 
sadece günümüzdeki organ ve insan ticareti bağlamında anlıyor 
olabilirler. Bu ilk bakış tarzına göre, şayet İsrail düşmanı slogan-
larla Sinagog ve Yahudilere saldırılıyorsa, bu daha çok İsrail ile 
Yahudilerin farkına dair bilgisizlikten kaynaklıdır.
   
—  İkinci  bakış  açısına  göre,  antisemitizm  eleştirisinin  can  alıcı 
noktası, antisemitizmin kendine herhangi bir çıkış noktası arıyor 
olduğu tespitidir. Yardım operasyonları vesilesiyle gelen eleştiri  
yağmuru, İsrail’e yönelik hıncın devreye girdiğini gösterir ki, bu-
nun da arkasında antisemitizm vardır. İsrail politikasında İncil’- 
in  “seçilmiş  halk”ı  olmadan  kaynaklı  bir  üstünlük  inancı  gibi 
“Yahudiliğin özleri”nin ortaya koyulduğu şeklindeki düşünce de 
46  https://wissenschaft3000.wordpress.com/2015/04/30/war-das-erdbe-
ben-in-nepal-vor-wenigen-tagen-ein-haarp-angriff-eine-erdbebenbombe-es-be-
darf-einer-dringenden-genauen-prufung

---

27
TEORİ
Malte: “Bu tartışmada ‘önyargı’ kavramı 
bana göre fazla zayıf, fazla nesnel. ‘Hınç’, 
benim görüşüme göre daha uygun çünkü 
onda duygusallık daha görünür oluyor. 
Psikolojik açıdan utanma ya da suçluluk 
duygusu bir eylem temelinde ortaya çık-
mak zorunda değil, toplumsal güçsüzlük 
sonucu da gelişebilir. Benim açımdan bu 
boyut düşünüşlerimizi başka bir düzlemde 
de gözden geçirebilmemiz için önemli.”
Derviş: “Hedef gruba ulaşmak için, daha 
duygusal yüklü olan ‘hınç’ kavramını ele 
almak amaca daha uygun. Duygu hedef 
gruba ulaşmak için anahtar işlevi görüyor.”   
bu  kapsamdadır.  Nitekim  güya  yine  bu  nedenle  İsrail  sadece 
kendi  vatandaşlarını  kurtarmıştır.  Bu  ikinci  bakış  açısına  göre, 
Sinagoglara ve Yahudilere saldırılar, İsrail eleştirisindeki antise-
mit çekirdeği açığa vururlar.
Haziran 1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan sonra İsrail düşmanı tavır-
ların  tanıdık  antisemit  şablonlarla  ifade  edilmesinin  sonucu,  İsrail 
düşmanlığının  veya  anti-siyonizmin  antisemitizm  olarak  somutlaş-
ması ve belli (yeni) bir antisemitizm biçiminin belirmesi oldu. Bu- 
nunla birlikte anti-siyonizm nitelemesi son zamanlarda çok anlam-
lılığı  nedeniyle  ve  Yahudi  anti-siyonizmine  işaret  edilerek  sıklıkla 
reddedilmekte.
47
 
 
Yahudi devletine yönelik yaygın eleştiriye dair bir açıklama da 
Holokost’tan  sonra  doğrudan  antisemitizmin  kalıcı  şekilde  gözden 
düşmüş olması ve bu nedenle Yahudi düşmanlığının yeni bir biçimi-
nin gelişmiş olmasıdır. Bir diğer gelişme de bununla yakından ilişki-
liydi: 68 Hareketi ve sömürgelerin bağımsızlaşması yoluyla, sol an-
tikapitalist ve antiemperyalist pozisyonların yaygınlaşması. Burada, 
oldukça basitleştirilmiş bir kapitalizm eleştirisinden hareketle, İsrail, 
kapitalist bir baskı aracı ve ABD’nin emperyalist hegemonyasının ön 
karakolu sayılıyordu. Uluslararası dayanışmanın öznesi olarak ulus-
lararası işçi sınıfının yerine ezilmiş halklar geçtikçe ve iktidar yerine 
yabancıların iktidarıyla mücadele edildikçe, kapitalizme ve ABD’nin 
tahakkümüne  karşı  sağ  ve  sol  muhalefet  daha  fazla  buluşma  im-
kanı buluyordu. Bu buluşmaya, öncelikle sömürgeciliği, yabancıla- 
rın “Müslümanlar”a tahakkümü ve onların kaynaklarının sömürülme- 
sini Batı politikasının temel güdüsü olarak gören İslami akımlar da 
dahil oluyordu.
İsrail’i Eleştiren İfadelerde Antisemitizmi Analiz Edebilmek 
İçin Yardımcı Araçlar
İsrail’in eylemlerinin veya İsrail’deki koşulların tenkitinde, antisemit 
ifadeleri  eleştirel  olanlardan  ayırt  edebilmek  için,  son  zamanlarda 
öncelikle iki yardımcı araç yaygınlık kazandı: Natan Scharansky’nin 
“üç  kriter  testi”  ve  bundan  bir  yıl  sonra  gelen  “Avrupa  Irkçılık  ve 
Yabancı Düşmanlığını Gözlemleme Şubesi”nin beş noktadan oluşan 
“çalışma tanımı.” Ne var ki, onun yerine geçen kurum olan “Avrupa 
Birliği  Temel  Haklar  Ajansı”  bu  tanımı  internet  sayfasından  2013 
yılında sildi.
 
Scharansky’nin  üç  kriteri  olan  şeytanlaştırma,  çifte  standart 
ve gayrimeşru  saymanın  temelinde, antisemitizmin  merkezi unsur-
larının  Yahudi  devletine  yansıtıldığı  tespiti  yatar.  İsrail’in  şeytani, 
47  Bir Yahudi devletinin kurulmasına karşı dini itirazlar veya bir Yahudi devleti-
nin antisemitizme ya da diasporada yaşayan Yahudilerin durumuna verilecek doğru 
yanıt  olmadığı  şeklindeki  politik  tavırlar  mevcuttur.  Bunlara  ek  olarak,  Siyonizm 
1947 Birleşmiş Milletler paylaşım planının sınırları ötesine geçmeyi hedefleyen bir 
yayılma ideoloji ve politikasıdır, Tevrat’taki sınırlara sahip “Büyük İsrail”i hedefler 
şeklindeki bir bakış açısı da bulunmaktadır. Bu şekliyle anti-siyonizm, öncelikle pay-
laşım planı sınırları dışında yerleşim kurulmasına ve toprak işgallerine karşı çıkar. 

---