Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bioloji müxtəlifliyin qorunub saxlanması tədbirləri.
- Xüsusi qorunan ərazilər və onların əhəmiy- yəti. Dövlət qoruqları
- Milli parklar
- Təbiət abidələri
- Kurort və müalicə-sağlamlıq zonaları
- Cədvəl 9 Xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin siyahısı. Milli parklar.
- İlisu Qax 17381,6 1987 37 98618 8 Qaragöl 240 1987 7 23748 9 Eldar şamı
147 müqayisə etmək lazımdır. Müasir bazar sistemi bio- loji resursları tam qiymətləndirmək iqtidarında deyil. Onların qiyməti ya aşağı müəyyən edilir və yaxud da heç nəzərə alınmır. Dövlət də öz fəaliyyətində bioloji rəngarəngli- yin azalmasına səbəb ola bilər. Kənd təsərrüfatına, faydalı qazıntıların çıxarılmasına subsidiyaların verilməsi təbiəti istismar edən fəaliyyət növlərini təbiət- qoruyucu fəaliyyətə nisbətən daha gəlirli edə bilər. Biorəngarəngliyin azalmasına institutsional qeyrisəmərəlilik də təsir edə bilər. Bioloji resurslar ictimai nemətlərdir. Onlardan hami istifadə edə bilər. Mülkiyyət hüquqlarının qeyrimüəyyənliyi bioresurs- ların istismarına səbəb olur. Beləliklə, müasir iqtisadi şəraitdə biorənga- rəngliyin qorunub saxlanması, konkret ərazilərdən alternativ istifadə edilməsi mübarizəsində öz üstün- lüyünü sübut edir. Bioloji müxtəlifliyin qorunub saxlanması tədbirləri. Müasir iqtisadi şəraitdə biomüxtəlifliyin qoru- nub saxlanması, konkret ərazilərdən alternativ isti- fadə edilməsi mübarizəsində öz üstünlüyünü sübut edir. Biomüxtəlifliyin qorunub saxlanmasında iki qrup tədbirlərdən istifadə edilir: 1. Birbaşa tənzimləmə: dövlət müvafiq hüquqi və normativ mühit yaradır; 148 2. İqtisadi stimullaşdırma: yerli və mərkəzi orqanlar, beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən xüsusi subsidiyaların, qrantların verilməsi, kompensasiya- ların verilməsi, cərimələr, vergilər və s. Bio rəngarəngliyin qorunub saxlanmasında xüsusi qorunan ərazilərin yaradılması və fəaliyyət göstərməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Xüsusi qo- runan ərazilərə: dövlət qoruqlarını, milli parkları, tə- biət parkları, botanika bağları, təbiət abidələrini, mü- alicə-istirahət ərazilərini və kurortları aid etmək olar. Xüsusi qorunan ərazilər və onların əhəmiy- yəti. Dövlət qoruqları xüsusi qorunan ərazilərin ən sərt qorunan növüdür. Bu ərazilərdə təsərrüfat ilə məşğul olmaq qəti qadağandır. Milli parklar ekoloji, tarixi və estetik əhəmiy- yətə malik təbii kompleks və obyektlərdən ibarət ərazilərdir. Onlar təbiətqoruyucu, elmi, təhsil, mədə- ni məqsədlər üçün nəzərdə tutulur və bu sahələrdə təşkil olunmuş turizmə icazə verilir. Təbiət abidələri ekoloji, mədəni cəhətdən əvəz olunmaz, unikal təbiət kompleksləri və həmçinin təbii və süni mənşəli obyektlərdir. Təbiət parkları ekoloji və estetik əhəmiyyətə malik təbiətqoruyucu, rekreasiya təsisatlarıdır. Botanika bağları və dendroloji parklar elmi və mədəni məqsədlər üçün istifadə olunan xüsusi qorunan ərazilərdən ibarətdir. 149 Kurort və müalicə-sağlamlıq zonaları təbii müalicə xüsusiyyətlərinə, mineral su mənbələrinə, iqlim və digər müalicə və profilaktik əhəmiyyətli xü- susiyyətlərə malik, xüsusi mühafizə olunan ərazilər və su hövzələridir. Onların mühafizəsi üçün sanitar mühafizə zolaqları yaradılır. Cədvəl 9 Xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin siyahısı. Milli parklar. № Mi ll i Parklar ın ın adı Y er lə şdi yi inzi bat i ər azi Sah əs i (ha) Y aranm a tari xi Ştat v ahid lə - ri nin say ı İl li k b üd cəs i 1 Ak. H.Əliyev adına Zəngəzur Ordubad 42797,4 2003 - - 2 Şirvan Bakı şəhərinin Qaradağ, Salyan və Neftçala 54373,5 2003 55 131872 3 Ağ göl Ağcabədi, Beyləqan 17924 2003 42 112716 4 Hirkan Lənkəran, Astara 40358 2004 87 218192 5 Altıağac Xızı, Siyəzən 11035 2004 40 123239 6 Abşeron Bakı ş., Əzizbəyov 783 2005 16 52873 7 Şahdağ Quba, Qusar, İsmayıllı, Qəbələ, Oğuz 130508.1 2006 170 417005 150 və Şamaxı 8 Göy göl Göygöl, Daşkəsən, Goranboy 12755 2008 54 154768 Cədvəl 10. Dövlət təbiət qoruqları. № D övl ət T əbi ət Q oruq lar ının adı Y er lə şdi yi inzi bat i ər azi Sah əs i (ha) Y aranm a tari xi Ştat v ahid - lər inin say ı İl li k b üd cəs i 1 Qızılağac Lənkəran 88 360 1929 77 179305 2 Zaqatala Zaqatala, Balakən 47 349 1929 73 190057 3 Türyançay Ağdaş, Oğuz,Yevlax, Qəbələ 22 488 1958 43 113781 4 Şirvan Salyan, Neftçala 4657 1969 - - 5 Bəsitçay Zəngilan 107 1974 24 58118 6 Qarayazı Qazax 9658 1978 40 104781 7 İlisu Qax 17381,6 1987 37 98618 8 Qaragöl 240 1987 7 23748 9 Eldar şamı Samux 1686 2004 15 47758 10 Palçıq vulkanları Bakı və Abşeron yarımadası 12322,84 2007 39 105427 11 Korçay Goranboy 4833,6 2008 33 88722 Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|