Демо Сонэ Плайбажк
Yüklə 2,16 Mb. Pdf görüntüsü
|
Bu gün Iran adlanan məmləkət neft ölkəsi olmaqla yanaşı, həm də dünyada analoqu olmayan dövlət qurluşu sisteminə malikdir. Doğrudur ilk baxışda elə görünə bilər ki, bu dövlət qurluşu dayanaqlıdır. Belə ki, artıq 33 ildir ki, bu sistem Iranda yaşamaqda, bu və ya digər dərəcədə öz mövcudluğunu qoruyub saxlamaqdadır. Fəqət belə üsul-idarə ilə çoxmillətli dövləti uzun müddət yaşatmaq mümkün deyil. Çünki bu günkü dünya siyasi sisteminin əsasını demokratiya, plüralizm, liberalizm, sərbəst bazar iqtisadiyyatı, azad söz, dünyaya inteqrasiya və dünyanın sivil ölkələri ilə ayaqlaşma təşkil edir ki, Iran adlanan bu məmləkət bütün bu sadalananlardan məhrumdur. Deməli, bütün bu ali keyfiyyətlər olmadan bugünkü dünyada dövlətin dayanaqlığını saxlamaq mümkün deyil. Ona görə də Irandakı bu sərt idarəçilik sistemi dünya demokratiyası qarşısında duruş gətirə bilməyəcək. Deməli, Iran artıq dəyişikliklər astanasındadır. Bu dəyişikliyi şərtləndirən xüsusiyyətlər aşağıdakılardır; - Iran molla rejiminin xalqın gözündən düşməsi, bu rejimin sivil dünya ilə ayaqlaşa bilməməsi; - Ölkədə iqtisadi durğunluq və hətta geriləmə, xalqın kütləvi yoxsullaşması; - Milli münasibətlərin tam gərginləşməsi; a) Iran mərkəzli fars siyasi-ideoloji sistemi ilə Azərbaycan Mərkəzli Türk ideoloji-siyasi sisteminin qarşı-qarşıya gəlməsi; b) Iranda mövcud ayrı-ayrı xalqların milli-siyasi təşkilatlarının yaranması - Güney Azərbaycan Milli Hərəkatı, Pakistanda fəaliyyət göstərən Bəluc Milli Ourtuluş Hərəkatı, Iraqda fəaliyyət göstərən Kürd Hərəkatı, Ərəb Xalq Cəbhəsi - və müstəqillik uğrunda mübarizə aparması; - ABŞ-Iran münasibətlərinin daha da kəskinləşməsi; - ABŞ və digər böyük dövlətlərin Iranda rejim dəyişikliyinə çalışması; - Iranı dəstəkləyə biləcək dövlətlərin bu günkü zəif durumu; - Neoliberalizmin millətlər arası sistemdə güclənməsi - Qloballaşma; - Müttəfiq orduların Irana qonşu olan dövlətlərdə olması və NATO qüvvələrinin Əfqanıstan və Orta Asyada yerləşdirilməsi; - Quzey Azərbaycan və Türkmənistanın müstəqil dövlət olmaları; - Quzey Azərbaycan və xaricdə yaşayan Azərbaycan türklərinin (DAK, BAB, GAMOH) Güneydəki Milli Azadlıq Hərəkatına dəstək verməsi; - Bu günkü Iranı terrorizmin qalası sayan, nüvə silahı əldə etməyə çalışmasının qarşısını almağa və bu irticaçı terrorist dövlətin xalqlarını xilas etməyə çalışan beynəlxalq güclərin fəaliyyətə keçməsi; - Toplumu mərkəzə bağlayan ideoloji-siyasi və məzhəbi Islamın iflası; -
Irandakı dəyişiklikləri şərtləndirən bu və digər səbəblərə baxmayaraq Iranı düşdüyü vəziyyətdən çıxarmağa çalışanları da nəzərdən qaçırmaq olmaz. Belə ki, fars şovinizminə əsaslanaraq Iran mərkəzli fars sistemini formalaşdıranlar və Iranın həyatında söz sahibi olmağa çalışanlar aşağıdakı şəkildə qruplaşa, ABŞ-ın hədəfində olan bəzi dövlətlərlə, xüsusilə, Surya və Rusya ilə iş birliyi quraraq öz planlarını həyata keçirməyə çalışa bilərlər; 1. Islamçı sağ və solçular şovinist qüvvələri də öz tərəflərinə çəkərək hakimiyyət uğrunda mübarizə apara bilərlər. 2. Bu və bunlar kimi qruplar Azərbaycan Türklərinin istiqlal mübarizəsini etnik seperatizim və etnik mübarizə kimi beynəlxalq ictimaiyyətə çatdıra və BMT-nin sərhədlərin dəyşilməzliyi prinsipini əsas gətirərək bu mübarizəni boğmağa çalışarlar. Bu məqsədlə onlar öncədən hazırladıqları planlardan - etnik-coğrafi məkan olan Azərbaycanı ostanlara bölərək fars əyalətlərinin nəzarətinə vermələrindən, Güney Azərbaycandakı bütün strateji əhəmiyyətli dövlət idarələrini farslaşdırmalarından, Güney Azərbaycanda artırdıqları hərbi kontingentdən, Güney Azərbaycanın əsas iqtisadi müəsisələrini fars əyalətlərinə köçürməklə onun iqtisadi və kütləvi gücünü zəiflətməsindən, Güney Azərbaycan Türklərinin kütləvi şəkildə fars əyalətlərinə köçürmələrindən, türk-fars nigahı əsasında formalaşdırdıqları yeni bir Irançı təbəqələrdən və s. maksimum yararlanmağa çalışa bilərlər. 3. Bu qruplar həmçinin Kürdlərlə və digər etnik qruplarla Azərbaycan Türkləri arasında etnik qarşıdurma yarada və bu xalqları bir-birinə qırdırmaqla onları zəiflətməyə çalışa bilərlər. 4. Şahın xaricdəki oğlu şahçılarla fars millətçiləri və fars milli cəbhəçiləri ilə iş birliyinə girərək fars şovinizminin xeyrinə xaricdən ala biləcəkləri maddi və siyasi dəstəklə Iranı federallaşdırmaq adı altında hakimiyyətə gələ və ya gətirilə bilərlər. Indiki halda bunu daha real hesab edənlər var. 5. Bunlardan əlavə Iranda fəaliyyət göstərən «Azadlıq nehzəti», «Hizbullah», «Islam fədailəri» və s. kimi qruplar, həmçinin xaricdə fəaliyyət göstərən silaha və güclü təşkilatçılıq qabiliyyətinə malik «Xalqın mücahidləri» qrupu da bu dönəmdə tam fəallaşa bilərlər. Bütün bu güc mərkəzləri və qrupların arasında siyasi, ideoloji, ictimai, iqtisadi və Islami görüşlər bir-birindən köklü şəkildə fərqli olsa da, onlar zaman-zaman bir-biri ilə ölüm-dirim savaşına çıxsalar da Güney Azərbaycan
Yüklə 2,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
|