163
V
Dünya yaranandan bizim günlərimizə qədər vərəsəlik
yolu ilə var-dövlətə sahib olan bəzi klanlar din xadimləri ilə
birləşərək özlərini insanların hakimləri elan etdilər. Cəmiyyətin
ürəyində qaralan bu köhnə yaranı yalnız cəhaləti aradan
qaldırmağa çalışmaqla sağaltmaq olar.
Vərəsəliklə var-dövlətə sahib durmuş insan yoxsulların
hesabına özünə mülk tikdirir. Keşiş imanlı icma üzvlərinin sü-
mükləri və qəbirləri üzərində məbəd ucaldır. Knyaz fəllahların
əllərini tutur, keşiş isə vaxt itirmədən onun ciblərini boşaldır.
Hakim tarlaların övladlarını qaşqabaqla süzür, yepiskop isə öz
təbəssümü ilə onlara təskinlik verir; və acıqlı pələngin baxışları
ilə canavar təbəssümü arasında sürü məhv olur. Hakim özünü
Qanunun şahı, keşiş isə – Allahın nümayəndəsi elan edir; və bu
ikisi arasında bədənlər çürüyür, ruhlar heç olur.
Livanın günəşdən bol, bilikdən kasıb dağlarında
əsilzadələr və keşişlər kəndlini istismar etmək üçün birləşmiş-
lər. Yazıq kəndli isə özünü hakimin qılıncından və Keşişin
qarğışından qorumaq üçün torpağı şumlamağa və məhsulu
yığmağa məcburdur. Livanın varlısı öz sarayının qabağında
qürrələnərək xalqa: «Sultan məni sizə hakim təyin edib»,-
deyir. Keşiş isə qurbangahın yanında duraraq elan edir: «Allah
mənə sizin ruhlarınız üzərində hakimiyyət vermişdir». Və
livanlılar susurlar, zira, ölülər nə deyə bilər axı?
Şeyx Abbas ürəyinin dərinliyində keşişlərə çox
minnətdar idi. Çünki onlar xalqın biliyə doğru canatımlarını
boğmaqda və onun nökərlərində sözsüz itaət ruhunun bərqərar
olunmasında onun müttəfiqi idilər.
164
Xəlil və Məryəmin Eşq Taxtına yaxınlaşdıqları, Rəhilin
isə onlara şəfqətli bağlılıq dolu baxışlarla baxdığı gün Elias ata
şeyx Abbasa xəbər verdi ki, iqumen üsyankar cavanı öz
monastırından qovmuş, o isə Saman Raminin dul qalmış arvadı
Rəhilin evində məskunlaşmışdır.
Keşiş şeyxə verdiyi məlumatın kasadlığından narazı olsa
da dil boğaza qoymurdu:
– Monastırdan qovulmuş şeytan dönüb mələk olmayacaq
və kəsilib ocağa atılmış əncir ağacı da dönüb meyvə vermə-
yəcək bir daha. Əgər biz kəndi bu heyvanın nəcisindən təmiz-
ləmək istəyiriksə, qovmaq lazımdır onu burdan, necə ki, mo-
narxlar elədilər.
Şeyx maraqlandı:
– Sən əminsənmi ki, bu cavan oğlan mənim adamlarıma
pis təsir göstərəcək? Bəlkə, yaxşı olar ki, onu üzümlüklərdə bir
işə qoyaq? Bizə güclü kişilər lazımdı.
Keşişin üzünə narazılıq ifadəsi qondu. Saqqalını
sığallayaraq kəskin eitirazını bildirdi:
- Əgər o işləyən olsaydı, onu monastırdan qovmazdılar.
Monastırda oxuyan bir tələbə dünən mənim evimdə qonaq idi.
Və o dedi ki, bu cavan oğlan – kafirdir. O, iqumenin qoyduğu
qaydaları pozmuşdur: monarxlar arasında təhlükəli ideyalar
yayırmış.
Tələbə mənə bu ara qarışdıranın nə dediyini də söylədi:
«Monastırın tarlalarını, üzümlüklərini və gümüşünü verin ka-
sıb-kusuba, özünüz isə səpələnin dünyaya, biliyə ehtiyacı olan
insanlara kömək edin; bu cür eləsəniz Göydəki Atamıza xoş
olar».
165
Bu sözləri eşidən şeyx Abbas öz qurbanını parçalanmağa
hazır pələng kimi dik atıldı, özünü qapıya atıb bütün nökərlə-
rini yanına çağırdı. Otağa üç nökər daxil oldu və şeyx sə-
rəncamını verdi:
– Saman Raminin dul qadını Rəhilin evində cavan oğlan
yaşayır. Əlini-qolunu bağlayıb gətirin onu bura. Əgər qadın
etiraz etsə, saçından tutub sürüyün onu da gətirin bura, zira,
şərə kömək edənin özü də şərdir.
Nökərlər onun qarşısında baş əyib tələsik Rəhilin evinə
yollandılar. Keşiş və şeyx isə Xəlil və Rəhili necə
cəzalandıracaqlarını götür-qoy başladılar.
VI
Gün batmışdı artıq. Gecə düşmüş və qara bələnmiş mis-
kin daxmaları qaranlığa qərq etmişdi. Nəhayət göydə ulduzlar
da göründü, ölüm ayağında görünən əbədiyyət ümidləri kimi.
Qapı və pəncərələr bağlanmış, lampalar yandırılmışdı. Fəllah-
lar ocaqlarının başında qızınırdılar.
Rəhil, Məryəm və Xəlil kobud taxta stolun arxasında şam
yeməyinə oturmuşdular ki, qapı döyüldü və içəri üç nəfər daxil
oldu. Rəhil və Məryəm qorxdular, Xəlil isə onları sakit qarşıla-
dı, sanki onların gəlişini gözləyirmiş kimi. Şeyxin nökərlərin-
dən biri Xəlilə yaxınlaşaraq əlini onun çiyninə qoydu və
soruşdu:
– Monastırdan qovulan adam sənsən?
Xəlil cavab verdi:
– Bəli, bu mənəm. Sənə nə lazımdır?
166
– Bizə əmr edilmişdir ki, səni həbs edib şeyx Abbasın
evinə aparaq. Əgər müqavimət göstərsən səni qarın üstü ilə
kəsilmiş qoyunu sürüyən kimi sürüyəcəyik.
Rəhilin rəngi qaçdı:
– O nə cinayət eləyib ki, onu bağlayıb aparmaq
istəyirsiniz?
Hər iki qadın göz yaşları içində yalvarır, cavana
qıymamağa çağırırdılar:
– O təkdir, siz isə üç nəfər. Onun əl-qolunu bağlayaraq
ona əzab vermək qorxaqlıqdır.
Kişilər qızdılar və onlardan biri qışqırdı:
– Bu kənddə heç bir qadın şeyxin əmrinə qarşı çıxmağa
cəsarət etmir!
O, kəndiri çıxarıb Xəlilin əllərini bağlamağa başladı.
Xəlil başını dik tutdu və kədərli bir təbəssüm göründü
onun dodaqlarında, bu sözləri deyərkən:
– Mənim sizə yazığım gəlir. Zira, siz sizin əlinizlə məz-
lumları əzən insanın əlində kor bir alətsiniz. Siz- cəhalət qulla-
rısınız. Dünən mən sizin kimi idim və sabah siz də azad idraklı
olacaqsınız mənim kimi. Aramızda dərin uçurum var bizim. Bu
uçurum mənim harayımı eşidilməz edir və gizləyir məni siz-
dən. Odur ki, nə eşidə bilirsiniz məni, nə görə. Mən sizin qarşı-
nızdayam, bağlayın mənim əllərimi və necə lazım bilirsiniz, elə
də eləyin.
Nökərlər onun sözlərindən təsirlənmişdilər. Xəlilin səsi
sanki onlarda yeni bir ruh oyatmışdı, lakin şeyx Abbasın səsi
də onların qulaqlarında səslənir və verilmiş əmri yerinə
yetirməyi tələb edirdi. Onlar danışmadan onun əllərini
bağladılar və ürək ağrısı ilə onu bayıra çıxartdılar.
Dostları ilə paylaş: |