Cwfwr Cabbarl\. Se[ilmi] Wswrlwri

9

QAT|}|Q SWSLWR. Kim? Nw?

G&LG&N (

Yanarda`\n ayaqlar\na qapanaraq). Elbwyimiz bac\m\ borc yerinw alm\]d\.

Bac\m da dayanmam\], qa[m\], o da =z adamlar\ ilw gwldi. Atam\ yaralad\lar, bac\m\ da

=ld^rd^lwr, g=z^m^n qaba`\nda do`rad\lar. Aman, mwnw bir k=mwk, siz, ey islamlar,

atw]pwrwstlwr, xristianlar, dinlilwr, dinsizlwr, mwnw bir k=mwk, =ld^rd^lwr, do`rad\lar…

Pwrdw

Yeddinci g=r^]

(Altunbay\n evi. Altunbay, Solmaz vw Elxan.)

ALTUNBAY (

sinirli ). Maraql\d\r, zavall\, miskin bir qulda bu qwdwr cwsarwt, [ox

maraql\d\r! Swn s=ylw, barma`\nda atw]gah\n m^qwddws ^z^y^n^ gwzdirwn, g=zlwrindw

H^rm^zd^n mwsum g=zwlliyini twmsil edwn odlar gwlini, swndwmi onu sevirswn?

SOLMAZ. Mwn he[ bir ]ey bilmirwm.

ALTUNBAY. And i[irwm g^nw]in i]\ql\ tellwrinw, dediyinizdw bir kwlmw yalan olsa, hwr

ikiniz mwhv olacaqs\n\z. O da, swn dw!

SOLMAZ. Mwn he[ bir]ey bilmirwm, mwni yaln\z onun s=zlwri maraqland\r\r.

ALTUNBAY. Bwli, onun s=zlwri [ox maraql\d\r. Mwn dw swni daha art\q xo]land\rmaq ^[^n

onun f^sunkar dilini dibindwn kwsdirib atd\raca`am. Yox, yox, hwr ikiniz mwhv

olacaqs\n\z, mwnim verwcwyim cwza [ox a`\r olacaqd\r.

SOLMAZ. Mwn ona qar]\ he[ bir ]ey d^]^nm^rwm.

ALTUNBAY. Solmaz, Solmaz! Mwnim bu ad\m\, bu q^vvwt vw iqtidar\m\ belw miskin bir

k=lwyw dwyi]mwyin nw qwdwr ac\d\r!

SOLMAZ. Altunbay, a`am\z…

ALTUNBAY. Solmaz, zavall\, swn mwhv olacaqsan. (

Elxana.) Yax]\, swn s=ylw, wziz filosof,

s=zlwrin yar\m[\q qald\.

ELXAN. Mwnim swnw deywcwk bir s=z^m qalmad\.

ALTUNBAY. Yaln\z oras\n\ mwnw anlat ki, swn kimswn?

ELXAN. Mwn… Mwn d^nyada swadwt yarada bilwcwk ulu bir q^vvwt…

ALTUNBAY. Ha-ha-ha! (

{a`\r\r.) Tor`ut! (Tor`ut girir.) Tor`ut! Swn s=ylw, bu zavall\

kimdir?

TOR~UT. O sizin k=lwnizdir, a`am\z.

ALTUNBAY. Haradan vw necw al\nd\?

TOR~UT. Hwrrac bazar\ndan, wlli dirhwmw.

ALTUNBAY. E]idirswnmi? Mwn ona nw edw bilwrwm?

TOR~UT. Hwr bir ]ey, a`am, ba`\]laya bilwrsiniz…

ALTUNBAY. Ne[in oradan ba]lay\rsan, al[aq, yaramaz! (

Hiddwtlw k=ks^ndwn vurur,

Tor`ut y\x\l\r.) K=ks^ndw k=lw qwlbi d=y^n^r.

TOR~UT. A`a, =ld^rw bilwrsiniz, bo`dura bilwrsiniz, quyuya atd\ra bilwrsiniz, diri-diri yerw

basd\ra bilwrsiniz.

ALTUNBAY. E]idirswnmi?

ELXAN. Qoy bunlar\n ham\s\na hwyat vw m^hit utans\n.

---

10

ALTUNBAY. Swn anla ki, swnin b^t^n varl\`\n mwndwn as\l\d\r. Istwdiyim q\rp\mda qara

torpaqlara d=nwcwkswn.

ELXAN. Bilirwm. Ancaq mwndwn nw istwyirswn?

ALTUNBAY. Hwlw dur. Swndw do`rudan da bir wr ^rwyi varsa, a[\q s=ylw: Solmaz\ [oxmu

sevirswn?

ELXAN. Bwli, [ox! Onsuz varl\q mwnim ^[^n bir he[, ya]ay\] mwnas\zd\r. Hwr bax\]\nda

yeni bir d^nya g^l^mswywn bu bay`\n f^sunkar g=zlwri, hwr g^l^]^ndw bir hwyat [\rp\nan

bu incw, titrwk dodaqlar\, hwr g=r^n^]^ndw yeni bir wmwl, yeni bir dilwk parlayan bu ilahi

heywti sevmwmwk m^mk^nm^? Daha nw soru]acaqsan?

ALTUNBAY. Uf, dwh]wt! Nankor, qara^zl^ nankor… Evindw ya]ad\`\n, [=rwyini yediyin

bir adama…

ELXAN. Yediyim bu [=rwyi mwn becwrmi]wm. Oturdu`un bu geni] saray\n da]lar\

wllwrimin qabarlar\ndan yap\lm\], torpa`\ al\n twrimlw, g=z ya]lar\mla yo`rulmu]dur.

ALTUNBAY. Demwk, mwnim he[ bir ]eyim yoxmu]!

ELXAN. Yox.

ALTUNBAY. Yoxsa =zgwnin ni]anl\s\na vuruldu`un da…

ELXAN. Swnin ni]anl\n yoxdur. Barma`\nda ^z^k gwzdirwn bir q\z, qab\r`as\nda dam`a

gwzdirwn bir =k^z, mwncw, birdir.

ALTUNBAY. Swncw Solmaz kimindir?

ELXAN. Hwr halda swnin deyil vw olmamal\d\r.

ALTUNBAY. Mwnim deyilsw, swninmi olmal\d\r?

ELXAN. Yox. Mwnim dw olmamal\d\r.

ALTUNBAY. O zaman kimin olmal\d\r?

ELXAN. Kimswnin. O ham\n\n, ham\ da onun olmal\d\r. O =z istwklwrinin, =z dilwklwrinin

olmal\d\r.

ALTUNBAY. +z istwklwrinin, [ox g=zwl. Swn bu qanunu haradan d^zwltdin?

ELXAN. B^t^n qanunlar\n he[nwliyindwn!.. Mwnim ^[^n d^nyada qanun adl\ bir ]ey

yoxdur. Wn b=y^k qanun—]wxsin azad dilwklwridir. Altunlar\n\ saxlamaq, haqs\zl\`\n\z\

do`rultmaq, a`al\`\n\z\ bwrkitmwk ^[^n uydurdu`unuz yapma qanunlar\, yalan dinlwri

mwn tan\m\ram. Mwnim tanr\m, ba]qalar\na zwrwr vermwz azad dilwklwrimdir.

ALTUNBAY. G=zwl dindir! Mwnim arvad\m mwnim olmaya da bilwrmi].

ELXAN. Swnin daimi bir arvad\n ola bilmwz. Mwn quru da]lara, cans\z ]eylwrw, dilsiz

heyvanlara belw fwrdlwrin yiywlik haqq\n\ qwbul etmwzkwn, insan ^zwrinw insan yiywliyini

sormaq g^l^ncd^r. Bir q\rp\m belw durarsa, hwyat ola bilmwz. Hwyat\n m^twmadi

y^r^]lwrindw hwr hwrwkwt bir twkam^l, hwr dwyi]iklik bir duy`u vw hwr duy`u bir dilwk

do`ururkwn, daimi nikahlardan dan\]maq—hwyat\n ax\n\n\ saxlamaq demwkdir. Bu g^n

swninlw olacaq qad\n, yar\n istwrsw ba]qas\ ilw ola bilwr.

ALTUNBAY. Bwli. Swnin dinin [ox maraql\d\r. Solmaz\ maraqland\ran da buras\ olmal\d\r.

O, Ba`dad xwlifwsinin hwrwmxanas\nda da bu s=zlwri say\qlayacaqd\r.

SOLMAZ. Aman allah! Bu ad bir iynw kimi mwnim ^rwyimw sanc\l\r. Yox, Altunbay, mwn

yaban[\ ellwrw wsir gwtmwkdwn isw, =z do`ma odlar\m\n qoynunda =lmwk istwyirwm.

ALTUNBAY. Bwli, Solmaz, ancaq bu yeni pey`wmbwr swni m^dafiw edwcwkdir.

ELXAN. Swn edwcwkswnmi?

---

11

ALTUNBAY. Mwn, b^t^n d^nyaya meydan oxuyan bir q^vvwtw qar]\ dura bilmwrwm. Onu

m^dafiw edw bilmwrwm.

ELXAN. Mwn isw edwrdim.

ALTUNBAY. Ax\ swn anla ki, bu [arp\]an q^vvwtlwrw qar]\ swn bir he[swn.

ELXAN. Lakin mwn bu he[liklw dw bir hwqiqwtwm.

ALTUNBAY. Elwmi? Mwnw bax. Swnin s=zlwrin [ox maraql\d\r. Swn he[ dw a`\ls\z deyilswn.

Hwyatda hwr kws aldana bilwr. Swn isw yalvar\b…

ELXAN. Aldand\`\m yox. Dediyim d^]^nd^klwrimdir. Yalvar\]\ isw mwndw g=rw

bilmwywcwksiniz.

ALTUNBAY. Elwmi? {ox g=zwl! Solmaz, bizi twk burax. (Tor`uta.) Swn dw get, [a`\raram.

(Solmaz vw Tor`ut gedirlwr.) Art\q yetwr. Mwn fikrimi dwyi]dim. Indi, yeni pey`wmbwr,

yax\n gwl, dinlw. Swn [ox mahir bir ni]an[\san. Sevdiyin q\z b^t^n =lkwnin wn g=zwl

q\z\—odlar gwlinidir. Biz gwlwcwkdw [arp\]ar\q. O, ^st^n [\xan\n olacaqd\r. Indi isw bir

twrwfdwn wrwblwr onu al\b Ba`dad xwlifwsi Mwmuna hwdiyyw g=ndwrmwk istwyirlwr. Bu

olmazsa, atw]gah onu qurban adilw yand\racaqd\r. Birincilwr s^ng^yw, ikincilwr isw xalq\n

kobud ba]s\zl\`\na dayan\rlar. Hwdwf bir, nwticw dw bir vw he[dir.

ELXAN. Swn q\z\llar\n\n da`\laca`\ndan qorxub q\m\ldanm\rsan.

ALTUNBAY. Mwnw bax. Swn [ox g=zwl bir natiqswn. Yurdumuzda [arp\]an q^vvwlwrw qar]\

swnin fwlswfwn wn kwskin bir q\l\ncd\r. Elxan bilwgwnli, swn Solmaz\ sevir ikwn, =z^ndw onu

qoruyacaq bir cwsarwt duyur iswn, and i[, wlbir [al\]aq… Ne[in susursan? S=zlwrin

do`rudursa, =l^mdwn qorxmursansa, and i[.

ELXAN. And i[irwm ki, mwn son g^n^mwdwk onu b^t^n varl\`\mla b^t^n d^nyaya qar]\

qoruyaca`am. Ancaq swnsiz!

ALTUNBAY. Ne[in?

ELXAN. {^nki bizim gedwcwyimiz yollar ba]qa-ba]qad\r.

ALTUNBAY. Halbuki mwn swnin mwnwvi q^vvwt vw cwsarwtini maddi k=mwyimlw g^clwndirw

bilwrdim. Swn do`ru[u bir pey`wmbwr dw olsan, altunsuz bir i] g=rw bilmwzswn.

(Swhnw ard\ndan bir inilti qopur vw getdikcw ac\ bir fwryad ]wklini al\r.)

ELXAN. Mwn b^t^n hwyat fwlswfwsini g^cs^zlwrin, yoxsullar\n yalvar\]\, g^cl^lwrin,

varl\lar\n mwrhwmwti vw swxavwti ^zwrindw quran say`\s\z pey`wmbwrlwrin mwntiqsizliyini

twkrar etmwk istwmirwm. Mwn g^cs^zlwrin, yoxsullar\n taleyini g^cl^lwrin, varl\lar\n

mwrhwmwt vw swxavwtinw deyil, onlar\n =z wllwrinw tap]\r\ram. D^nyada wbwdi swadwti,

azadl\`\, sevgilwri, birlik vw qarda]l\`\ twrwhh^mlwr, swdwqwlwr d^zwltmwywcwkdir. Izlwdiyim

sevgi, birlik vw qarda]l\q d^nyas\ qurulmad\qca, mwn ac o`ruluqlar\, yolbasarl\qlar\

do`ruldur, b^t^n hwyata ba]s\zl\q bildiri]i verir, b^t^n wski d^nyaya qar]\ hwrb a[\ram.

Budur mwnim gedwcwyim yol, istwswn, mwnimlw gedw bilwrswn.

ALTUNBAY. Elxan bilwgwnli, cocuq olma. Altunsuz d^nya ke[inmwz. {iyin-[iyinw gedw

bilwcwyimiz yolu ay\rma. Mwn altunlar\mla swnw gizli k=mwk edw bilwrwm.

ELXAN. Mwnimlw gedwcwk olsan, swni xalqdan ay\ran bu altunlardan, bu sans\z swrvwtdwn

bir q\rp\mda vaz ke[ib, yola [\xmal\san.

---