Deri hastaliklari

nekrotik  erozyonlar  şeklindedir.  Bunlar  küçüktür, gözden kaçabilir ve birkaç  gün içinde 

iyileşir. Akut olaylarda topallık belirgindir. Tipik veziküllere tırnak aralarında rastlanır. Bir 

haftalık kuzularda myokart nekrozunun şekillendiği perakut formları görülebilir. Keçilerde de 

koyunlardakine  benzer  hastalık  tablosu  oluşur.    Domuzlarda    kuluçka  süresi  daha  uzundur. 

Lezyonlar  ağızdan  daha  çok  ayaklarda  şekillenir.  Domuz  yavruların  da  myokarditise  bağlı 

yüksek mortaliteli subakut  form görülür.   

Şap hastalığı zoonoz hastalıklar arasında yer almakla birlikte, insanlar hastalığa karşı 

fazla  

duyarlı değildir. Duyarlılık az olduğu için hastalık da oldukça seyrek görülür. İnsanlar, 

hasta hayvanların deri veya ağız mukozası ile temas ve yeterli ısı işlemi uygulanmamış (iyi 

pastörize  edilmemiş)  enfekte  sütleri  içerek,  çiğ  sütten  üretilen  ve  olgunlaştırılmayan 

peyni

rleri,  yine  yeterli  ısı  işlemi  uygulanmamış,  pH’sı  düşmemiş  etleri  tüketerek  enfekte 

olabilirler. Hastalık insandan insana geçmemektedir. Ateş, yorgunluk, keyifsizlik, kollarda ve 

bacaklarda  ağrılar  dikkati  çeker.  Ağız  mukozası  kızarıktır.  Ağızda,  gırtlakta ve dudaklarda 

vezikül benzeri ağrılı kesecikler oluşur. İlerlemiş olgularda bu oluşumlara, daha çok hayvan 

sahiplerinde, direkt temaslarda ellerde ve ayaklarda, genellikle de parmak uçlarında rastlanır. 

İnsanlarda prognoz iyidir. İyileşme 5-10 gün içerisinde görülür.  

Şap hastalığı, bir halk sağlığı problemi olarak görülmemektedir.  

 

 

VEZİKÜLER STOMATİTİS 

 

At,  sığır  ve  domuzların  viral  bir  hastalığıdır.  Koyun  ve  keçiler  hastalığa  duyarlı 

değildir.  Buzağılar  dirençlidir.  Atlarda görülen tek veziküler hastalıktır.  İnsanlarda  grip 

benzeri hafif bir enfeksiyona  neden olur.  Özellikle süt ineklerinde üretimde kayba neden 

olduğu için önemlidir.  

 

Vesiküler stomatitis virusu Rhabdoviridae familyası, Vesiculovirus cinsinde yer alır. 

Virus hasta hayvanların teması veya tükürük ve lezyonların yırtılması ile ortaya çıkan sıvının 

kontaminasyonu  ile  bulaşır.  Morbidite  özellikle  laktasyondaki  ineklerde  %100’e  ulaşabilir. 

Enfeksiyonun nasıl yayıldığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak hayvan hareketleri, taşıyıcı 

sinekler v

e taşıma araçları ile olduğu düşünülmektedir.  

Makroskobik Bulgular: 

 

Hasta  sığırlarda  aşırı  bir  salivasyon  ve  aynı  zamanda  şekilenen  yüksek  ateş  vardır. 

Lezyonlar Şap hastalığı lezyonlarına büyük benzerlik gösterir. Ağızda önce kabarık, yassı ve 

solgun pe

mbeden beyaz renge değişen  birkaç milimetre çapında papüller gelişir. Bu papüller 

 

21 

---

kısa  sürede  yangılanır  ve  hiperemik  olur.  1-2  gün  içinde  papüller  vezilüllere  dönüşür. 

Veziküllerin  yırtılması  ile  oluşan  lezyonlar  sekonder  enfeksiyonlar  gelişmez  ise  1-2 hafta 

içinde iyileşir. Bu lezyonlar sert damakta, dudaklar ve dişetlerinde bazende burun ve burun 

deliklerine  yayılır.  Ayrıca  süt  ineklerinde  meme  başlarında  lezyonlar  ve  sonrasında  da 

mastitis  gelişir.    Atlarda  lezyonlar  genellikle  dilin  üst  yüzünde  şekillenir. Domuzlarda ise 

daha çok ayak lezyonları  oluşur ve sekunder enfeksiyona  bağlı olarak da topallık görülür, 

Ağız lezyonları çabuk iyileşir.  

 

Mikroskobik Bulgular:  

ilk  lezyonlar  stratum  spinozum  tabakasında  şekillenir.  Hücreler  arası  boşluklar 

belirg

inleşir, stoplazmalarının hacmi azalır. Hücrelerdeki çözülme hücreler arası ödeme neden 

olur, epitel hücrelerinde hidropik dejenerasyon  görülmez ve çekirdekleri de normaldir.  

 

Veziküler stomatitis öldürücü bir hastalık değildir.  

 

 

 

VEZİKÜLER EKSANTEM 

 

D

omuzların  akut  ve  ateşli  viral  bir  hastalığıdır.  Burunda,  ağızda  vücudun  kılsız 

bölgelerinde  ve  ayaklarda  vezikül  oluşumları  ile  karakterizedir.  Hastalık  klinik  olarak  Şap, 

Veziküler stomatitis çok benzerdir.  

Vesiküler eksantemin etkeni Caliciviridae fami

lyası,  Calicivirus  cinsinde  yer  alır. 

Enfeksiyon kaynağı, enfekte domuzlar ile pişmemişdomuz etleridir. Virus ağız yolu ile alınır. 

Sindirim kanalı mukozasından vücuda  girer.  Ağız mukozasında, burun çevresindeki deride, 

hortumda,  ayaklarda tırnakların geçit bölgelerinde, memelerde veziküller oluşur. Komplike 

olmamış olaylarda iyileşme 1-2 haftada gerçekleşir. Gebeliğin sonuna doğru olan enfekte olan  

domuzlarda abortus şekillenebilir. Ayaklarda oluşan lezyonların sekunder kontaminasyonları 

sonucu tırnaklar dökülebilir. 

 

 

SIĞIRLARIN GANGRENLİ NEZLESİ  

(Corysa Gangrenosa Bovum) 

 

Sığırların gangrenli nezlesidir. Mandalarda da görülür.  Enfeksiyon ön hava yolları ve 

sindirim  kanallarının  psöydomembranlı  yangılarıyla  ayrıca  da  keratokonjectivitis  ve 

 

22 

---

ensefalitis 

ile  karakterizedir.  Bunlarda  başka  deride  ekzantemlerin  oluşumu  ve  yüzlek  lenf 

düğümlerinin  aşırı  büyümesi  de  hastalık  için  tanıtıcı  bulgulardır.  Sığırların  bu  hastalığında 

deri lezyonları daha çok orta şiddetteki enfeksiyonlarda rastlanır.  

Patogenezis:  

Hastalık etkeni herpes virustur. Virus kanda lökositlere ve eritrositlere yapışık olarak 

bulunur, çok az 

bir kısmı serbest haldedir. Özellikle mezenkimal bağ dokuya, sinus ve damar 

endotellerine 

karşı  büyük  afinite  gösterir.  Virusun  vücuda  giriş  yeri  üst  solunum  yolları  ve 

tonsillerdir.  Primer  virus  çoğalması  lenfositlerde  olur.  Virus  kan  yolu  ile  derinin  dermis 

tabakasına ulaşır.  

Makroskobik Bulgular:  

Deri  de  oluşan  lezyonlar  genellikle  gözden kaçabilir.  Derinin  az  ve  ince  kıllı, 

pigmentsiz bölgelerinde 

örneğin; meme başları, koltuk altları, bacakların iç yüzü, perineum, 

propisyum  gibi  yerlerinde  once  irili  ufaklı  kızartılar,  daha  sonra  papül  ve  veziküller  ortaya 

çıkar. Veziküllerin patlamasıyla da deri üzerine çıkan eksudat kılları birbirine yapıştırır.  

Mikroskobik Bulgular:  

Epidermisin  spinozum  tabakasında  veziküller  görülür.  Germinatuvum  tabakası 

hücreleri  de  nekroza  uğrayıp  veziküllere  katılmıştır.  Vezikülleri  oluşturan  eksudat  içinde 

lökositler  bulunur.  Bunlardan  başka  özellikle  memedeki  epitel  hücrelerinde intrastoplazmik 

russel cisimcikleri görülür. 

Dermiste  damarlar  aşırı  hiperemiktir.  Hiperemik  damarlar 

çevresinde ayrıca mononükleer hücre infiltrasyonları bulunur. Orta boy arterlerde trombozlar 

ve fibrinoid-

nekrotik vaskulitis izlenir. Bağ dokuda yeryer hyaline dejenerasyonu ve nekroz 

şekillenir. 

Olayların çoğu ölümle son bulur.  

 

 

 

SIĞIR VEBASI (Pestis bovum) 

 

Ruminantlara  ve  domuzlara  özgü  çok  bulaşıcı  ve  o  derece  de  öldürücü  akut  seyirli 

viral bir hastalığıdır. Oluşan deri lezyonları ise daha ziyade mandalarda görülür.   

Hastalık etkeni paramyxoviridae familyası, Morbillivirus cinsinden bir virustur.  Virus 

antijenik  olarak  ve  morfolojik  olarak  da  küçük  geviş  getirenlerin  vebası(PPR),  köpek 

distemper, ve insanların kızamık viruslarına  yakın benzerlik gösterir. Enfeksiyon  genellikle 

başta  aerojen  olmak  üzere,  enfekte  hayvanların  sekresyon  ve  ekskresyonlarıyla  bulaştırılır. 

 

23 

---