Cumhuriyyet Kitab indd
Yüklə 7,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- N.Yusifbəylinin imzası ilə 1919-cu ildə dövriyyəyə buraxılmış Azərbaycan pulu.
- N.Yusifbəyli Tifl isdə sənəd imzalayır. 1919-cu il. Azərbaycanda mətbuat, söz azadlığına toxunan N.Yusifbəyli çıxışında
- harada ictima edərsə etsin, yalnız bir məsələ vardır ki, ona əl uzatmağa dözmək olmaz, edilə bilməz. O da Azərbaycanın istiqlaliyyəti
- “Rusiyada hansı par- tiya qalib gələcək, hansı adamlar iş başına keçəcək, bu, bizim vəzifəmiz
- (bolşevik Rusiyası, menşevikmi, yoxsa birimiz olsun) bizim daxili işləri- mizə qarışmamalıdır. Biz Rusiyadan yalnız bunu tələb edirik. Bu da bizim
NƏSİB BƏY YUSİFBƏYLİ 87 Karkünlükdən əlavə xüsusi təbiətində Hafiz Əleyhirrəhmətin “badustan mürü- vvət, badüsmənan mədara” kəlami-hikmətamiz məfadinə müvafiqət edən və bununla bərabər həqqi na həqqə verməməkdə sahibi-səbat olan bir mizacə malik olduğunu da o zatı yaxından tanıyanlara məlumdur. İdareyi-məmləkət işindəki təcrübəyə gəlincə Azərbaycan istiqlalı elanı günündən bəri bir nazir məqamında qalaraq təbiidir ki, bu mühüm işdə tam bir vüquf sahibi olub, işin nərədən başlandığından, nə yerdə qaldığından və nə yolda davam etdirmək lüzumundan kəmalincə müxbirdir. Məsləki siyasinə gəlincə, əsl demokrat və geniş nəzərli səmimi bir millətpərəst olduğu Müsavat Partiyasına mənsubluğu- na görə deyil, bəlkə özünün tərzi məişətindən qövl və felindən görünən aşkara bir həqiqətdir. N.Yusifbəylinin imzası ilə 1919-cu ildə dövriyyəyə buraxılmış Azərbaycan pulu. Bu üzdən idarəyi-ümur məmləkətdə məqami-riyasətin karkünkardan və sahibi-təcrübə olan sınanmış bir millətpərəst əlinə tapşırılmasından nasıl məm- nun olub da gələcəyə xoş nəzərlə baxın“ 29 .
Parlamentinin növbəti iclası keçirildi. İclasda yeni hökumət kabinəsinin təşkili haqqında Nazirlər Şurasının Sədri N.Yusifbəylinin məktubu oxundu. Sonra N.Yusifbəyli çıxış etdi. O, kürsüyə çıxanda alqışlarla qarşılandı. N.Yusifbəyli çıxışında böyük bir məsuliyyəti üzərinə götürdüyünü, Azərbaycan 29 Ü.Hacıbəyli. Yeni kabinə təşkilinə dair. “Azərbaycan” qəzeti, 19 mart 1919, №140. CÜMHURİYYƏT QURUCULARI 88 İstiqlalı elanından bu günə qədər millətin müstəqil yaşamağa layiq olduğunu qeyd etdi. Nəsib bəy bildirdi ki, Azərbaycan türkləri yaxın zamanda dünyanın mədəni millətləri sırasına da daxil olacaqdır. Baş Nazir çıxışında Azərbaycanın ayrılmaz bir hissəsini təşkil edən Lənkəran qəzasının özgələr əlində olduğunu, 100 minə qədər vətəndaşın həyatına qəsd edildiyini, Tifl is və İrəvan vilayətlə- rində olan torpaqlarımıza göz dikənlərin olduğunu söylədi. O, bildirdi ki, torpaq məsələsinin də qəti surətdə həllinə tərəfdardır. Bundan ötrü torpaq işlərinə aid bütün vəsaitləri, təklifl əri toplayıb parlamentin müzakirəsinə təqdim etməliyik və hökumət bu məsələdə zəhmətkeşlərin hüquqlarını müdafiə edəcək, fəh- lələrin haqqını müdafiə, özünü sığorta üçün qanunlar hazırlayacaq.
dir. Bu xüsusda zənn edirəm hər kəsdən biz irəli getdik. Azərbaycanda görülən bu hürriyyətlər dünyanın heç bir tərəfində mövcud deyildir. Hökumət təbii, müqəd- dəs olan bu hürriyyətləri mühafizə edəcəkdir. Hər kəs nə yazarsa yazsın, hər kəs nə istərsə söyləsin, harada ictima edərsə etsin, yalnız bir məsələ vardır ki, ona
30 . 30 “Azərbaycan” qəzetində Parlament hesabatları və şərhlər (noyabr 1918 – aprel 1920) I c. B., 2015, s. 632. NƏSİB BƏY YUSİFBƏYLİ 89 N.Yusifbəyli çıxışında bildirirdi ki, cinayət işlədən hər vətəndaş qanun qarşı- sında cavabdehdir və hansı mövqe tutmasından asılı olmayaraq cəzalanacaqdır, bundan ötrü isə Ədliyyə məhkəmələri xalqa yaxın və milli bir ruhda olmalıdır. N.Yusifbəyli proqram xarakterli bu çıxışında maarif, təhsil məsələlərinə toxundu, milli məktəblərin tərəqqisi vacibliyini, ibtidai məktəblərin açılması- nı, sənaye məktəblərinə ayrıca diqqət olunacağını, mövcud məktəblərin bir hissəsinin milliləşdiriləcəyini, digər hissəsinin isə qeyri-müsəlmanlar üçün rus dilində olacağını, müəllim ehtiyacı səbəbindən xaricdən müəllimlər dəvət ediləcəyini, dərs kitablarının azlığına görə maarif nəzarətinin bu sahədə çalı- şacağını qeyd etdi. N.Yusifbəyli Azərbaycanda ali təhsil sisteminin də düşünüldüyünü, ali zi- raət məktəbi qanun layihəsinin hazırlanıb təqdim edildiyini də söylədi. O,Tif- lisdəki Mavərayi-Qafqaz universitetinin Bakıya köçürülməsi üçün müzakirələrin aparıldığını, sentyabrın əvvəllərindən tədrisin burada davam etdiriləcəyinə səy göstərilməsi haqqında məlumat verdi. Bakıda fəaliyyət göstərəcək universitet- də doğma dilimizin, tariximizin, ədəbiyyatımızın inkişafına kömək edən kursla- rın açılacağını bildirdi. O, həmçinin, çıxışında “bizim sərvətimiz, rifah halımız neft ticarətinə bağ- lıdır” fikrini önə çəkir, neftimizin ən böyük bazarı olan Rusiyanın yolunun bağlı qaldığını söyləyirdi. Eyni zamanda Rusiyanın Azərbaycan neftinə böyük ehtiyacı olduğunu, “Astraxan tərəfdən ticarət qapılarının açılması” təklifini irəli sürərsə, müəyyən şərtlərlə qəbul ediləcəyini bildirirdi. O, deyirdi: “Rusiyada hansı par-
. N.Yusifbəyli Astraxan yolu açılarsa, 200 milyon pud nefti ixrac edib, nəticədə iki milyarda qədər pul əldə etməyin mümkünlüyünü bildirdi. O, çıxışında bir ma- raqlı məqamı da önə çəkdi: “Əgər nefti yalnız öz pulumuza sataraq, indiyə qədər buraxdığımız pulun cəmini toplamış olacağımızdan, nəticədə təbbi pulumuzun etibarı yüksələr” 32 .
“Azərbaycan” qəzetində Parlament hesabatları və şərhlər (noyabr 1918 – aprel 1920) I c. B., 2015, s. 636. 32 Yenə orada, s. 636-637. Yüklə 7,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|