Dərslik I hiSSƏ Azərbaycan Respublikası Təhsil
Yüklə 4,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
müxtəlif reaksiya cavab reaksiyası verir. Antitel yüksək spesifikliyə m alik olmaqla antigenin ayrı-ayrı determ inantlan ilə reaksiyaya girir. Spesifik homoloji antigenlə kontakt zamanı heç bir seroloji reaksiyaya (aqqlyutina- siya, presipitasiya.lizis) girməyən antitellər natamam (blokadaedici) antitellər adlanaraq immunoqlobulinlərin müxtəlif sinifləri ilə təmsil olunur və Kumbs (1945) reaksiyası ilə aşkar edilir. Orqanizmin immun cavabı zamanı sintez olunan antitellərin spesifiklik dərəcəsi heterogen olmaqla, bir- birindən fərqlənir və onun heterogenliyi adalınr. Bu onunla əlaqədardır ki,hər bir antigenə qarşı müxtəlif bioloji fəallıq və quruluşa malik olan antitel sintez olunur. Qaurovitsə görə (1968) antitelin ekzogen və
endogen heterogen növü vardır. Ekzogen heterogenlik spesifik antigenen moleku- lunda bir neçə müxtəlif determ inant qrupların olması nəticəsində mövcud olur.
Endogen heterogenlik immunoqlobulinlərin sintezinin müxtəlif orqan və toxumalarda baş verməsi, genetik determinasiyalı qlobulinlərin və antitellərin əmələ gəlməsi ilə xarakterlənir. Boyuna görə (1969) antigenə qarşı yaranan cavab reaksiyası nəticəsində sintez olunan antitellərin heterogenliyi immunoloji reaksiyaların ən xarakterik əlaməti sayılır M üəl lifin fikrincə antitel populyasiya deyil, çox böyük bir ailəni xatırladır. Antitelin molekulu determinant antigenin bütün molekullan ilə deyil, özü nün yalnız müəyyən hissəsi
(antiderminant) ilə birləşir. Müxtəlif siniflərə mənsub olan antitellərin molekulları fərqli olmaqla, onlar malik olduqları fəal mərkəzin miqdarına-valentliyinə görə təsnif olunur. Məsələn, İqÇ və İqA bivalent (2 fəal mərkəzə malikdir), İqM-polivalent (10 fəal mərkəzi vardır, onlardan 5-i antigenlə çox güclü birləşmək qabiliyyətinə malikdir) immunoqlobulin sinfinə aid edilir. Antigenlərə təsirinə görə antitellər antitoksinlər, aqqlyutininlər, presipitinlər və lizinlərə bölünür.
(antitellər) 3 genetik sistemlə kodlanır. 1-ci qrup lokuslar ağır zəncirlərin sintezini, 2-ci qrup lokuslar yüngül kappa zəncirləri nin sintezini kodlaşdırır. İnsan, dovşan və gəmiricilərdə immunoqlobulınlə- rin çoxu allotinləri aşkar olunub. Allotin immunoqlobulinlərin səthində yer ləşən növdaxili antigen determinantıdır. Allotinlərdən başqa immunoqlobu- linlərdə izotin və idiotin antigen determ inantlan qrupu vardır. İzotin qrup bir növdən olan bütün fərdlər üçün ümumi olan antigen spesifikliyidir. İm- munoqlabilinlərin 5 sinfinin hamısı izotin hesab olunur. İdiotinlər antitellər arasında olan antigenlik fərqidir. İmmunoqlobulinlərin molekulyar kütləsi 20000 olan yüngül (L) və 50000 olan ağır (H) bir-birinə dolanan polipeptidlərdən təşkil olunur (şskU 50). IqC-
nin quruluşu daha ətraflı öyrənilməklə, onun molekulu 2 yüngül və 2 ağır zəncirdən ibarətdir. Hər 2 zəncir antigenlıyə malikdir. Lakin ağır zəncirlərdə o, immunoqlobulinlərin bütün siniflərində daha səviyyəvi spesifıkdir. Bu xüsusiyyətinə görə bütün immunoqlobulinlərin ağır zəncirləri belə ifadı olunur: qamma (£) İqÇ, myn (p) İqM, alfa (a) İqA, delta (d) İqD və epsilon (e) İqE. Çerbertə görə atlard a- 3 sinif (İqÇ, İqÇ (t), yaxud İqA (t) və İqM, iri buynuzlu heyvanlarda-İqÇ, İqA, İqM və 2 yanmsinif (İqÇı, İqÇı), qoyun və keçilərdə- İqÇı, İqÇı, və İqÇ 3 , İqA, İqM , donuzlarda isə-İqÇ, İqA. İqM- 326 immunoqlobulinlər mövcuddur. İ.N .Fedorov (1963) qoyvm və keçilərin qan zərdabında İqÇ-21,8±0,53, İqM -l,87±0,18 və İqA-0,37±0,06 mq/1 olduğunu müəyyən etmişdir, İmmunoqlobulinlərin maksimal səviyyəsi quzularda ağız südü qəbul etdikdən 24, minimal isə 20 günlükdə müşahidə olunur. 0 0 0 0 ^ 3
O ^boooo 4 «p o « X Ф ooo° ®©o® 'ООоооОФСФФ® o*
o000 0 0 ı ’•и »
J a a \
! * * • • • * °~ı. • § * 4 : : 5 f : • • • • t
v ФФ ФФШОСЮООООС ♦ • •
• • 4 J • •••
•• Şə/r// 50. Edelmana g ö r ə ( 1 9 6 9 ) IqÇ-nin q u r u l u ş u . Z ü l a l i k i a ğ ı r (şəkildə q a r a f o n d a v e r i l i b ) və
i k i y ü n g ü l z ə n c i r d ə n i b a r ə t d i r . 1 9 9 9 6 a t o m l a r 1 3 2 0 a m i n t u r ş u l a r ı n d a q r u p l a ş d ı n l ı b İmmunoqlobulim - M-insanın qan zərdabmdakı bütün immunoqlobulin- lərin 10%-ni təşkil edir, molekulyar kütləsi 900 000 dalton, sedimentasiya konstantı 19 s monomerdir. 10 fəal mərkəzə malikdir (onlardan 5-i homoloji antigenə qarşı olduqca fəaldır). İqM-antigen impulsuna bütün immunoqlo- bulinlərdən cəld cavab reaksiyası verir, 5 sərbəst subvahidi ilə homoloji hüceyrələrlə (eritrositlər, bakteriyalar və s.) təmasda olur və İqM ı, İqM 2 yarımsinifləri vardır. Heyvanların əksəriyyətində İqM bala ətrafı pərdədən ananın qanı ilə balaya keçə bilmir. İmmunoqlobulin - Ç (İqÇ antiteli) insan və heyvanların qan zərdabında dominantlıq etməklə bütün qlobulinlərin 70-85%-ni təşkil edir, toxuma mayelərində də mövcuddur, molekul kütləsi 160 000 dalton, konstrant sedimentasiyası 75 monomerdir, insanda - 4 (Çı, Ç 2 , Ç 3 , Ç
4 ,) iri buynuzlu heyvanlardı isə -2 (Ç -l, Ç-2) yarımsinifı vardır. İri buynuzlu heyvanlann qanında parçalanma müddəti 20-25, insanda və bütün digər heyvan növlərində isə-20 gün təşkil edir. İqÇ toksinlərin və virusların prepitasiya və 327
Yüklə 4,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|