Dərslik azərbaycan Dövlət Neft vəSənaye Universiteti tərəfindən təsdiq olunmuşdur. Pr.№ Bakı 2017
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Turbin qazıyıcısı ilə qazıma.
Bu üsul ilə qazımada qazıma məhlulunun hidravlik gücü hesabına hərəkətə gələn turbin qazıyıcısının valına bağlanmış qazıma baltası fırlanma hərəkəti alır. Turbin qazıyıcısının ümumi görünüşü şəkil 2.5-də və əsas texniki göstəriciləri cədvəl 2.1-də verilmişdir. Turbin qazıyıcısının əsas hissəsi turbindir. Turbin çoxlu sayda (yüzdən artıq) eyni olçülü dayaqlardan ibarətdir. Hər bir dayaq öz növbəsində iki əsas hissədən: mühərrikin valına bağlanmış fırlanan rotordan və gövdəyə bərkidilmiş tərpənməz halda olan statordan ibarətdir. 46 Şəkil 2.5. Turbin qazıyıcısının dayaqlarından keçən maye selinin istiqaməti və ümumi görünüşü Neft və qaz quyularının qazılması üçün çoxpilləli turbin nəzəriyyəsi sovet mühəndisi P.P.Şumilov tərəfindən yaradılmışdır. Quyuların qazılması zamanı lazım olan dövrlər sayını və lazım olan gücü almaq üçün turbin mühərriki çoxpilləli olmalıdır. Bunlardan əlavə P.P.Şumilov qazıma məhlulunun turbin qazıyıcısının iş rejiminə təsirini xarakterizə edən əsas aşağıdakı qanunauyğunluqlarıda təyin etmişdir. 1. Turbinin fırlanma sürəti qazıma məhlulunun sərfi ilə müt ə nasibdir 2 1 2 1 Q Q n n , 47 Cədvəl 2.1 Turbin qazıyıcısının əsas texniki göstəriciləri Turbin qazıyıcılarının şifri G ö v d ə n in x ari ci d ia m et ri c, m m Pillələrin sayı M ay en in s ə rfi , (s u ), 1 0 -3 ,m 3 /s Fırlanma tezliyi,dəq. M ü h ə rri k in v al ın d a m o m en t, N m G ü cü , k V t 6 8 5 2 2 0 Təzyiq itkisi, Mpa Faydalı iş əmsalı Uzunluğu,m Kütləsi,kq Ə y il m ə d ə sə rt li k ,k N m 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Bir pilləli turbin qazıyıcıları Т12МЗБ-240 240 104 50 660 2000 135,2 4,0 0,69 8,3 2015 24 000 Т12МЗБ-215 215 89 40 545 1100 61,7 2,5 0,64 8,0 1675 16 950 Т12МЗБ-195 195 100 30 660 850 57,3 3,5 0,56 9,1 1500 10 500 Т12МЗЕ-172 172 121 25 625 650 41,9 3,0 0,57 8,4 1115 6 650 TS çox turbin qazıyıcıları 3ТСШ-240 240 318 32 420 2500 107,3 5,0 0,69 24 5980 24 000 3ТСШ1-240 240 315 32 445 2700 122,7 5,6 0,70 - - 24 000 3ТСШ-195 195 285 22 485 1300 64,7 5,0 0,60 24 4165 9 600 3ТСШ1-195 195 306 30 400 1300 53,7 3,5 0,52 26 4850 9 600 3ТСШ1- 195ТЛ 195 318 40 355 1750 63,2 3,0 0,55 26 4355 9 600 3ТСШ1-195П 195 306 40 400 2040 83,8 3,5 0,61 - - 9 600 ТС5Е-172 172 239 20 500 800 41,2 4,0 0,53 15 2150 7 150 3ТСШ1-172 172 336 20 505 1000 51,5 6,0 0,44 26 4490 7 150 A seriyalı maili təzyiq xətli şpindelli turbin qazıyıcıları А9Ш 240 210 45 420 3000 129,4 7,0 0,44 17 4605 24 000 А9ГТШ 240 210/130 * 45 235 3120 75,0 5,8 0,28 - - 24 000 АШГТШ-ТЛ 240 231/117 * 40 230 250 58,8 4,0 0,38 24 6580 24 000 А7Ш 195 236 30 520 1900 101,4 8,0 0,43 17 3179 10 000 А7ГТШ 195 232 30 320 1950 63,9 8,0 0,27 25 4400 10 000 48 Cədvəl 2.1-in ardı 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 АГТШ-ТЛ 195 279/39 * 25 250 1300 33,1 4,0 0,24 26 4520 10 000 А6Ш 164 212 20 475 720 35,3 4,5 0,40 17 2065 5 750 А6ГТШ 164 252/90* 20 325 850 28,7 4,8 0,50 24 2910 5 750 Gödək turbin qazıyıcıları Т12МЗК-215 215 30 55 40 35 890 780 750 1059 68,4 83,9 2,8 4,0 - - 2,9 4,0 668 958 18 000 18000 Т12МЗК-172 172 30 60 25 25 1110 1110 285 570 32,4 64,8 2,45 4,90 - - 2,3 3,6 294 470 6 700 6700 49 burada 2 1 n , n fırlanma sürəti; 2 1 , Q Q qazıma məhlulunun sərfidir. Əgər qazıma məhlulunun sərfini üç dəfə artırsaq, onda turbinin fırlanma sürəti də üç dəfə artacaqdır. 2. Turbində yaranan təzyiq düşküsü vurulan qazıma məhlulunun sərfinin kvadratı ilə mütənasibdir. 2 2 1 2 1 Q Q P P , burada 2 1 P , P turbində yaranan təzyiqlərdir. Əgər qazıma məhlulunun sərfini iki dəfə artırsaq onda turbində təzyiq dörd dəfə artacaqdır və əksinə. 3. Turbində yaranan fırlanma momenti vurulan qazıma məhlulunun sərfinin kvadratı ilə mütənasibdir. 2 2 1 2 1 Q Q M M , burada 2 1 M , M turbində yaranan fırlanma momentidir. 4. Turbinin güçü vurulan qazıma məhlulunun sərfinin kubu ilə mütənasibdir. 3 2 1 2 1 Q Q N N , burada 2 1 N , N turbinin gücüdür. Əgər qazıma məhlulunun sərfini iki dəfə artırsaq, onda turbin qazıyıcısının gücü səkkiz dəfə artacaq və əksinə. 50 Turbin qazıyıcısı ilə qazıma zamanı ox boyu yükün qiymətindən və qazılan süxurun bərkliyindən asılı olaraq baltanın fırlanma tezliyi dəyişir. Belə ki, baltada yaranan fırlanma momenti turbin qazıyıcısının valının fırlanma sürəti ilə tərs mütənasibdir. Baltaya verilən ox boyu yükün qiyməti nə qədər böyük olarsa, baltanın fırlanma sürəti o qədər az olar və əksinə. Turbin üsulu ilə qazımada da rotor üsulu ilə qazımada olduğu kimi, baltaya oxboyu yük qazıma alətinin ağırlığı hesabına verilir. Rotor üsulu ilə qazımadan fərqli olaraq burada qazıma kəməri sakit vəziyyətdə olduğundan, onun işinin gərginliyi xeyli azalır. Turbin üsulu ilə qazımada maksimal burucu moment qazıma məhlulunun miqdarından və süxurların baltanın fırlanmasına göstərdiyi müqavimətin qiymətindən çox asılıdır. Borularda yaranan maksimal burucu moment quyunun dərinliyindən, baltanın fırlanma sürətindən, baltaya verilən oxboyu yükdən və qazılacaq süxurların mexaniki xassələrindən asılı deyil. Bundan başqa, nöqsan kimi qeyd edilməlidir ki, bu üsulla qazımada qazıma rejimi parametrlərini müstəqil surətdə dəyişmək mümkün deyildir. Çünki həmin parametrlər bir- birindən asılı olaraq dəyişir, başqa sözlə desək, rejim parametrlərindən birinin dəyişməsi o birilərinin də dəyişməsinə səbəb olur. Turbin qazımasında baltanın quyu dibində işləmə müddəti rotor qazıması ilə müqayisədə 6 10 dəfə az olur. Vintli hidravliki quyu dibi mühərriklə qazıma(VHQM). Vint mexanizmi əsasında yaradılmış bu mühərrikin (şəkil 2.6) köməyi ilə, turbin qazıyıcısından fərqli olaraq istənilən dövrlər sayı əldə etmək mümkündür. Bu quyudibi mühhərik iki seksiyadan ibarət olur: mühərrik və şpindelli seksiya. Şpindelli seksiya baltaya oxboyu yük vermək, hidravlik yükləri qəbul etmək və təzyiq düşküsü yaratmaq üçündür. 51 Vintli hidravliki quyudibi mühərriklərlə qazıdıqda balta dövrlərinin sayını 120 – 80 dövr/dəq-ə qədər azaltmaqla, çox böyük fırlanma momenti əldə etmək mümkündür. Vintli hidravliki quyudibi mühərrikin və turbin qazıyıcısının iş xarakteristikaları oxşardır. Lakin vintli hidravliki quyudibi mühərriklərlə işlədikdə daha kiçik dövrlər sayına və daha böyük fırlanma momentinə nail olmaq mümkündür ki, bu da çox böyük üstünlükdür. Vintli hidravliki quyudibi mühərrik şəkil 3.10-da göstərilir. a b Şəkil 2.6. Vintli hidravliki quyudibi mühərrikinin quruluşu Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|