deri lezyonu ortaya çıkar. Siyah kabuklu, ödemli, püstüller halinde görülür. At, sığır, domuz
gibi hayvan türlerinde ve seyrek olarak rastlanır. Etken ile kontamine hayvansal maddeler ile
uğraşan yün tekstil işçileri, deri sanayi işçileri, kasaplar, çifçiler ve veteriner hekimlerde de
görülür. .
2)
Yaygın deri şarbonu: Derialtı dokusuna yayılmış jelatini infiltrasyonlar ile tanınır.
Deri şarbonu Antraks basili sporlarının deriden vücuda girmesiyle oluşur. Giriş yerinde
bir pire ısırığından 0.5cm çapına varan kırmızı bir benek şekillenir. Birkaç saat içinde de sert
bir kabartı belirir. 12-24saat sonra papülün bünyesinde değişik çapta bir veya birden çok
veziküller oluşur. Veziküllerin içi önce berrak, sonraları kanlı ve irinli bir eksudat ile dolar.
Sivilce şeklindeki bu oluşumlar kısa sürede kurur ve siyah bir kabuk şeklini alır. Oluşan
lezyonlar birkaç gün içinde gangrenleşir ve siyah bir yara şekline dönüşür.
Deri antraksı akut karakterli bir lezyondur. Genellikle 3-7 günlük bir seyre sahiptir. Bu
süre içinde tedavi edilirse iyileşir ve yara yerinde bir nedbe dokusu arta kalır. Deri şarbonu
tedavi edilmediği takdirde %90 ölümle son bulur.
10
DERİNİN VİRAL HASTALIKLARI
•
Poxvirus Enfeksiyonları
•
Koyun Ektiması
•
Sığırların Ülseratif Mamillitisi
•
Lumpy-
Skin Hastalığı
•
Sığırların Şap Hastalığı
•
Vesiküler Stomatitis
•
Vesiküler Ekzantema
•
Sığırların Gangrenli Nezlesi
•
Sığır Vebası
•
Mukozal Hastalık
•
Mavi Dil
•
Gençlik Hastalığı
POXVİRUS ENFEKSİYONLARI
Poxviruslar DNA epiteliotropik
viruslardır. Sığır, koyun, keçi, at, domuz, kanatlı,
vahşi ve laboratuar hayvanlarında enfeksiyon oluştururlar. Viruslar konakçı spesifiktirler.
Hayvanlardaki çiçek hastalıklarının en tehlikelisi koyun çiçeğidir.
Enfeksiyon deri ya da
solunum yolları ile bulaşır. Bu yollar ile alınan virus lenf
damarları aracılığı ile sistemik dolaşıma geçer. Deri ile virus alınmış ise girdiği yerde çoğalır
daha sonra kan dolaşımına girerek primer bir viremi oluşturur.
KOYUN –
KEÇİ ÇİÇEĞİ:
Koyun ve keçilerin derilerinde papuler ve pustüler dökü
ntüler ve solunum yollarında
hemorajik yangı ile karakterize bulaşıcı viral bir hastalığıdır. Koyunlarda son derece şiddetli
seyrederken keçilerde genellikle selim seyreder.
Erişkin koyun ve keçilerde morbidite oranı
%70-90, mortalite %50 iken, kuzu ve bir
aylıktan küçük yavrularda morbidite %100,
mortalite %95’lere varır. Ayrıca besi durumunun zayıf olması, paraziter invazyon ve hava
şartlarının kötülüğü hastalığın gidiş yönünü ve mortaliteyi arttırabilir.
11
Etken
Poxviridae familyasına ait Capripoxvirusudur. Sığırların Lumpy-skin
hastalığının virusu ile ilişkilidir, aralarında serolojik olarak ayrımı yapılamamıştır.
Patogenezis:
Enfeksyon daima
solunum yolu ile olur, ancak deri sıyrıkları yoluylada oluşabilir.
Virus kaynağı olarak çiçek lezyonları, kabuklar, salya, burun akıntısı, dışkı ve insektler
sayılabilir. İnkubasyon süresi 4-7 gündür, bunu viremi izler. Virus deri dahil birçok organda
lokalize olur.
Hastalığın ilk klinik belirtileri: yüksek ateş, depresyon, hızlı solunum, konjuktivitis,
lakrimasyon, rihinitistir, gözlerde ödem ve fotofobidir. Bir-iki gün sonra deride 1-3cm
çapında sayısız çiçek lezyonları şekillenir. Özellikle göz kapakları, yanaklar, burun delikleri,
kuyruk altı, vulva, skrotum, prepusyum, memeler, bacakların iç yüzünde yer alır.
Makroskopik Bulgular:
Koyun çiçeğinde en önemli çiçek lezyonları deride şekillenir. Birbirini izleyen tipik
devreler şeklinde gelişir. Lezyonlar eritematöz makul şeklinde başlar, papüler şekil alırlar ve
sonra veziküler karakter kazanırlar. Veziküller göbekli püstüllere dönüşür; orta kısım çökük,
kenar kısımları kalkık ve çoğu zaman eritematözdür. Bu lezyon “pock” olarak adlandırılır.
Pustüller yırtılır ve yüzeyde kalın kabuk şekillenir. Lezyonlar iyileşir ve yerinde nedbe
dokusu kalır. Mukoza lezyonları özellikle veziküler olup ülserlere dönüşür. Keçilerde papul
niteliğinde çiçek lezyonları görülür.
Çiçek lezyonları deriden başka özellikle kuzularda akciğerde gözlenir. Akciğerin
tamamına dağılmış, fokal ve bir örnek çiçek lezyonları izlenir. Ayrıca; lenf yumrularında
konjesyon, hemoraji, ödem ve normale oranla
5 katına varan hipertrofik değişimler,
böbrekler,
konjuktivalar, ağız, burun mukozası, farinks, epiglotis, trakea, rumen ve
abomazum mukozasında da derideki gibi çiçek lezyonları gözlenir.
Mikroskopik Bulgular:
Çiçek virusunun etkisinde kalan
epidermis tabakasının üst yüzeyinde aşırı derecede
hiperkeratoz ve parakeratoz,
spinozun tabakası hücrelerinde hidropik ve balonumsu
dejenerasyon şekillenir. Daha sonra bu hücreler likuifaksiyon nekrozuna uğrar ve eriyerek
gözden silinir ve veziküller şekillenmiş olur. Bu devrede dejenere olan epitel hücrelerin
bazılarında intrastoplazmik eozinofilik inkluzyon cisimcikleri oluşur. Bu cisimciklere
Guarneri cisimcikleri denir. Vezikül ve nekrozların çevresindeki spinozum epitel hücrelerinde
12