Dərs vəSAİTİ Bakı
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10.3. “Target - Kosting” uçot sistemi
129 4 Enerji təchizatı qeyri- müstəqim müstəqim 5 Cari material təminatı müstəqim müstəqim 6 Keyfiyyətə nəzarət qeyri- müstəqim müstəqim 7 Bina və qurğuların amortizasiyası qeyri- müstəqim qeyri- müstəqim 8 Sığorta ödəmələri, vergi və rüsumlar qeyri- müstəqim qeyri- müstəqim 9 Binaların icarəsi qeyri- müstəqim qeyri- müstəqim 10 Texnoloji avadanlıqların amortizasiyası qeyri- müstəqim müstəqim 11 İstehsala xidmət və onun idarə olunması qeyri- müstəqim qeyri- müstəqim JİT modelinin tətbiqinin əsas üstünlükləri aşağıdakılar- dan ibarətdir: 1. Modelin tətbiqi ehtiyatların səviyyəsinin azalması isə nəticələnir ki, bu da əmtəə - material qiymətlilərə kapital qoyu- luşunun azalması deməkdir. 2. JİT sisteminin tətbiqi şəraitində sifarişlərin yerinə yeti- rilməsinə olan ümid və etibarlılıq xeyli yüksəlir və materialla- rın alınmasına və saxlanmasına sərf edilən vaxt azalır. 3. Bu sistemin tətbiqin nəticəsində istehsalın keyfiyyəti yüksəlir. Məhsul sifarişinin miqdarı çox olmadıqda keyfiyyətlə bağlı problemlərin mənbələri tez aşkara çıxarılır və lazimi təd- birlər həyata keçirilir. 4. Material ehtiyatları və hazır məhsul saxlamaq üçün an- bar binalarına qoyulan kapital məsrəfləri azalır; 5. Ehtiyatların mənəvi köhnəlməsi riskinin azalması: 6. Çıxdaşdan itkilərin azalması və yenidən düzəlməyə çə- kilən xərclərin minimuma endirilməsi; 7. Sənədləşdirmənin həcminin azalması; 130 8. Əsas istehsal materiallarına sərf edilən xərclərin onla- rın keyfiyyətinin yüksəlməsi hesabına aşağı salınması. Əvvəlcə həmin məhsulu daha ucuz eləmək lazımdır ki, bu da xüsusi bacarıq tələb edən bir sənətdir. Rəqobin həmin işi görməyəcəyini təsəvvür etmək sadəlöhvlük olardı. JİT modelinin tətbiqi istehsalat uçotunun xarakterinə də ciddi təsir göstərir. Onun tətbiqi şəraitində qeyri-müstəqim xərclərin bir hissəsi müstəqim məsrəflər kateqoriyasına keçir. Bu modeldə istehsalat uçotu dəyərin idarə edilmə sisteminə dəyişilir (çevrilir) və menecerlərin məhsulun tərkibi, maya dəyəri, qiy- məti, növləri və satış yolları haqqında səmərəli idarəetmə qə- rarlarının qəbulu sahəsində menecerlərin tələbatının ödənilməsi üçün istifadə edilir. 10.3. “Target - Kosting” uçot sistemi Bazar iqtisadiyyatı şəraitində yüksək gəlir əldə etmək üs- tünlüyünə nail olmaq uğrunda mübarizə bir qayda olaraq, son dərəcə məhdud tədbirlərdə əks olunur ki, bu da “rəqibə nisbə- tən ucuz satmaq”, “başqasından fərqlənən məhsul istehsal et- mək”, “keyfiyyətli məhsul istehsal etmək” kimi şüarlar altında həyata keçirilir. Hal-hazırda alıcı yalnız keyfiyyətə görə deyil, məhsulun digər göstəricilərinə qarşı da çox tələblər irəli sürür. Hal-hazırda məsrəflərin çeşidi əhəmiyyətli dərəcədə genişlən- mişdir, bu proses dayanmır, əksinə gündən-günə artır. Bir çox sahələrdə istehsalçılar nisbətən sabit bazar və is- tehsal texnologiyasına malik olduğu bir şəraitdə külli miqdarda standart məhsullarını sata bilmirlər. Müasir bazar dəyişkəndir, texnologiya isə sürətlə inkişaf və tərəqqi edir ki, bu da mene- cerləri məcbur edir ki, istehlakçıların davranışlarına istinad edərək idarəetmədə yeni yanaşmalardan istifadə etsin məsrəflərin planlaşdırılması, ölçülməsi, uçotu və nəzarət sahəsində müvafiq vasitələr işləyib hazırlasın. Problemin 131 özünün dərk edilməsi və onun həlli yollarının axtarışı ondan ibarətdir ki, öz məhsulunu rəqibə nisbətən ucuz satmaq, bu isə xüsusi bacarıq tələb edən sənətdir. Bu problemə ənənəvi yanaşma istehsal məsrəflərinin aşağı salınmasıdır. Bunun üçün uçotun “Standart - Kosting”, “Direkt - Kosting” və s. kimi modellər tətbiq edilir. Əvvəllər məsrəflərin idarəedilməsi və uçotunun bu metodu özünü doğruldurdu, indi isə bir çox mütəxəssislər belə hesab edirlər ki, vərdiş etdiyimiz yanaşmalara yenidən baxılması vaxtı çatmışdır, onlar müasir rəqabət mühitinin tələbləri ilə uzlaşmır. Qarşıda duran ən mühüm və ən yeni vəzifələrdən biri innovasiya məhsullarına məsrəflərin uçotu və maya dəyəri kalkulyasiyasının metodologiyasının yeniləşdirilməsindən ibarətdir. Təcrübədə bir çox müəssisələr məsrəflərin azaldılması uğrunda real olaraq o vaxt mübarizəyə başlayırlar ki, məhsul artıq işlənib hazırlanmış və satışa və ya istehlaka verilmişdir. Məhz məhsul istehsalı tsikli başa çatdıqdan sonra məlum olur ki, məhsulun maya dəyəri həddindən artıq yüksəkdir. Ola bilərmi ki, onu qabaqcadan müəyyənləşdirmək və artıq xərcə yol verilməməsi istiqamətində müvafiq tədbirlər həyat keçirmək mümkün olsun. Daha dəqiq desək belə bir sual yaranır öz məhsulunu ucuzlaşdırmağa nə vaxt başlamaq lazım? Yaponiyanın istehsal menecmenti üzrə mütəxəssisləri bu suala hələ 1960-cı illərdə inandırıcı cavab verdilər və məqsədli maya dəyəri “Target – Kosting (yapon dilində - genyua kikaku)” idarəetmə konsepsiyasını işləyib hazırlayacaq sadə və səmərəli qərar təklif etdilər. Bu model ilk dəfə 1965-ci ildə “Toyoto” şirkətində tətbiq edildi. Onun ilkin forması Amerika Birləşmiş Ştatlarında 1947- ci ildə “General electric” şirkətində başda L.Mays olmaqla bir qrup mühəndislər tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. Onlar tərəfindən işlənib hazırlanan məsrəflərin məqsədli idarə Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|