DahiveDindar indd

•48•

ben kullanılır, dolayısı ile bu kullanımdan Evren’in 

Tanrı’sının Baba olduğunu anlıyoruz, yani üçleme-

deki  Baba,  Evren’in  gerçek  Tanrı’sıdır.  Pantokra-

tor sıfatının modern Hıristiyanlar tarafından İsa’ya 

atfediliyor olması çok ilginçtir, zira İncil’de İsa’ya 

Pantokrator  sıfatı  verilmemekte,  bu  sıfat  sadece 

Baba’ya layık görülmektedir. Newton, burada, ge-

çen bölümde göz attığımız metinde yaptığı gibi Tan-

rı kelimesinin mutlak ve görece manada kullanılabi-

leceğine dikkat çekiyor. Bu da üçlemeye bir gönder-

medir, zira İncil’de bazı yerlerde İsa’ya Tanrı diye 

seslenilmektedir. Newton’a göre bu “tanrı” kelime-

sinin  yüceltmek  amacıyla  kullanılan  görece  versi-

yonudur, ki aynı zamanda İncil’de İsa dışındaki ki-

şiler için de kullanılır. Newton’un Tanrı’ya atfetti-

ği Benim Tanrım, İsrail’in Tanrısı, Tanrıların Tanrı-

sı gibi sıfatlar İncil’den alıntıdır.

6. Paragraf: Newton bu paragrafta üçlemeye iki 

itirazda daha bulunuyor. Öncelikle kişilerin bölüne-

meyeceğini söylüyor. Bilindiği gibi üçlemeyi savu-

nanlar Tanrı’nın  üç  kişiye  bölündüğünü  iddia  edi-

yorlar. Kişilerin bölünmeyeceğine inanan Newton, 

bu  şekilde  Tanrı’nın  da  birkaç  kişiliğe  bölüneme-

yeceğini ima ediyor. İkinci itiraz, Tanrı’nın her za-

man ve her yerde aynı olmasıyla ilgilidir. Üçlemeye 

göre Tanrı bazı yerlerde ve zamanlarda İsa, bazı yer 

ve  zamanlarda  Baba  olarak  gözüküyor.  İşte  New-

---

•49•

ton, Tanrı’nın her zaman ve her yerde aynı olduğu-

nu  vurgulayarak  üçlemeye  gizlice  karşı  çıkmakta-

dır. 6. Paragrafın son cümlesi ise yerçekiminin arka-

sında Tanrı’nın olabileceği hissini uyandırıyor.

7. Paragraf: Bu bölümde Newton, Tanrı’nın be-

deninin olamayacağını söyleyerek üçlemeyi reddet-

tiğini daha net ortaya koyuyor. Hatta Tanrı’ya yakış-

tırdığımız insani özelliklerin bile dolaylı oldukları, 

gerçeği  tam  yansıtmadıkları  vurgulanarak  İsa’nın 

Tanrı  olamayacağı  açıkça  ortaya  konuluyor.  New-

ton, paragrafın sonunda Tanrı’nın bilimin bir parça-

sı olması gerektiği konusunda bizi uyarıyor. 

---

•50•

Gerçek Din’in Kısa Bir Planı

(Isaac Newton)

•••

D

in  kısmen  temel  ve  değişmez,  kısmen  de 

tesadüfî  ve  değişkendir.  İlk  din Adem,  İdris, 

Nuh, İbrahim, Musa, İsa ve bütün azizlerin dinidir 

ve  iki  kısımdan  oluşur,  bizim  Tanrı’ya  karşı  olan 

görevimiz ve insanlara karşı olan görevimiz, diğer 

bir deyişle takva ve dürüstlük, takvaya ben burada 

Tanrı’ya adanma ve insaniyetlik diyeceğim. 

Tanrı’ya Adanma Hakkında

Tanrı’ya  adanmak,  Tanrı’yı  bilmek,  O’nu  sevmek 

ve  O’na  tapmaktan  oluşur.  İnsaniyetlik  insanlara 

karşı sevgi, dürüstlük ve iyi niyetten oluşur. Rabbi, 

senin Tanrı’nı, bütün kalbinle, bütün ruhunla ve bü-

tün aklınla sevmelisin: bu ilk ve en önemli emirdir, 

ikincisi de komşunu kendini sevdiğin gibi sevmeli-

sin. Bütün yasa ve peygamberler bu iki emre bağlı-

dır. (Matta 22) On Emrin ilk dört emrinde birincisi, 

son altı emrinde de ikincisi emredilmiştir. 

---

•51•

Ateizm Hakkında

İlkinin karşıtı beyan olarak ateizm, pratik olaraksa 

putperestliktir. Ateizm insanlık için o kadar anlam-

sız ve iğrençtir ki hiçbir zaman fazla savunucusu ol-

mamıştır. Bütün kuşların, hayvanların ve insanların 

sağ ve sol taraflarının aynı olması (bağırsakları ha-

riç) ve sadece iki gözlerinin olması ve yüzlerinin iki 

tarafında başka göz olmaması, kafalarının iki tara-

fında sadece iki kulak olması ve burunlarında sade-

ce iki delik olması, göz arasında başka hiçbir deli-

ğin olmaması ve burnun altında bir ağız olması ve 

iki ön ayak veya iki kanat veya omuzlarında iki el 

olması ve bir kalçanın biri bir tarafında diğeri diğer 

tarafında iki ayak olması ve daha fazla olmaması te-

sadüfen olabilir mi? Hepsinin dış şeklindeki bu dü-

zen  bir  Sanatçı’nın  gaye  ve  düzenlemesi  olmadan 

nasıl ortaya çıkmış olabilir? Her türlü canlının göz-

lerinin köküne kadar transparan olması ve gözlerin 

vücutta, dış tarafında katı transparan deriler olan ve 

transparan sıvılarla dolu ortada kristal lens olan ve 

lensin önünde bebeği olan tek yer olması, hem de 

hepsinin görmeyi olanaklı kılacak düzgün şekle sa-

hip olması, hiçbir Sanatçı’nın onları tamir edeme-

mesi neye bağlanacaktır? Kör şans, ışığın var oldu-

ğunu  ve  onun  kırılmasını  biliyor  muydu  ve  bütün 

varlıkların gözlerini bunu  garip  bir  biçimde kulla-

nacak  şekilde  mi  düzenledi?  Bu  ve  bunun  benze-

---

•52•

ri düşünceler her zaman insanoğlunu her şeyi yara-

tan, her şeye gücü yeten ve o yüzden korkulması ge-

reken bir varlığın olduğuna ikna etmiştir ve her za-

man ikna edecektir. 

Putperestlik Hakkında

Putperestlik daha tehlikeli bir suçtur, çünkü kralla-

rın  otoritesi  buna  eğilimlidir  ve  çok  yanıltıcı  gös-

terişlerle insanlığa bunu ima ederler. Kralların ölü 

atalarının gördükleri hürmete zaafları vardır: Kah-

ramanların ve azizlerin ruhuna hürmet etmek ve on-

ların bizi duyup bize yardım edebileceklerine inan-

mak  ve  onları  Tanrı  ile  insan  arasında  aracı  ola-

rak görmek ve onların onuruna ve hatırasına adan-

mış  heykel  ve  tapınaklarda  yaşamak  ve  genellik-

le  orada  eylemde  bulunmak  mantıklı  gözükür.  Ve 

bu, dinin en önemli kısmına aykırı olduğu için kut-

sal  kitaplarda  ayıplanmış  ve  bütün  suçların  en  iğ-

renci  ilan  edilmiştir.  Günahın  birinci  yönü  gerçek 

Tanrı’ya karşı olan hizmeti ihmal etmektir. Zira biri 

sahte tanrılara ne kadar fazla zaman ve özveri har-

carsa, gerçek Tanrı’ya o kadar az harcayabilir. İkin-

cisi, sahte ve taklit tanrılara, yani hayalet ve ölü in-

sanların ruhlarına ya da senin dualarını duyabiliyor-

muş, sana iyilik veya kötülüğü dokunacakmış takli-

di yaparak tanrıların haline getirdiklerine hizmet et-

---