Dərs vəSAİTİ Sumqayıt Dövlət Universitetinin
Yüklə 2,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekoloji təhlükəsizlik
- T.D.Ağayev,Ş.Ə.Əhmədov,T.A. Xəlilov
- 8.2. Radiasiya təhlükəsizliyi
Ekoloji təhlükəsizlik 148 3. Gəmilərdən suyun çirkləndirilməsinin qarşısının alınması üzrə konvensiya (London, 1973, 1978), MM-də ratifikasiya tarixi – 22.04.1998; 4. Ciddi quraqlıq və səhralaşma baş verən ölkələrdə, xüsusilə də Afrikada səhralaşma ilə mübarizə üzrə BMT-nin Konvensiyası (Paris, 1994), MM - də ratifikasiya tarixi – 24.04.1998; 5. Kökünün kəsilməsi təhlükəsi olan vəhşi fauna və yabanı flora növlərinin beynəlxalq ticarəti haqqında Konvensiya (CİTES Vaşinqton, 1973) və nərə balıqlarının qorunmasına dair Qətnamə (Harare, 1997), MM-də ratifikasiya tarixi – 23.06.1998; 6. Transsərhəd kontekstində ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi haqqında Konvensiya (Espo, Finlandiya, 1991), MM-də ratifikasiya tarixi – 01.02.1999; 7. Avropanın canlı təbiətinin və təbii mühitinin qorunması haqqında avropa Konvensiyası (Bern, 1979), MM-də ratifikasiya tarixi – 28.10.1999; 8. Ətraf mühit ilə bağlı məsələlərdə məlumatın əldə edilməsi, ictimaiyyətin qərar qəbul edilməsində iştirakı və ədalət məhkəməsinin açıq keçirilməsi haqqında BMT Konvensiyası (Orhus, Danimarka, 1998), MM-də ratifikasiya tarixi – 09.11.1999; 9. Bitki mühafizəsi haqqında Konvensiya (Roma 1951), MM- də ratifikasiya tarixi – 14.03.2000; 10. Bioloji müxtəliflik üzrə Konvensiya (Rio-de- Janeyro,1992), MM-də ratifikasiya tarixi –14.03.2000; 11. Sərhəddən keçən su axınlarının və beynəlxalq göllərin mühafizəsi və istifadəsi üzrə BMT Konvensiyası (Helsinki, 1992), MM-də ratifikasiya tarixi – 18.03.2000; 12. BMT-nin İqlim dəyişmələri haqqında Çərçivə Konvensiyasına dair Kioto Protokolu (Kioto,1997), MM-də ratifikasiya tarixi – 18.07.2000; 13. Təhlükəli tullantıların sərhədlərarası daşınmasına və kənarlaşdırılmasına nəzarət haqqında Konvensiya (Bazel, 1989), MM-də ratifikasiya tarixi – 16.02.2000; T.D.Ağayev,Ş.Ə.Əhmədov,T.A. Xəlilov 149 14. YUNESKO-nun əsasən su quşlarının yaşama yerləri kimi Beynəlxalq əhəmiyyətli olan Sulu – bataqlıq yerlər haqqında Konvensiya (Ramsar, 1982), MM-də ratifikasiya tarixi – 18.07.2001; 15. Böyük məsafələrdə havanın transsərhəd çirklənməsi haqqında Konvensiya (Cenevrə, 1979). MM-də ratifikasiya tarixi – 09.04.2002. Hazırki şəraitdə Azərbaycanın Avropaya inteqrasiyası prosesi ətraf mühitin mühafizəsi və ekoloji təhlükəsizliklə bağlı olan bəzi qanunvericilik aktlarının təkmilləşdirilməsini və bunların Avropa standartlarına yaxınlaşdırılmasını tələb edir. Bununla əlaqədar olaraq aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsini məqsədəuyğun hesab edirik: 1. Davamlı inkişaf prinsiplərini nəzərə alaraq “Ekoloji təhlükəsizlik haqqında ” qanun və ətraf mühitin mühafizəsi ilə əlaqədar digər qanunların müasir tələblərə uyğun şəkildə təkmilləşdirilməsi; 2. Ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsində vətəndaşların və ictimai birliklərin fəaliyyətini genişləndirmək üçün hüquqi şəraitin yaxşılaşdırılması; 3. Ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsində informasiya təminatını yaxşılaşdırmaq üçün Orxus Konvensiyasının prinsiplərini nəzərə alaraq zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi. Son illərdə ətraf mühitin mühafizəsi, ekoloji təhlükəsizliyin təminatı ilə bağlı ölkə Prezidenti İ.Əliyev bir çox tədbirlərin həyata keçirilməsi ilə bağlı sərəncam vermişdir. 1. “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006 – 2010-cu illər üçün kompleks tədbirlər Planı”-nın təsdiq edilməsi haqqında; 2. Xəzər dənizinin çirklənmədən qorunması üzrə bəzi tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20.06.2007-ci il tarixli sərəncamı; 3. Əhalinin ekoloji təmiz su ilə təminatının yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar bəzi tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20.06.2007-ci il tarixli sərəncamı; Ekoloji təhlükəsizlik 150 4. Azərbaycan Respublikasında yaşıllıqların salınması sahəsində idarəetmənin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 13.06.2008-ci il tarixli sərəncamı; 5. Xəzər dənizinin çirklənmədən qorunması üzrə əlavə tədbirlər haqqında azərbaycan Respublikası Prezidentinin 13.06.2008-ci il tarixli sərəncamı; 6. Bakı şəhərində məişət tullantıları ilə bağlı idarəetmənin təkmilləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 06.08.2008-ci il tarili sərəncamı. 8.2. Radiasiya təhlükəsizliyi Ətraf mühitin o, cümlədən atmosferin radioaktiv maddələrlə çirklənməsi insanların təbii və süni radioaktiv maddələrdən istifadə etməsi ilə əlaqədardır. Öz təsərrüfat fəaliyyətini daha səmərəli təşkil etmək üçün, enerjiyə olan tələbatını maksimum ödəmək üçün insanlar radioaktiv maddələrdən istifadə edirlər. Bu proseslər zamanı ətraf mühitə yol verilə bilən həddən artıq radioaktiv maddələr atılır və yerin təbii radiasiya fonuna bu cür əlavələr öz növbəsində böyük fəsadlara yol açır. Yerin təbii radiasiya fonu torpaq, su və havadakı radionuklidlərin səpələnən şüalarının cəmindən ibarət olub, yaşları planetimizin yaşına uyğun gəlir. Belə radionuklidlərə kalium – 40 ( 40 K), uran – 238 ( 238 U), torium – 232 ( 232 Th) və radon – 219-282 ( 219-282 Rn) və radiumun – 226 ( 226 Ra) parçalanma məhsulları aiddir. Radiasiya fonunun formalaşmasında ikinci yeri kosmik şüalanma, üçüncü yeri isə azmüddət ym[vcud olan radionuklidlər tutur, onlar atmosferin yuxarı qatlarında stratosferin qazları ilə Kainatın müxtəlif sahələrindən yüksək enerji nüvə hissəciklərinin qarşılıqlı təsiri sayəsində əmələ gəlir. Əksər radionuklid fonunun ilkin geoloji mənbəyi litosferin yuxarı qatları (qranitlər, şistlər, qumdaşılar və s.) olub daima torpağın, suyun, havanın saprofit mikroflorasının təsiri altında əmələ gəlir, temperaturun dəyişməsi Yüklə 2,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|